Nihat Ak/EGE TELGRAF- Anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liseler eğitim yılın takvimine göre, okullar 14 Haziran 2024 Cuma günü kapanacak. Üniversiteler ise Haziran ayının son haftasında eğitim-öğretim dönemi tamamlanacak. Yürürlükteki sisteme göre okulların son sınıflarındaki yüz binlerce öğrenci bu sene mezun olacak. Öğrencilerini mezuniyet törenlerinde boynunu bükmek istemeyen dar gelirli aileler kredi bile çekiyor.
GELENEK KAYBOLDU
Kep atarak mezun olanların yeni bir başlangıç yapamadığına vurgu yapan Veli-Der İzmir Şube Başkanı Necati Kalafat, “Bir eğitim-öğretim yılı sonunda daha üniversiteler yeni mezunlar verirken mezun olan öğrencilerin mezuniyet törenlerinde giydikleri cübbe ve havaya fırlattıkları kep ‘Tavuk mu yumurtadan, yumurta mı tavuktan çıkar’ tartışması gibi dinmek bilmeyen bir konu. Bazılarına göre Batı kaynaklı bazılarına göre İslami kaynaklı. Bir kaynağa göre 1912’de Amerikan Deniz Harp Akademisi’nin mezuniyetinde mezun olacaklar, dört yıl boyunca taktıkları harp okulu keplerini, memur şapkalarıyla değiştireceklerinden dolayı havaya fırlatarak artık ihtiyaçları olmadığını simgeleyen bir gösteri kep atmak. Bir başka kaynağa göre ise cübbe ve kepin birlikte kullanılarak akademik mana taşıdığı ilk yer olarak Endülüs Emevi Devleti Dönemi’nde kurulan Kurtuba Üniversitesi. Kaynak neresi olursa olsun buna bir anlam yüklenmiş. Mezuniyet töreninde kep atma geleneği, öğrencilerin eğitim hayatlarındaki başarılarını ve mezuniyet günündeki heyecanını kutlamak için düzenlenen, neşeli ve anlamlı bir ritüel olması istenir. Öğrencilerin yeni bir yaşama adım atmaya hazır olduğunu simgeler. Üniversitelerden binlerce çocuğumuz mezun oluyor ama iş bulamıyor. Peki mezun olduktan sonra iş bulamayacak yeni bir başlangıç yapamayacak çocuklara niye mezuniyet törenleri yapıyoruz? Problemli bir cilde ağır makyaj yapar gibi. Çocuklara ‘Sen iş bulamayacaksın ama şimdilik bu mezuniyet seremonisiyle oyalan mı?’ demek istiyoruz” dedi.
PEKİ YA KUTLAMALAR?
Çağın gereklerinin yapılması gerektiğini belirten Başkan Kalafat, “2023-TYT’de ortaöğretim son sınıf öğrencilerinin doğru cevap sayısı ortalamaları Türkçe (40 soru) testinde 20,021; sosyal bilimler (20 soru) testinde 8,688; temel matematik (40 soru) testinde 8,218 ve fen bilimleri (20 soru) testinde 3,546 oldu. AYT matematik (40 soru) testinin ortalaması 7,576; AYT fen bilimleri testinin ortalamaları, fizik (14 soru) alt testinde 2,519; kimya (13 soru) alt testinde 1,768 ve biyoloji (13 soru) alt testinde 2,080 oldu. Bu tabloyla üniversiteye giren öğrencilerimizin diplomalarının karşılığı ne oluyor? O şaşalı törenlerle atılan keplerden sonra alınan diplomaların Avrupa’da veya gelişmiş bir ülkeki karşılığı ne? Hepimiz ne olduğunu gayet iyi biliyoruz. O büyük törenlerin öncesinde eğitim-öğretimin içini doldurmalıyız. Ki kutlamaların bir anlamı ve önemi olsun” ifadelerini kullandı.
Ülke şartlarında özel okulları tamamlayarak 5 kep atmanın bir servete mal olduğunu dile getiren Başkan Kalafat, “Daha iyi bir eğitim için özel okullara koşuyorlar. Dört beş yaşlarında anaokuluna başlatılan çocuklar üniversite sonuna kadar yaklaşık 20 sene özel okullarda okutuluyor. Kabaca yapılan bir hesaplamaya göre anaokulundan lise son sınıfa kadar 13 yıl özel okulda okumanın maliyeti yemek, kırtasiye, servis, özel kurslar hariç 30 milyon TL’yi geçiyor. Bugünlerdeki dolar kuruyla da 1 milyon dolar civarına denk geliyor. Bazıları çok abarttığımızı düşünebilir. Ama hesap ortada; yıllık 100 bin TL’ye eğitim veren okul da var 500 bin TL’yi aşanlar da. İsim yapmış ya da başarısını kanıtlamış okullarda ortalama rakamlar 350 bin TL ile 600 bin TL aralığında. Her yıl öğrencilerin girmek için yarıştığı yabancı liselerde ise öğrenim ücretleri 1 milyon TL’ye ulaşıyor. Yıllarca kuyruk bekleyerek girilen bazı okullarda taksitli ödemeler 1,5 milyon TL’ye kadar çıkıyor. Öğrencinin üniversiteyi de ücretli okuması durumunda rakam daha da artıyor. Bir öğrenci yaklaşık 5 kep atıyor. Her kepin tek tek ve toplamda 5 kepin maliyetini hesaplayacak kadar bir ekonomist değilim. Ama kabacak 5 kep bir servete mal oluyor bu çok açık” diye konuştu.
