Prof. Dr. Mehmet Fidan’ın öncülüğündeki bir grup akademisyen, Şırnak’ın Uludere ilçesinin Şenoba beldesinde gerçekleştirdikleri saha çalışmasında keşfettikleri yeni bitki türünü, "Erbilkızanı" adıyla bilim dünyasına kazandırdı.
BİTKİ KEŞFİ VE İSMİNİN KÖKENİ
Şırnak’ta 2012 yılında Prof. Dr. Metin Armağan ile birlikte başlatılan çalışmalar sırasında, "kızan dikeni" olarak bilinen bitki cinsinin bir türüne rastlanmıştı. Ancak, bitkilerin sayısının az olması nedeniyle o dönemde detaylı bir araştırma yapılamadı. 2018’de, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın desteklediği "Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi" kapsamında yapılan yeni saha çalışmaları, bitkinin büyük bir popülasyonunu ortaya çıkardı. Bu çalışmalar sonucunda, bitkinin, 1972’de Irak’ın Erbil kentinde keşfedilen Cousinia mazu-shirinensis türüyle aynı olduğu tespit edildi.
TÜRKİYE FLORASINA KATKI
Erbil’de keşfedilen bu bitki türü, "Erbilkızanı" adıyla Türkiye florasına dahil edildi ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi’nde 2024 yılında yayımlandı. Prof. Dr. Fidan, bu keşfi 12 yıl süren bir süreç sonunda başardıklarını belirterek, Türkiye’nin bitki çeşitliliği bakımından zengin bir ülke olduğunu, daha birçok keşfedilmeyi bekleyen bitki türünün bulunduğunu ifade etti. Fidan, bitkinin tanımlanması sürecinde uzun süreli takipler ve titiz çalışmalar yapıldığını vurguladı. Bitki sistematiği çalışmalarının sabır gerektirdiğini belirten Fidan, bu tür araştırmaların, Avrupa kıtasındaki bitki çeşitliliğiyle kıyaslanabilecek bir zenginliği kapsadığını, dolayısıyla bitkiyi doğru şekilde tanımlamanın zorlu bir süreç olduğunu belirtti.
