Deprem sadece fiziksel bir felaket değil, aynı zamanda derin psikolojik etkiler bırakan bir travmadır. Bu süreçte, günlük yaşamda alınacak bazı önlemler, bireylerin ruh sağlığını korumada önemli bir rol oynar. Dr. Öğr. Üyesi Hale Kahyaoğlu Çakmakcı, deprem sonrası psikolojik sağlığın korunabilmesi için uyku düzeni, sağlıklı beslenme ve rutinlerin sürdürülmesinin kritik olduğunu belirtiyor.
TOPLUMSAL DAYANIŞMANIN ÖNEMİ
İstanbul gibi yoğun nüfuslu şehirlerde deprem korkusu yalnızca fiziksel sarsıntı ile sınırlı kalmaz. İnsanların sevdiklerine ulaşamama endişesi ve yardım alamama korkusu, şehirdeki bireyler için yaygın bir kaygıdır. Çakmakcı, toplumsal dayanışmanın bu tür kriz durumlarında büyük önem taşıdığını vurgulayarak, hem bireylerin hem de dijital platformlar aracılığıyla etkileşimde bulunan toplulukların yardımsever tutumlarının, psikolojik dayanıklılığı artırdığını ifade ediyor.
AKUT STRES BOZUKLUĞU VE UZUN SÜRELİ ETKİLER
Depremin hemen ardından, toplumda yoğun bir duygusal reaksiyon gözlemlenir. Çakmakcı, bu dönemde sık görülen belirtilerin, ölüm korkusu, belirsizlik, suçluluk ve öfke gibi duygular olduğunu belirtmektedir. Depremin ilk günlerinden bir aya kadar sürebilen bu süreçte, Akut Stres Bozukluğu (ASB) gibi rahatsızlıklar yaygın olarak görülür. ASB, dikkat bozuklukları, aşırı uyarılma ve kabuslar gibi belirtilerle kendini gösterir. Uzun süre devam ettiğinde, Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) gibi daha ciddi psikolojik durumlara yol açabilir.
ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLER
Depremin çocuklar üzerindeki etkileri de göz ardı edilmemelidir. Çakmakcı, çocuklara deprem hakkında açık ve yaşa uygun açıklamalar yapılmasının önemine dikkat çekiyor. Çocukların karmaşık, belirsiz veya çelişkili açıklamalara maruz kalması kaygılarını artırabilir. Ayrıca, sosyal medyada deprem görüntülerine maruz kalmak veya çevredeki kişilerin korkulu tepkilerini izlemek, çocuklarda kalıcı travmalara yol açabilir. Bu durumda, ebeveynlerin çocuklarına güvenli bir ortam sunarak, duygusal destek vermeleri oldukça önemlidir.
PSİKOLOJİK SAĞLIK İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER
Çakmakcı, psikolojik sağlık için uyku düzeni, sağlıklı beslenme ve günlük rutinlerin sürdürülmesinin yanı sıra, aile desteği ve güvenli alanlarda vakit geçirmenin de psikolojik toparlanmada önemli bir rol oynadığını belirtmektedir. Ayrıca, felaket haberlerine sürekli maruz kalmaktan kaçınılması gerektiğini vurgulamaktadır. Çakmakcı, 1 ayı geçen psikolojik belirtiler için profesyonel destek alınmasının gerektiğini ve travmalara özgü terapi yöntemlerinin iyileşme sürecinde etkili olabileceğini ifade etmektedir.