HARÇ BORÇ SEREMONİ
Mezuniyet endüstrisi oluştuğunu vurgulayan Başkan Kalafat, “Cübbe giyilmesi ve kep atılması geleneği günümüzde sadece üniversitelerde yapılmıyor. Artık anaokullarında, ortaokullarda ve liselerde de tören düzenleniyor. Özellikle özel okulların mezuniyet törenleri ne kadar gösterişli olur ise o kadar içi dolu eğitim ve öğretim yapılıyor izlenimi uyandırılıyor. Bazı anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerdeki öğrenciler 4-5 ay öncesinden özel olarak çalıştırılıyor. Bu alanda işletmeler oluştu. LGS ve YKS sınavları için çalıştırıldığı gibi öğrenciler sadece o bir kaç saat için çalıştırılıyor. Velilere de 'Benim çocuğum daha iyisine layık' anlayışı empoze ediliyor. Çok sayıda veli, öğrencisinin daha iyi bir geleceği olması için modern köleler gibi çalışıyor. Öğrencinin özel giderleri dışında bin liradan başlayıp 20 bin liralara kadar tören masraflarının olduğunu duyuyoruz” ifadelerini kullandı.
ALMAK DEĞİL BULMAK
Mezuniyet kıyafetlerinin özenle seçildiğine dikkati çeken İzmir Terziler ve Konfeksiyoncular Odası Başkanı Mustafa Güvenli, “Okul mezuniyetlerini Türk toplumu olarak önemsiyoruz. Bizler için adeta bir bayram niteliğinde. İster erkek ister kız öğrenci olsun özenli bir giyim arzu ediliyor o gün için. Erkek öğrenciler için takım elbise, kız öğrenciler için ise kısa abiye dediğimiz tarzda kıyafetler seçiliyor. Erkek öğrencinin mezuniyet takım kıyafeti 2 bin 500 liradan başlıyor, isteğe göre bütçeye göre daha yukarılara çıkıyor. Kız öğrencinin mezuniyet 3 bin 500 liradan başlar daha yukarılara çıkar. Kep cübbe ortalama 350-750 lira arasında değişir. Mezuniyet ayakkabılarının fiyatları 750 liradan başlıyor.Ama ekonomideki daralma nedeniyle abilerin ablaların veya bir yakının kıyafetlerini alma yönünde bir eğilim var” dedi.
İnsanların her törende bakımlı görünmek istediğine vurgu yapan İzmir Kuaförler ve Manikürcüler Odası Başkanı Sezai Apaydın, “Bakımlı olmayı hepimiz istiyoruz. Yıllarca eğitim almış öğrencilerimiz ve velilerimiz de o mezuniyet töreninde şık görünmek istiyor. Kuaförden 250 liradan başlayıp 5 bin liraya kadar hizmet alan öğrencilerimiz ve velilerimiz oluyor. Genellikle o okulun veya törenin yapılacağı çevredeki meslektaşlarımız tercih edilebiliyor. Toplu anlaşanlar oluyor. Dar gelirli velilerin olduğu okullarda genellikle bir tanıdık, eli tarak tutan akrabalar tercih ediliyor. Bizler ucuz düşük kalite makyaj malzemesi kullanamıyoruz. Kira, elektrik ve personel giderlerimiz eskisi gibi değil” diye konuştu.
‘HAKKIYLA YAPILABİLSE…’
Gelecek nesillerin en güzelini hak ettiğini belirten İzmir Fotoğrafçılar Odası Başkanı Murat Yavuz, “Gençlerimiz bizim geleceğimiz. Bizim meslektaşlarımız onların en güzel anlarını fotoğraflayarak anılara dönüştürüyor. Mezuniyet fotoğrafçılığı bizde ayrı bir bölüm gibi. Andaç fotoğrafları için dış mekanlara gidilebilir. Mezuniyet törenlerinde kişiye özel çekimler yapılabiliyor. Çok kişiyle toplu çalışma yapılabiliyor. Onları tek tek ele almak kare kare ilgilenmek uzmanlık gerektiriyor. Minimum fotoğrafa 2 bin lira ayırmak gerekiyor. Albümler, klipler, sosyal medyalık özel çalışmalar işin içine girdiğinde meblağ daha da büyüyor. Olumsuz ekonomik koşullarının hakim olduğu şu dönemde bunları hakkıyla yapabilen yok denecek kadar az. Gerek okullarında eğitim amaları gerekse her dönemin tamamlanmasındaki mezuniyet törenlerinde veliler ciddi paralar ödüyor. Anne baba, amca dayı, teyze hala babaanneler dedeler devreye giriyor. Öğrenciye beş diploma aldırılıyor beş kep atılıyor. Bu uğurda ev paraları araba paraları harcanıyor. Beş kep atan, elinde 5 diploması olan o gençlerimizin büyük bölümü maalesef gördüğü eğitimden elde ettigi kazanç ile malesef eğitimi için harcanan o evi o arabayı ömrü boyunca alamıyor. Eğitim öğretim kültür, kişisel gelişim ama bunun da karşılığı bu kadar ucuz olmamalı” ifadelerini kullandı.
