Dünya genelinde yaşanan virüs salgını tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’yi de olumsuz yönde etkiledi. Salgının getirdiği olumsuz şartları en çok hisseden kesimlerden biri de esnaf oldu. İzmir özelinde salgın ve arkasından gelen deprem nedeniyle ekonomik olarak ağır bir darbe aldıklarını belirten esnaf, yaşananların ardından Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 2021 yılı kira zammını yüzde 11.74 olarak belirlemesine de tepki gösterdi. “İndirim beklerken zamla karşılaştık” diyen esnaf, karardan geri dönülmesini söyledi. Vakıflar Genel Müdürlüğü’nden, çalışmaların sürdürülebilmesi için bu zammın gerekli olduğu vurgusu geldi.

‘SALGIN YİNE HIZLANDI’

Esnafta ciddi sıkıntılar olduğunu söyleyen Tarihi Kemeraltı Çarşısı Esnaf Derneği Başkanı Semih Girgin, “Dünyada pandemi başladığı zaman hiç kimse ne yapacağını bilmiyordu. Biz de ülkemiz bu işin altından en iyi şekilde kalkar diye düşündük ve nasıl bir yol izleyeceklerini merak ettik. Üç ay boyunca hep bir ağızdan ‘Evde kal Türkiye’ diye bağırdık. Çoğu esnafımız da bu çağrıya uydu; mekanlar açılmadı, Kemeraltı bomboştu. Kafeterya, lokanta, kıraathane, berber gibi belirledikleri birçok işkolunu hizmetten çektiler. Bu kapalı alanlar için borçlar konusunda öteleme yapılacağı söylendi. Biz de o zaman, ‘Niye diğerleri bu kapsamdan yararlanamıyor? Tekstilci de ayakkabıcı da gelinlikçi de zücaciyeci de bu durumdan mağdur’ diyerek çağrı yapmıştık. Daha sonra bir şekilde bütün hepsi için 6 aylık vade uygulandı. Ancak bunda da mart ayı öncesi herhangi bir borcun olmayacak şartı konuldu. Bunda bile çok fazla mağduriyet doğdu. ‘Bizim masrafımız, yatırımımız, çalışanlarımız, verdiğimiz burslar var’ dediler ve kararlarından geri dönmediler. Salgın yine hız kazandı, kısıtlamalar başladı. Şimdi ise zam yapacaklarını söylüyorlar” dedi.

‘AYIP, GÜNAH, CİDDİYETSİZ’

“Bu binalar onların malı olabilir ama ecdadımızdan bize de miras kalmış yerler” diyerek sözlerine devam eden Girgin, “Hayırsever olanların, ailesi öldükten sonra ‘İnsanlar sebeplensin’ diyenlerin armağanıdır o mallar. Sen her ne kadar çoğunu öyle kullanmayıp parayı kendine çevirsen dahi bir şekilde ecdadımızın bizlere armağan etti vakıf malları… Bu mallar, bugünler için esnafın sahip çıkmasıyla saklanan değerler. 20 yıl, 30 yıl, 10 yıl belki de çok daha uzun vadede size ay ay paralarını ödemişler. Şimdi esnaf zor durumda, ayakta kalmak için yüzde 30 ila 40 oranında indirim beklediğimizi söylemiştik. Ancak yüzde 11.74 oranında zam geldiğini öğrendik. Bu ayıp, günah, ciddiyetsiz bir yaklaşım. Esnafı yok saymak, halkı fakirleştirmek, insanların birbirini yemelerini istiyorlarsa çok güzel, adım adım bu yolda ilerliyoruz. Esnaf zaten bu kiraları asla ödeyemeyecek. Organize edebilirsek topluca ya da bireysel olarak bunları mahkemeye verip dava açmak zorunda kalacağız. Biz indirim beklediğimizi dile getirirken hiçbir muhatap kabul etmeden zam yapma hakları yok. Esnaf elektrik parasını, aldığı malların parasını, geçmişten gelen öteleme paralarını zar zor ödemeye çalışırken bir de zam yapıyorlar. İnsanların kımıldayacak bile hali kalmadı” ifadelerini kullandı. Bir an önce yeni bir Vakıf Yasası çıkması gerektiğinin de altını çizen Başkan Girgin, “Eski, köhnemiş, bugünlere uyarlanmamış yapıyla kiracı olarak bir arada olma şansımız yok. Esnafı görmezden geliyorlar… Kemeraltı’nda Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bağlı 600 tane kiracı var. Konak içinde 900 tane vakıf mülkiyeti olduğunu biliyorum. İstanbul, Edirne, Mardin, Aydın’daki vakıf malları için yüzde 11.74 zam gönderiyorsanız, hesabı neye göre yapıyorsunuz? Yatırımlarınızı durdurun o zaman, bu sene bir şey yapmayın. Biz zam istemiyoruz, indirim istiyoruz. Bu durum Türkiye’deki en büyük sıkıntı. İnsanları mağdur edip bunca felaketin içinde bir de morallerini dibe çöktüren bir zihniyetle karşı karşıyayız. Dernek olarak vakıflarla ilgili kanunun bir an önce yenilenmesini, değiştirilmesini istiyoruz” diye konuştu.

