Ahmet Buğra TOKMAKOĞLU- EGE TELGRAF/ Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan doğal bir proteindir. Ancak bazı bireylerde bağışıklık sistemi, bu maddeye karşı aşırı duyarlılık geliştirir. Bu durum "gluten hassasiyeti" olarak tanımlanır. En ileri ve ciddi formu olan çölyak hastalığı, bağırsaklara ciddi zarar verebilirken; çölyak dışı gluten duyarlılığı da çeşitli semptomlarla yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Ciltte Beliren İlk Sinyaller Göz Ardı Edilmemeli
Uzmanlara göre gluten hassasiyeti yalnızca sindirim sistemini değil, cildi de etkileyebilir. Özellikle dermatitis herpetiformis adlı rahatsızlık, gluten tüketimiyle tetiklenir ve ciltte su toplaması, döküntü, kaşıntı gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bu tür belirtiler sedef hastalığı ya da ürtiker ile karıştırılabilir. Nedeni belirlenemeyen cilt lekeleri, glutenin vücutta yarattığı iltihabi tepkilerin bir yansıması olabilir.
Karın Ağrısından Kabızlığa: Sindirim Sistemi Alarm Veriyor
Gluten hassasiyeti olan bireylerde sık görülen belirtiler arasında karın ağrısı, şişkinlik, ishal ve kabızlık yer alır. Bağırsak çeperlerinde oluşan tahriş, gıdaların emilimini zorlaştırarak çeşitli sindirim sorunlarına yol açar. Bu durum zamanla beslenme eksikliklerine ve bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir.
Kronik Yorgunluk ve Zihin Bulanıklığı Yaygın
Glutenle ilişkili bir diğer önemli belirti ise sürekli yorgunluk hissidir. Yeterli uykuya rağmen geçmeyen bitkinlik, özellikle glutenli gıdalardan sonra artış gösteriyorsa, altında bu hassasiyet yatıyor olabilir. Ayrıca “zihin bulanıklığı” olarak tanımlanan konsantrasyon eksikliği, unutkanlık ve zihinsel yorgunluk da glutenin nörolojik etkileri arasında yer alıyor.
Psikolojik Etkiler Göz Ardı Edilmemeli
Glutenin yalnızca fiziksel değil, ruhsal sağlığı da etkileyebileceği uzmanlar tarafından dile getiriliyor. Depresyon, anksiyete ve ani ruh hali değişiklikleri, gluten hassasiyetine sahip bireylerde daha yaygın şekilde görülüyor. Bu durum, glutene bağlı olarak bağırsak florasında oluşan değişimlerden ve serotonin seviyesindeki düşüşten kaynaklanabiliyor.
Sebepsiz Kilo Kaybı ve Besin Eksiklikleri
Gluten hassasiyeti, bağırsaklardaki emilim bozukluklarına bağlı olarak ani kilo kayıplarına yol açabilir. Ayrıca demir, kalsiyum ve bazı vitaminlerin yeterince emilememesi sonucu anemi ve kemik erimesi gibi durumlar gelişebilir. Bu belirtiler, genellikle başka sağlık sorunlarıyla karıştırıldığı için teşhiste gecikmeler yaşanabiliyor.
Eklem ve Kas Ağrılarıyla Gelen Uyarı
Vücutta hissedilen yaygın ağrılar, kaslarda şişlik ya da eklemlerde hassasiyet de glutenin dolaylı etkileri arasında gösteriliyor. Bağışıklık sisteminin glutene verdiği tepki, iltihaplanmayı tetikleyerek kas-iskelet sisteminde rahatsızlıklara yol açabilir. Bu belirtiler çoğu zaman yaşa ya da fiziksel aktiviteye bağlansa da altında yatan neden gluten olabilir.
Uzmanlardan Uyarı: Belirtileri Göz Ardı Etmeyin
Sebebi belirlenemeyen cilt sorunları, sindirim şikâyetleri ya da kronik yorgunluk gibi belirtiler yaşayan bireylerin bir uzmana başvurarak gluten hassasiyeti açısından değerlendirilmesi öneriliyor. Glutensiz bir diyetle hem cilt hem de sindirim sistemindeki sorunların önemli ölçüde iyileştirilebileceği belirtiliyor. Doğru teşhis ve beslenme planı ile bu sağlık sorunuyla mücadele etmek mümkün.
