Berna SEVER- EGE TELGRAF/ Depremler, yapıları ciddi şekilde etkileyebilir ve binada oluşan hasarın tespiti, can ve mal güvenliği için son derece önemlidir. Ancak, profesyonel mühendislerin yapacağı detaylı incelemeler dışında, ilk aşamada yapılacak gözlemlerle de binanın durumu hakkında fikir sahibi olunabilir. Uzmanlar, deprem sonrası binalarda dikkat edilmesi gereken başlıca unsurları sıralayarak, vatandaşları bilinçlendiriyor.
Binada Görsel Olarak Dikkat Edilmesi Gereken İlk Belirtiler
Deprem sonrası yapılacak ilk gözlemler, binanın güvenliği hakkında önemli ipuçları sunar. Yapının dış ve iç kısmında gözlemlenen bazı değişiklikler, binanın hasar alıp almadığını anlamada yol gösterici olabilir.
İlk bakışta en dikkat edilmesi gereken unsurlar arasında, taşıyıcı duvarlardaki büyük ve derin çatlaklar yer alır. Bu tür çatlaklar, yapısal bir sorunun belirtisi olabilir ve binanın güvenliğini ciddi şekilde tehdit edebilir. Ayrıca, kolon ve kirişlerde meydana gelen büyük çatlaklar veya döküntüler, binanın taşıyıcı sisteminin hasar gördüğünü işaret eder. Bu tür hasarlar, yapının stabilitesini tehlikeye atabilir ve kullanımını riskli hale getirebilir.
Bina çevresinde zeminle ilgili de bazı sorunlar gözlemlenebilir. Örneğin, oturma, kayma veya eğilme gibi durumlar, yapının temelinde bir problem olduğunun göstergesi olabilir. Bunun yanı sıra, kapıların zor kapanması veya pencere çerçevelerindeki deformasyonlar da yapısal bozulmaların bir başka belirtisidir. İç mekanlarda ise duvarlarda sıva dökülmesi, tavanda su sızıntıları gibi hasar izleri, binanın iç yapısında bir sorun yaşandığını gösterebilir.
Hasar Tespiti İçin Yetkili Kurumlara Başvuru Süreci
Binada olası hasarların tespit edilmesinin ardından, uzman desteği almak ve resmi başvurular yapmak gereklidir. Hasar tespiti için öncelikle e-Devlet üzerinden başvuru yapılabilir. Bu başvuru için, binanın deprem sigortası (DASK) olması gerektiği unutulmamalıdır. Ayrıca, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ALO 181 hattı üzerinden de hasar bildiriminde bulunulabilir.
Belediye veya ilçe kaymakamlıkları da deprem sonrası hasar tespiti için başvurulabilecek diğer resmi kurumlardır. Bu kurumlar, yapılan başvuruları değerlendirerek, bina hakkında daha detaylı bilgi verir ve gerekli yönlendirmeleri yapar.
Uzman İncelemesi ile Resmi Hasar Kategorileri
Resmi inceleme süreci, yetkili mühendisler tarafından yapılır ve bina, çeşitli kategorilere ayrılarak değerlendirilebilir. Binalar, hasar durumlarına göre “Hasarsız”, “Az Hasarlı”, “Orta Hasarlı”, “Ağır Hasarlı” veya “Yıkık” olarak sınıflandırılır. Bu değerlendirme, 7269 Sayılı Kanun ve 2017 tarihli Afet Genelgesi’ne dayanarak yapılır. Hasar durumu, binanın kullanıma uygunluğunu ve güvenliğini doğrudan etkileyen bir faktördür.
Hasar Durumunun Öğrenilmesi ve Sonuçların Takibi
Hasar tespit sonuçlarına, e-Devlet üzerinden ulaşılabilir. https://hasartespit.csb.gov.tr/ adresi üzerinden yapılan sorgulama ile binanın durumu öğrenilebilir. Ayrıca, yapı kodu ile yapılan sorgulamalarla da hasar durumu hakkında detaylı bilgi edinmek mümkündür.
Önemli Güvenlik Uyarıları ve Yapılması Gerekenler
Deprem sonrası bina içinde veya çevresinde gözlemler yapılırken, kendi güvenliğinizin her şeyden önce geldiğini unutmamalısınız. Eğer bina içinde veya çevresinde tehlikeli bir durum varsa, bölgeyi derhal terk etmek ve durumu yetkililere bildirmek hayati önem taşır. Ayrıca, hasar tespiti ve değerlendirmesi konusunda uzman mühendislerden destek alınması gerektiği de unutulmamalıdır. Resmi kurumlara başvurarak yalnızca güvenilir ve doğru kaynaklardan bilgi alınmalıdır.
Deprem sonrası yapılan bu gözlemler ve resmi başvurular sayesinde, bina hasar durumu doğru bir şekilde değerlendirilebilir. Bu sayede, can ve mal kaybını önlemek için gerekli önlemler alınabilir ve güvenli bir yaşam alanı sağlanabilir.
