Azerbaycan’ın Hazar Denizi’ndeki Şahdeniz 2 yataklarından çıkarılan gazı Türkiye’ye taşıyan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı’nda (TANAP) kapasite artışına gidilerek Türkiye’nin İran gazının kesilmesi ile ihtiyaç duyduğu doğalgazı tedarik edilecek. Krizin en yoğun olduğu çarşamba günü akşam saatlerinde Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) Sözcüsü İbrahim Ahmedov’un yaptığı açıklama Türkiye’ye adeta rahat nefes aldırdı. Azerbaycan’dan Türkiye'ye ilave doğal gaz tedarikinin başladığını bildiren Ahmedov, TANAP Hattı üzerinden ise sağlanan günlük 17,3 milyon metreküp gaz akışının 4 milyon metreküp/gün seviyesinde artırılacağını ifade etti. Ahmedov “Mevcut olanaklar seferber edilerek Azerbaycan'dan Türkiye'ye doğal gaz ihracatı talebe uygun olarak artırılacaktır” ifadesini kullandı. gaz-krizi MANŞETİMİZDEYDİ Ege Telgraf Ekonomi Yazarı Serkan Aksüyek, 24 Ocak 2022 Pazartesi tarihli köşesinde, Türkiye’nin yaşadığı arz sıkıntısının 2018 yılında devreye alınan ve yılık 16 milyar metreküp gaz taşıyan TANAP hattında kapasite artışına gidilerek çözülebileceğini belirtmişti.  Gazetemizin manşetine taşıdığımız yazıda Aksüyek, şu analizi yapmıştı: “Tam bir mühendislik harikası olan TANAP projesinin sadece başlangıç kapasitesi 16 milyar metreküp… İlave yatırımlarla sistem kısa sürede 24 milyar metreküpe ve hemen sonrasında 31 milyar metreküpe çıkarılacak şekilde projelendirildi. Hazar Denizi’ndeki Şahdeniz 2 yataklarından çıkarılan gazın taşındığı TANAP’ın bir başka kritik özelliği daha var. Boru hattındaki gazın sahiplerinden biri Türkiye! 2014 yılında çok kritik bir karara imza atan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Fransız enerji devi Total'in Şah Deniz Projesi'ndeki yüzde 10 payını alarak, hissesini yüzde 9’dan 19'a çıkarmıştı. Bir başka deyişle Türk devleti, müşterisi olduğu malın ortağı olmuştu. An itibarıyla Şahdeniz 2 sahasının ortaklık payı BP (İngiltere) yüzde 28,8, TPAO (Türkiye) yüzde 19, SOCAR (Azerbaycan) yüzde 16,7, Petronas (Malezya) yüzde 15,5, LUKoil (Rusya) yüzde 10) ve NIOC (İran) yüzde 10 şeklinde. TANAP’ın ortaklık yapısında ise Azerbaycan’dan Güney Gaz Koridoru Şirketi’nin (SGC) yüzde 51, SOCAR Turkey Enerji A.Ş.'nin yüzde 7, BOTAŞ’ın yüzde 30 ve BP’nin yüzde 12 hisseleri bulunuyor. Bu durumda Türkiye’nin ortağı olduğu Şahdeniz 2 sahasından çıkarılan doğal gazı, yine ortağı olduğu TANAP hattı ile kendi tüketicisine ve sanayicisine daha fazla arz etmesi gerektiği ortaya çıkıyor. İran’dan gelen boru hattında her sene yaşadığımız ve artık bıkkınlık veren kesintilerin / arızaların Türkiye gibi dev bir üretim ekonomisini felç etmesinin tek bir mantıklı izahı bulunmuyor.” TÜKETİM REKORU KIRILDI Yıllık doğalgaz tüketimi 61 milyon 500 bin metreküp olan Türkiye’de, kışın en çetin olduğu günlerde günlük tüketim 300 milyon metreküp seviyesine yaklaşıyor. Türkiye'de kar yağışı ve soğuk hava nedeniyle artan taleple 19 Ocak'ta yaklaşık 288 milyon metreküp doğal gaz tüketilerek tüm zamanların rekoru kırılmıştı. Tüketimin hızla arttığı bu dönemde İran'dan gaz akışının kesilmesiyle arz-talep dengesizliği yaşanmıştı. TANAP DOĞUDAN BATIYA  BİN 850 KİLOMETRE Türkiye’yi bin 850 kilometre boyunca doğudan batıya kat eden Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) 2018 yılında; Karadeniz’i baştan başa kat ederek Trakya’da karaya çıkan Türk Akım Doğalgaz Boru Hattı 2020 başında devreye alındı. 30 Haziran 2018’de devreye alınan ve başlangıç kapasitesi yıllık 16 milyar metreküp olan TANAP, bu kapasitenin 6 milyar metreküpünü Türkiye’nin kullanımına verecek, 10 milyar metreküpünü ise Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) projesi ile Yunanistan ve Arnavutluk üzerinden İtalya’ya sevk edecekti. 2020 sonuna kadar geçen iki buçuk senede Türkiye’nin gaz çekimi 8,5 milyar metreküp seviyesinde kaldı.  TANAP yönetimi 2021 Ocak ayında yaptığı açıklamada, 2021 yılından itibaren Türkiye’ye her yıl 6 milyar metreküp, TAP hattına ise yıllık 10 milyar metreküp gaz verileceğini ifade etmişti. “Bir Millet, İki Devlet” olduğumuz can Azerbaycan’dan Türkiye’ye gelen doğalgaz boru hattı TANAP ile sınırlı değil. Türkiye ile Azerbaycan arasında 2001 yılında imzalanan anlaşma çerçevesinde hayata geçirilen Bakü-Tiflis-Erzurum (BTE) Doğalgaz Boru Hattı, yılda 6 milyar 600 milyon metreküp Azerbaycan gazını Türkiye’ye taşıyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı (BTC) ile aynı koridoru kullanan 980 kilometre uzunluğundaki hattan 2007 yılından bugüne kesintisiz gaz akışı sağlanıyor. Bugün itibarıyla Türkiye’ye yılda 12,5 milyar metreküp (6,5 milyar metreküp BTE ve 6 milyar metreküp TANAP) gaz tedarik eden Azerbaycan’ın, Türkiye’nin doğalgaz ithalatındaki payı yüzde 21 seviyesinde. Serkan Aksüyek/ Özel Haber