Afrika kıtasında doğuştan gelen pigment eksikliğiyle yaşamlarını sürdüren albinizmli bireyler, yalnızca genetik farklılıklarıyla değil, aynı zamanda toplumda maruz kaldıkları önyargılarla da mücadele ediyor. Uzun yıllar boyunca ayrımcılığa, dışlanmaya ve hatta hayati tehditlere maruz kalan albinolar, son yıllarda sanat, moda ve girişimcilik alanındaki başarılarıyla görünürlüklerini artırarak bu olumsuz algılara karşı adeta bir direniş sergiliyor.
Albinizm Hakkındaki Batıl İnançlar Hala Tehlike Yaratıyor
Afrika’nın birçok ülkesinde albinizmli bireyler hâlâ ciddi tehditlerle karşı karşıya. Özellikle seçim dönemleri veya önemli spor müsabakaları sırasında ortaya çıkan batıl inançlar, albinoların hayatlarını riske atıyor. Bu dönemlerde, albinoların uzuvlarının büyücülükte kullanıldığına ve onların kanının "uğur" getireceğine dair inanışlar sebebiyle kaçırılma ve öldürülme vakaları yaşanabiliyor. Bu nedenle birçok albino ya tamamen evlerinden çıkmıyor ya da daha güvenli kırsal alanlara göç etmek zorunda kalıyor.
Toplum tarafından "insan dışı varlık" olarak görülmeleri, albinizmli bireylerin eğitim, istihdam ve sosyal hayata erişimlerini büyük ölçüde kısıtlıyor. Hatta bazıları çocuk yaşta evden atılıyor ve yaşamlarını sokaklarda sürdürüyor.
Sanatla Önyargılara Meydan Okuyan Albino Kadın: Maah Keita
Senegal’in başkenti Dakar’da yaşayan albino sanatçı Maah Keita, bu karanlık tabloya umut ışığı yakıyor. 37 yaşındaki Keita, bas gitar çalma serüvenine 2007 yılında başladı. O dönem bas gitarın sadece erkeklere özgü bir enstrüman olarak görülmesi, albino bir kadın müzisyen olarak dikkatleri üzerine çekmesine neden oldu. Sanatıyla toplumdaki önyargıları yıkmayı hedefleyen Keita, müzik dışında oyunculuk ve mankenlik gibi alanlarda da aktif rol alıyor. Aynı zamanda kurucularından olduğu “Care Albinos” adlı dernekle albinizmli bireylere destek oluyor.
Keita, “Benim gibi bir profilin sahnede olması, albino bireyler için örnek olur, onlara cesaret verir diye düşündüm,” diyerek sanatın toplumsal dönüşümdeki gücünü vurguluyor.
Zanaatkarlıkla Direniş: Moussa Diallo’nun Hikayesi
Dakar’a bağlı Rufisque kentinde marangozluk yapan 35 yaşındaki Moussa Diallo da albino bireylerin yaşam mücadelesine örnek teşkil ediyor. Yaklaşık 20 yıldır marangozluk yapan Diallo, albinizmi nedeniyle hâlâ bazı müşteriler tarafından önyargıyla karşılandığını söylüyor. “Beni görünce sipariş vermekten çekinenler oluyor, ama yine de hem kendimle hem de mesleğimle gurur duyuyorum,” diyen Diallo, çocukluk döneminde uğradığı zorbalıklara karşı geliştirdiği farkındalıkla dikkat çekiyor.
Kendisine aşağılayıcı şekilde “poune” diye hitap edildiğinde, bu ifadeyi sahiplenerek tepki vermeyi bırakmış. “Onlara ‘evet, poune benim’ demeye başladım. Ben bu isimle barıştım, onlar da kullanmayı bıraktı,” sözleriyle özsaygının toplumsal algıyı nasıl dönüştürebileceğini gözler önüne seriyor.
Moda ile Farkındalık: Mame Diarra Diallo ve “Poune Fashion”
Senegal’in Sicap Mbao banliyösünde yaşayan 32 yaşındaki girişimci ve modacı Mame Diarra Diallo ise albinizme karşı farkındalık oluşturmak amacıyla "Poune Fashion" adını verdiği bir giyim markası kurdu. Çocukluk döneminde yaşadığı dışlanmayı annesinin öğütleriyle aşan Diallo, zamanla kendine güven kazanarak hakaret olarak kullanılan “poune” kelimesini bir farkındalık hareketine dönüştürdü.
“Toplum, bizi kendi gerçeğimizden utandırarak büyüttü. Ben bu utancı reddettim ve bu kelimeyi olumlu bir simgeye dönüştürdüm,” diyen Diallo, markasıyla hem estetik algılara hem de toplumsal önyargılara meydan okuyor.
Albinizm Farkındalığı Artıyor Ama Mücadele Bitmiş Değil
Senegal’de ve genel olarak Afrika kıtasında albinizm farkındalığının yıllar içinde arttığı bir gerçek. Ancak hem sosyal hem de fiziksel anlamda hâlâ aşılması gereken büyük engeller bulunuyor. Bu engellerle mücadele edebilmenin ilk adımı ise albinizmli bireylerin kendilerini oldukları gibi kabul etmeleri ve seslerini daha fazla duyurabilmeleri.
