'Bir yanda obezite diğer yanda açlık '

Türkiye’nin katkılarıyla; Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda gıda kaybı ve israfı konusunun önemi göz önünde bulundurularak alınan kararla 29 Eylül günü ‘Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü’ olarak ilan edildi. Tarım ve Orman Bakanlığı ve FAO tarafından ‘29 Eylül Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü’ kapsamında Swissôtel Büyük Efes Otel

İzmir’in 3,3 milyon dönüm tarım arazisiyle bitkisel, hayvansal, su ürünleri üretimi ciddi potansiyele sahip olduğunu ifade eden Tarım ve Orman Müdürü Mustafa Özen, “1 sezon içinde 3 ürünün yetiştirilebildiği ülkemizin çok nadir bereketli topraklarından bahsediyoruz. İlimiz ülkemizin minyatür bir örneği. Ülkemizde üretim alanı miktarı anlamında sorunumuz yok. Fakat ürettiğimiz her ürünün 3’te 1’ini israf ediyoruz. Ürettiğimiz alandan tükettiğimiz noktaya gelene kadar farklı nedenlerle israf ediyoruz. Geçen yıl FAO’yla lansmanını yaptığımız gıdanı koru sofrana sahip çık sloganıyla bu israfı önlemeye yönelik 1,5 yıldır ilimiz özelinde projeler yapıyoruz. 1 yıldır şehrimizin her yerine gıda korumayla ilgili afişler ve broşürler astık. Eğitim, toplantılar, seminerler gerçekleştirdik. Dünyamızın bir köşesi bolluk içinde yaşarken 3’te 1’ini israf ederken bir köşesi de açlık içerisinde. Bakanlığımızın yıllardır tarladan sofraya çiftçiden çatala zincirinde ürettiğimiz her ürünün her birine sahip çıkmamız gerekiyor. Çünkü dünyamızın bir köşesi israf ettiğimiz kısımla karnını doyuruyor"dedi.

Gıdanı koru sofrana sahip çık kampanyası temellerinin 2 buçuk yıl önce atıldığını belirten Tarım ve Orman Bakanlığı AB Dış İlişkiler Genel Müdürü Aylin Çağlayan Özcan, “Oluşturduğumuz eylem planı kampanyası 20 Mayısta yapılan lansmanın ardından yüzde 50sini gerçekleştirdik. Gıda kaybı ve israfı derken sofraya gelen kısmın çöpe gidişiyle ilgilendik. Bundan sonraki dönemi zorlu bir süreç. Tarladan softaya gelen kısımda ciddi bir kaybımız var. Bu oran özellikle yaş meyve sebzede yüzde 50 oranında. Biz yaş meyve sebzenin yarısını yolda kaybediyoruz.Bu kampanya kapsamında çok şey yaptık. Biz bu çalışmaya başlamadan önce anket yaptırdık. Ülkenin yarı nüfusuna yapılan kampanya çalışmalarıyla ulaşmışız. Bu nüfus gıda kaybı ve israfı konusunda yüzde 84 ü yiyeceğini atmakta ya da yeniden değerlendirme konusunda ciddi bir farkındalık oluşmuş. Pandemiye rağmen gıda kalite israflarının ülkemize bütçesel katkısını değerlendirdiğimizde yıllık 100 milyon dolar kazanç elde etmiş oluyoruz. Bu konuya ne kadar kendimizi vererek yürütürsek ciddi anlamda ekonomik kazançlar elde edeceğiz. Bunu yaparken kampanya kapsamında Guinness dünya rekoruna da imza attık. Çevresel sürdürülebilirlik alanında en fazla söz verme rekoru kırdık. 800 bin kişi söz verdi. Bu bir farkındalık. Bu çabanın sonucunu gösteren bir çalışma” ifadelerinde bulundu.

FAO Türkiye Temsilcisi Dr. Viorel Gutu ise, “Gıda israfı sürecinde yapılabilecek çok şey olduğunu düşünüyorum. Türkiye 2015 G20 başkanlığı döneminde gıda kaybı ve israfı engellemek için önemli bir rol üstlenmiştir. Sonrasında gıda kaybı ve israfın azalması için G20 projeler yapılmış ve Türkiye ve FAO tarafından lansmanı yapılmıştır. Şimdiye kadar büyükşehir belediyeleri Türkiye’nin gıda üretimi STK, medya ve aktivistlerin destekleriyle 21 milyondan fazla insana kampanya yoluyla ulaşmış durumdayız. Öte yandan umut ediyorum bu kampanyayla insanlar sadece gözlerine ve kulaklarına değil akıllarına da ulaşacağız. Bu vesileyle bu faaliyetlerin kamuoyunda olumlu olduğunu söylemek isterim. Yapılan bir ankete göre kampanya sayesinde daha fazla insan son tüketim ve tavsiye edilen tüketim tarihi arasındaki farkı öğrenmeye başlamıştır” şeklinde konuştu.

