Modern dünyada tarihin karanlık sayfalarından biri olan kölelik maalesef ki varlığını sürdürüyor. En ileri teknolojilere, en gelişmiş toplum yapılarına ve en güçlü hukuk sistemlerine sahip olsak da çağın gerisindeki bu durum tüm dünyada yaygın olarak devam ediyor. Borç esareti, zorla çalıştırma, insan ticareti ve çocuk işçiliği gibi farklı biçimlerde görülen modern kölelik, her geçen gün daha karmaşık bir hale bürünüyor. İnsan hakları ihlali olarak tanımlanan bu durum, küresel ölçekte önemli bir sorun olmaya devam ediyor.

MAHRUM BIRAKILAN HAYATLAR

Bugün borç esareti, modern köleliğin en yaygın şekillerinden biri haline gelmiş durumda. Özellikle tarım sektöründe düşük gelirli ülkelerde işçiler borçlarını ödeyebilmek için yıllarca çalışmak zorunda kalabiliyor. Zorla çalıştırma ve insan ticareti de günümüzde köleliğin başka acımasız yansımalarından. Birçok kişi, daha iyi bir yaşam vaadiyle başka ülkelere götürülüyor, ancak orada pasaportları ellerinden alınarak gerçek anlamda tutsak ediliyor. Bir diğer yıkıcı gerçek ise çocuk işçiliği ve cinsel sömürü. Dünyanın dört bir yanında gözlerinin içinde hayallerini göremediğimiz milyonlarca çocuk, eğitim yerine tarlalarda, fabrikalarda, evlerde çalıştırılıyor. Bazı toplumlarda kadınlar, çoğu zaman yalnızca cinsiyetlerinden dolayı köleleştirilebiliyor. Cinsel sömürü, zorla evlendirilme ve benzeri insanlık dışı uygulamalar, onları hayatlarının en temel haklarından dahi mahrum bırakıyor. Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi gibi organizasyonlar, insan ticareti ve modern kölelikle mücadele etmek için çeşitli sözleşmeler hazırlamış olsalar da bu sorunun kökleri hala derinlerde.

Modern Kölelik 2

MODERN KÖLELİKTE 50 MİLYON KURBAN

1919 yılında kurulan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) dünyada yaşanan bu acı gerçeği değiştirmek için önemli bir aktör. Yapılan son araştırmalara göre Birleşmiş Milletler (BM) ve ILO verilerine dayanarak 2021 yılında dünya genelinde 50 milyon kişi modern kölelik koşullarında yaşamakta. Bu kişilerin 28 milyonu zorla çalıştırılırken, 22 milyonu ise zorla evlendirilmiş. Modern kölelik farklı biçimlerde varlığını sürdürmekte ve giderek daha karmaşık bir hale gelmekte. Çocuk işçiliği de bu sorunun önemli bir parçası olurken dünya genelinde 160 milyon çocuk işçi bulunmakta ve bunların 80 milyonu tehlikeli koşullarda çalıştırılmaktadır. Modern köleliğin mağdurlarının büyük bir kısmını kadınlar ve kız çocukları oluştururken zorla evlendirilenlerin sayısı ise 2021 yılında 22 milyona ulaştı. Zorla evlendirilme vakalarının büyük bir kısmı aile baskıları ve toplumsal normlar sonucu gerçekleşmekte. Ayrıca, zorla çalıştırılanların yüzde 52’si ve zorla evlendirilenlerin yüzde 25’i, üst ve orta gelirli ülkelerde yaşamaktadır. Bu durum modern köleliğin sadece gelişmekte olan ülkelerde değil gelişmiş ülkelerde de ciddi bir sorun olduğunu ortaya koyuyor. Göçmenler ise zorla çalıştırılmaya üç kat daha fazla maruz kalmakta. Günümüzde yaklaşık 30 milyon göçmen çocuk insan ticareti ve cinsel kölelik riskiyle karşı karşıyadır.

ILO TÜRKİYE’DEKİ KOŞULLARI ANLATTI

Konuyla ilgili Ege Telgraf Gazetesi’ne açıklamalarda bulunan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi Direktörü Yasser Hassan, “Modern Köleliğin” yaygın kanının aksine, geçmişe ait bir kavram olmadığını vurguladı. “Bugün dünya genelinde milyonlarca insan, insan ticareti, zorla çalıştırma, borç esareti ve çocuk işçiliği gibi modern kölelik türlerinin kurbanı olmaktadır” diye konuşan Hassan 2021 yılında dünyada 27 milyon kişinin zorla çalıştırılmaya maruz kaldığına dikkat çekti ve insan ticareti sorunun önemli bir konu olduğunu vurguladı.

