Çocukların sağlıklı bir şekilde büyümesi, fiziksel ve mental gelişimlerinin doğru bir şekilde desteklenmesi, anne babaların dikkatle izlediği bir süreçtir. Ancak son yıllarda artan erken ergenlik vakaları, beslenme alışkanlıklarının ve çevresel faktörlerin çocukların gelişimi üzerinde nasıl etkiler yarattığını gözler önüne seriyor. Diyetisyen Ruken Kuzu, özellikle obezite ve endokrin bozuculara maruz kalmanın erken ergenlik riskini artırdığını vurguluyor. Peki, anne babalar bu riskleri nasıl azaltabilir? Beslenme alışkanlıkları ve yaşam biçimi nasıl şekillendirilmeli?
Erken Ergenliğin Yükselen Riski ve Beslenmenin Rolü
Ergenlik dönemi, kız çocuklarında 10-12, erkek çocuklarında ise 11-14 yaşları arasında başlar ve 18 yaşına kadar devam eder. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, ergenliğin yaşının düşmeye başladığını gösteriyor. Kız çocuklarında 8, erkek çocuklarında ise 9 yaşından önce ergenlik belirtilerinin görülmesi, erken ergenlik olarak kabul ediliyor. Bu durum, genetik faktörler dışında, özellikle beslenme alışkanlıkları ve çevresel etmenlerle doğrudan ilişkilendiriliyor. Kuzu, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye'de de erken ergenlik vakalarının arttığını belirtiyor ve bu artışın nedenleri arasında aşırı kilo alma ve endokrin bozuculara maruz kalma gibi faktörlerin etkili olduğunu ifade ediyor.
Çocukların sağlıklı gelişimleri için beslenme alışkanlıkları oldukça kritik. Bebeklik döneminde anne babaların çocuklarının beslenmesine oldukça dikkat ettikleri gözlemlense de, okul çağına geldiklerinde, çocukların beslenme tercihleri çevresel faktörlere, arkadaş ortamlarına ve okulda sunulan yiyeceklere bağlı olarak değişim gösteriyor. Bu süreçte, fast food, paketli gıdalar ve teknolojik bağımlılığın artması, çocukların daha kolay kilo almasına ve obezite riskinin yükselmesine neden olabiliyor.
Erken Ergenliğe Yol Açan Besinler ve Riskler
Diyetisyen Ruken Kuzu, çocukların erken ergenliğe girmesine sebep olabilecek bazı besinleri de sıralıyor. Rafine şeker ve bu şekerleri içeren işlenmiş gıdalar, fast food tarzı yiyecekler, hormonlu ve pestisitli meyve-sebzeler ile rafine un, bu risklerin başında geliyor. Bu tür gıdaların tüketilmesi, çocukların hormon dengesini bozarak erken ergenlik riskini artırabiliyor.
Kuzu, özellikle rafine şeker ve un içeren ürünlerden, paketli gıdalardan, mevsim dışında tüketilen hormonlu sebze ve meyvelerden, GDO içeren gıdalardan kaçınılması gerektiğine dikkat çekiyor. Bunun yerine, doğal ve mevsiminde tüketilen gıdaların, sağlıklı ve dengeli bir beslenme programının bir parçası olması önem taşıyor.
Sağlıklı Beslenme ve Anne Babaların Rolü
Sağlıklı bir beslenme düzeni kurmanın en önemli adımlarından biri, anne babaların çocuklarına doğru örnek olmasıdır. Diyetisyen Kuzu, anne babaların sağlıklı beslenme alışkanlıklarını benimsemelerinin, çocuklar üzerinde olumlu bir etkisi olacağını belirtiyor. Çocuklar, ebeveynlerini rol model alarak sağlıklı yeme alışkanlıklarını daha kolay benimseyebilirler.
Çocukları sağlıklı bir şekilde beslemek için, taze ve mevsiminde sebze ve meyve tüketimi teşvik edilmeli, ev yapımı yoğurtlar tercih edilmelidir. Haftada en az iki gün balık, tavuk, köfte, kırmızı et gibi protein kaynaklarına yer verilmeli ve bu besinler tam tahıllı gıdalar ve sebzelerle desteklenmelidir. Ayrıca, paketli gıdalardan kaçınılmalı, abur cuburlar yerine ceviz, badem gibi kuruyemişler tercih edilmelidir.
Çocukların düzenli olarak kahvaltı yapmaları ve akşam öğünlerinde ailecek yemek yenmesi, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazandırılmasında önemli bir rol oynar. Ayrıca, çocukların fiziksel aktiviteleri artırılmalı, tablet, bilgisayar veya cep telefonundan uzak kalacak şekilde, açık havada yapılacak yürüyüşler ve ailece oyun saatleri gibi etkinliklerle aktif yaşam alışkanlıkları kazandırılmalıdır.
Obezite sınırında olan çocuklar, sağlıklı bir beslenme düzenine geçtiklerinde erken ergenlik belirtilerinin azalabileceğini belirten Kuzu, bu tür çocukların ergenliğe geçişlerini genellikle normal yaş aralığına kaydırabileceklerini ifade ediyor. O yüzden çocukların sağlıklı bir şekilde büyümeleri, kilo kontrolünü sağlamaları ve düzenli fiziksel aktivite yapmaları önemlidir.