Dünya nüfusunun 1 milyarının, 8 de 1’i açlık çektiğini belirten İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger, “Yaklaşık 2 milyar civarında insan da yetersiz gıda ve sağlıklı suya erişememeden dolayı sıkıntı yaşıyor. Bir taraftan da gelişmiş dünyada gıda israfı, aşırı beslenmekten dolayı başka bir sağlık sorunuyla obeziteyle karşı karşıya dünyanın bir tarafı açlıktan kırılırken diğer tarafı gıdayı israf ediyor. Yiyoruz obezite noktasında kadar varıyoruz. Bunun oluşturduğu sağlık sorunu için harcamalar yapıyoruz. Bugününde dünyasında 1 milyar insan açlık sınırının altında yaşıyorsa siz uzaya da gitseniz marsa da gitseniz kurduğunuz medeniyet oluşturduğunuz iklim utanç verici bir toplum düzeni ortaya çıkarırız. Bunun bir an evvel temelden başlayarak çözülmesi lazım. Bizim ülkemizde de hızlı bir şekilde gıda israfı ve obezite yaygınlaşıyor. İnsanları ilk okuldan başlayarak gıdaya karşı nasıl davranmaları gerektiğini neyin doğru ve iyi olduğunu yeniden kurgulamak lazım. Gıda israfı konusunu bizde toplum olarak ülke olarak yeniden ele almamız gerekiyor” diye konuştu.

Sağlıksız gıda, israf, açlığın 800 milyon insana kadar ulaştığını dile getiren AK Parti İzmir Milletvekili Ceyda Bölünmez Çankırı, “Dünya genelinde yer yıl üretilen 4 milyon gıda tüm insanlığa yetmesi gerekirken BM ve gıda tarım örgütü verilerine göre her 100 kişiden 11’i açlıkla mücadele ediyor. Her gün 25 bin insan açlık nedeniyle ölüyor. Üretilen gıdanın neredeyse 1,5 milyar tonu isaf ediliyor. FAO’nun 2019 araştırmasına göre Türkiye’nin yıllık gıda kaybı ortalama 26 milyon ton. Her gün 4,9 milyon ekmek israf olmakta. Üretilen sebze ve meyvenin yüzde 50’sinde kayıp yaşanmakta. Çöpe giden gıdaların azaltılması için bizde çalışmaya imza attık. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının açıkladığı rapora göre, düzenli depolama alanında depolanan atıkların yüzde 55’ini bio bozunur atıklar oluşturuyor. Yürüttüğümüz proje kapsamında bu atıkların yüzde 30’unun hal ve pazar yerlerinden kaynaklandığını gördük. Hayata geçirdiğimiz Topraktan Toprağa Biobozunur Atık Yönetimi Projesiyle israf boyutunun en fazla olduğu yerlerden bir olan pazar yerlerindeki sebze ve meyve atığının önüne geçmeyi amaçladık. Türkiye geneline yayılmasını hedeflediğimiz projemizin pilot uygulamasına Diyarbakır’da başlayarak bu yılın başından beri atıklarından 300 ton kompost elde ettik. Bu kompostları çiftçilerimize dağıtılmaya başlandı. Sulamayı 3’te bire gübre kullanımını da 5’te 1’e düşürdüğünü ve erozyonun önlenmesinde önemli bir malzeme olduğunu gösterdi. Bu yöntemi ülkede yayarsak tarımda su kullanımını yüzde 75’ten 25’e indirebiliriz” ifadelerinde bulundu.

Panele video mesaj ile katılan Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli, dünyada en önemli gündem maddesinin iklim değişikliği ve sürdürülebilir tarım olduğunu belirtti. Pakdemirli, “Geçen haftalarda G20 tarım bakanlar toplantısında gündemde sürdürülebilirlik ve sağlıklı gıdaya erişim vardı. Gezegenimizin kendini onarma hızı bizim tüketim hızımıza yetişememektedir. Mevcut üretim ve tüketim alışkanlıklarımızla karşılayamayacağımız gözüküyor. Dünyaya yetecek kadar gıda var. Her yıl dünyada 1.3 milyar ton gıdanın israf edilmesi kabul edilebilir değil. Ülkemizde her yıl 19 milyon ton gıda israf ediliyor. Kampanyamızla somut başarılara imza attık. Hedefimiz farkındalık yaratmaktı. 1 yılı sonunda bunu başardığımızı gördük. Gıda kaybının önlenmesine yönelik yapılan strateji ve eylem planında yüzde 50’den fazla ilerledik” dedi.

Haber: Beyza Öztürk