“PROTOKOL ONAYLANMALI”

ILO olarak hedeflerinin insana yakışır çalışma koşullarının sağlanması ve yaşam şartlarının iyileştirilmesi olduğunu söyleyen Hassan, Türkiye’de çalışma koşullarını da gazetemize anlattı. Hassan, Türkiye’de zorla çalıştırmanın önlenmesine odaklanan ILO’nun temel sözleşmelerinden 105 No’lu Zorla Çalıştırmanın Kaldırılması ve 29 No’lu Zorla Çalıştırma Sözleşmelerini onayladığını ifade etti. Ancak, 29 No’lu Zorla Çalıştırma Sözleşmesi’ne 2014 yılında eklenen protokolün Türkiye tarafından henüz onaylanmamış olduğuna dikkat çekti. Protokolün onaylanmasının mücadelede zorlu sorunlara karşı önemli ölçüde güçlenmelerini sağlayacaklarını söyledi.

Modern Kölelik 3

“ULUSAL EYLEM PLANI ŞART!”

Ayrıca Hassan, Türkiye’nin yakın zamanda Çocuk İşçiliği, Zorla Çalıştırma ve İnsan Ticareti ile Mücadeleye odaklanan önemli bir girişim olan Küresel İttifak 8,7’ye katıldığını belirterek yüksek risk taşıyan grupların, örneğin ev işçileri ve mevsimlik tarım işçilerinin korunması için sosyal diyalog mekanizmalarının güçlendirilmesi gerektiğine vurgu yaptı.  Hassan, bu doğrultuda zorla çalıştırma ve modern kölelikle mücadelede ulusal eylem planlarının geliştirilmesi ve uygulanması çağrısında bulundu. Son olarak Yasser Hassan, etkili ve kapsayıcı bir yasal çerçeveye, güçlü sosyal diyalog mekanizmalarının kurulmasına ve özellikle kadınlar, çocuklar ve mültecilerin korunmasına yönelik kamuoyu farkındalığının artırılmasına ihtiyaç olduğunu belirtti. ILO’nun başta Türkiye olmak üzere tüm dünya ülkelerine, zorla çalıştırma risklerini azaltmaya yönelik ulusal çabalarını desteklemesi ve bu zorluklara karşı gösterilen çabayı güçlendirmek için birlikte çalışmaya ve teknik destek vermeye hazır olduklarını ifade ederek açıklamalarını tamamladı.

2024 BES Performansı: Altın ve Mevduatı Geride Bıraktı! Fon Büyüklüğü Rekor Kırdı 2024 BES Performansı: Altın ve Mevduatı Geride Bıraktı! Fon Büyüklüğü Rekor Kırdı

Türkiye’deki işçi hakları mücadelesinde geçmiş yıllardan beri yoğun çaba sarf eden Kani Beko, uzun yıllardır çalışma hayatında eşitlik, adalet ve güvenlik gibi temel hakların savunulmasında etkin bir şekilde görev alıyor. DİSK Genel Başkanlığı ve Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekilliği gibi önemli görevlerde bulunan Beko, sadece ulusal alanda değil, uluslararası alanda da etkili çalışmalar gerçekleştirmekte.

“YÜZ BİN İŞÇİ VE AİLESİ MAĞDUR”

Sendikalaşmanın işçi hakları savunulması ve yaşam koşullarının iyileştirilmesindeki önemi hakkında konuşan Beko, “Küresel sermaye ve serbest piyasa ekonomisi hem kendi ülkemizi hem de birçok ülkeyi çökertti. Türkiye’de özelleştirme ve taşeronlaşma ile işçilerin sendikal hak ve özgürlükleri oldukça olumsuz etkilendi. Özellikle 1982 yılından itibaren yürürlüğe giren ‘baraj sistemi’ uygulamasından sonra milyonlarca işçi toplu pazarlık ve toplu sözleşme hakkından mahrum kaldı. Birçok sendikalar bu “barajları” aşamadıkları için işçilerle toplu sözleşme yapamıyor. Dolayısıyla toplu sözleşmelerin sağladığı daha iyi maaş, ikramiyeler ve sosyal haklardan da mahrum kalıyorlar. Bugün “barajı” aşamayan 20’ye yakın işçi sendikası var. Bu sayı düşünüldüğünde 100 bine yakın işçi ve ailesi mağdur oluyor.” diyerek günümüzde çalışan 16 milyon işçiden sadece 2 milyon kişinin sendikalı olduğunu da ayrıca belirtti.

