Bruksizm, çoğunlukla uyku esnasında oluşan, güçlü çene hareketlerinin neden olduğu, kişilerin istem dışı dişlerini birbirine bastırdığı, sıktığı ya da birbiri üzerinde hareket ettirerek gıcırdattığı, diş ve çene sağlığını olumsuz etkileyen bir durumdur. Uykuda ya da uyanıkken görülebilir.

Kişi, çoğunlukla dişlerini sıktığının veya gıcırdattığının farkında degildir. Genellikle yakınındaki kişiler tarafından söylenir. Sabah kalktığında yorgunluk hissi, yüz, kulak ve baş boyun bölgesinde ağrı, daha ileri safhalarda ise çeneyi açmada sınırlılık, kilitlenme, dişlerde sallanma ya da kırık, ağız açma esnasında çene ekleminden ses gelmesi gibi sonuçlarla karşılaşabilirler. Bruksizmde çene kaslarinin dişlere uyguladığı basınç normal çiğneme basıncına göre oldukça fazladır. Bunun sonucu olarak, zaman içerisinde dişlerde aşınma,kırılma, çene kemiğinde ve eklem bolgesinde aşınma, çiğneme kaslarinda kısalma ve eklem içerisindeki diskin incelmesi ve konumunun bozulması gibi durumlarla karşılaşabiliriz. Bu da ilerleyen bruksizm hastalarında eklemde ses, ağrı ve ağız açmada kısıtlılık ya da kitlenme ile kendini gösterir.

STRES ETKENİ

Bruksizm de stres, hem oluşma nedeni hem de şiddetini artıran en önemli etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Kişilik yapısı, genetik faktörler, farklı bir hastalık nedeniyle kullanilan ilaçlar, nörolojik veya psikolojik problemler, uyku bozukluklannın yanısıra sık sigara ,alkol, kafein kullanimı ,hatalı protezler ,eksik ya da çürük dişler, dişlerdeki kapanış bozuklukları da bruksizmin oluşmasında etkili olabilir. Bruksizm tedavisi; bruksizmin nedenine, şiddetine ve kişinin semptomlarına göre çe)itlilik gösterir. Günümüzde farklı tedavi prosedürleri bulunmaktadır. Başlıca tedavi yöntemleri şöyle sıralanabilir:

Fizik Tedavi: Diş sıkma durumunda, çene kaslarının aşırı gerginliği ve sürekli olarak çalışması, bu gerginliğin boyun ve omurga bölgesine yayılmasına sebep olabilir. Bu durum, boyun kaslarında gerginlik, sertlik ve hatta ağrıya neden olabilir. Ayrıca, çene hareketlerindeki kontrolsüz ve şiddetli aktiviteler boyun ve omurga bölgesine yayılarak bu bölgelerdeki kasların da etkilenmesine yol açabilir. Bruksizm ayrıca vücut postürünü etkileyebilir. Özellikle çene kaslarının ve çene eklemi etrafındaki gerginlikler, kişinin duruşunu etkileyebilir. Bu da boyun ve omurga bölgesindeki kasların aşırı gerginlik yaşamasına veya postür bozukluklarına yol açabilir. Bu durumlar kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak bruksizm durumunda çene kaslarının aşırı çalışması ve gerginliği genellikle boyun ve omurga bölgesine yayılarak bu bölgelerde de rahatsızlıklara neden olabilir. Bu nedenle, bruksizm tedavisinde boyun ve omurga bölgesinin de dikkate alınması ve tedavi sürecine dahil edilmesi önemlidir.

Splint (Gece Plağı): Gerekli ölçümler yapilarak kişiye özel hazırlanır.

İlaç Tedavisi: Özellikle akut Bruksizm döneminde, diş hekiminizin kontrolünde kullanılan Nonsteroid Antiinflamatuar ilaçlar ve kas gevşetici ilaçlar çene kaslarındaki gerginliğin azaltilmasında ve semptomların gerilemesinde yardımcı olurlar.

Botoks:  Botoks enjeksiyonları, akut  dönemde ya da splintlerle tedavinin yetersiz olduğu durumlarda Bruksizm nedeniyle tonusu artmış olan çiğneme kaslanna uygulanır.Tekrar dozu gerektirir.

Nedene Yönelik Tedavi: Genellikle psikolojik tedavi, konuşma terapileri, uyku apnesi gibi diger sağlık problemlerinin tedavisi, bunların yanı sıra fonksiyonel olarak da; eksik dişlerin tamamlanması ve kapanış bozukluklarının düzeltilmesi, bruksizm tedavisinde onemlidir.

Uzun vadede ciddi problemlere yol açabileceğinden bruksizmin tanımlanması ve uygun yöntemlerle tedavi edilmesi gerekli ve önemlidir .