Modern Kölelik 5

“MESLEK HASTALIKLARI İÇİN HASTANE YOK”

İş sağlığı ve güvenliği için özellikle İş ve Meslek Hastalıkları hastanelerinin önemini belirten Beko, “Türkiye’de 78 ilde meslek hastalıkları hastanesi yok. ILO verilerine göre her yıl işle ilgili kaza ve hastalıklar sonucunda 2 milyon 300 binden fazla kişi hayatını kaybediyor. İşe bağlı ölümlerin beşte 4'ü yani 1 milyon 700 bin kişi meslek hastalığından kaynaklı. Kalıcı ya da uzun süreli sakatlıklar sonunda 160 milyon meslek hastalığı vakası belirtilmiştir. Yine ILO tahminlerine göre, zararlı etkenler nedeniyle her yıl 438 bin 489 kişinin ölmesi beklenmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tahminlerine göre dünyada her yıl 11 milyon yeni meslek hastalığı vakası meydana gelecek ve bunların 700 bini maalesef ölecektir. Çare bulmak için normal hastanelere başvuran işçilerimizin birçoğuna maalesef doğru tanı dahi konulamadığı için işçilerimizi kaybediyoruz. Meslek hastalıkları nedeniyle kaybettiklerimizin yanı sıra sakat kalanlar ve bu işçilerin aileleri de var. Bu durumun ekonomiye olan etkisi de aşikar” dedi.

“ENGELLİLER MAĞDUR”

Avrupa Konseyi ve ILO standartlarının tüm iş alanlarında uygulanması gerektiğinin vurgulayan Kani Beko, “ILO’nun önemini vurguladığı engelli istihdamının yetersizliği de ülkemizde başlıca bir sorun. ILO’nun da raporlarından geçen Türkiye’deki 10 milyona yakın engelli vatandaşımız var. Ancak hem özel sektör hem de kamu bu vatandaşlarımızı işe almıyor. Devlet tarafından engelli vatandaşlarına verilen 4 bin liralık yardım da yetmiyor. Ayrıca hem yasaya hem de ILO kriterlerine göre kamuda yüzde 4 özel sektörde ise yüzde 3 engelli istihdam edilmesi gerekiyor. Ancak işe alım olmadığı için engelli vatandaşlarımız da mağdur durumda. Bugün sayıştay raporlarında tespit edilen 4 bin engelli istihdam açığı sadece kamuda bulunmakta.” dedi.

Modern Kölelik 6

“EMEKLİLERİMİZ SOKAĞA ÇIKAMAYACAK HALDE”

Açıklamasına Türkiye’deki güncel asgari ücret ve emekli maaşları ile ilgili devam eden Beko, “ILO kararlarına göre asgari ücret belirlemesi yaparken 1 kişinin değil 4 kişilik aile geçiminin esas alınması gerekir. Ancak bizim ülkemizde asgari ücret sadece bir kişinin geçimiyle belirleniyor. Asgari ücretin belirlenmesi için de bakılan TÜİK enflasyon verileri gerçek fiyatların altında. Ayrıca yılbaşından sonra beklenen asgari ücret zammı, pazardaki iğneden ipliğe her şeyin fiyatını da arttıracak. Bu durum maalesef ki hem çalışan kişiyi hem de ailesini mağdur edecek.” ifadelerini kullandı. Emeklilerin sendikal hakkına vurgu yapan Beko, “Ülkemizde 1 milyona yakın emekli var. Bu emeklilerin kurmuş oldukları sendika ise bugün kapatılma amacıyla dava edilmiş durumda. Emekliler için uluslararası sözleşmeler ve Anayasamızın 90. maddesi ile güvence altına alınan sendika açma hakkı engellenmek isteniyor. Bugün 2008 yılında değiştirilen yasa neticesinde çoğu emekli asgari ücretten bile az maaş almakta. Bu şartlarda yaklaşık 15 bin lirayla kim geçinebilir? Avrupa’daki emekli sendikaları, toplu sözleşmeler imzalayıp emeklilerin haklarını savunuyor, onların yaşam kalitelerini arttırmak için toplantılar düzenleniyorlar. Oradaki emekliler bizim ülkemizden 5 kat daha fazla maaş alıyorlar. Ancak ülkemizde olan tek emekli sendikası da engelleniyor. Bizim emeklilerimiz sokağa çıkamayacak halde” diyerek sözlerini bitirdi.

Ege Telgraf

Kaynak: Haber Merkezi