‘HERKES DÜKKAN KAPATIR’

Kızlarağası Hanı Yönetim Kurulu Başkanı Hatice Çizmeci de belirlenen zamma tepki gösterenlerden… Esnafın bu zamdan çok olumsuz etkileneceğinin altını çizen Çizmeci, “Mart ayından beri süre gelen pandemi ve İzmir’de geçtiğimiz günlerde yaşanan deprem nedeniyle işlerimiz bir hayli durgun olduğu bir gerçek. Kiralarımızı ödeyemiyor, çoğu gün siftah yapmadan dükkanlarımızı kapatıyoruz. Bu yüzden Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün en azından önümüzdeki dönemde hiç artış yapmamasını hatta indirime gitmesini beklerken yüzde 11.74’lük bir zamla karşılaştık. Bu zam olursa herkes dükkanlarını kapatır, gider. Şehrimize ne turist geliyor ne de gemi. Yerel vatandaşlarımızın zaten durumu ortada… Kızlarağası’nda 210 dükkanın 58 tanesi vakıfa ait. Biz bu zamma sonuna kadar karşıyız” dedi.

‘ÇALIŞMA YAPMAK İÇİN…’

Konuyla ilgili Vakıflar Genel Müdürlüğü yetkilileri ise, “İçişleri Bakanlığı’nca 81 il valiliğine gönderilen genelgeler doğrultusunda ‘Faaliyetleri durdurulan ya da kısıtlayan işyerleri kapsamında yer alan ve 2020 20 No’lu genelge kapsamında kalan tiyatro, sinema, gösteri merkezi, konser salonu, nişan ve düğün salonu, lokanta, kafe, gazino, taverna, birahane, kafeterya, kır bahçesi, nargile salonu, nargile kafe, internet salonu dahil her türlü oyun salonu, kapalı çocuk oyun alanları, devlet lokalleri, hamam, kaplıca, spa merkezleri ve benzeri işyerleriyle beraber kuaför, güzellik merkezi gibi taşınmazlar için artış yapılmayacak’ denildi. Bizler de bu doğrultuda verilen merkezler için herhangi bir artış yapmadık. Bunlar dışında kalan kiracılar için de Türkiye İstatistik Kurumu’nca (TÜİK) yayınlanan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) üzerinden bir artış yaptık. Biz İçişleri Bakanlığı’nca pandemi döneminde kapatılan işyerlerine zam yapmadık, bunların dışında kalanlara da ekim ayı ortalaması olan 11.74 oranında bir zam yansıttık.” “Bu süreçte paket servisi yapanlar, pandemide yeni iş arayışlarıyla fonksiyon değiştirenler ve toparlanan esnaf da oldu” diyen yetkililer, “Bu dünyanın, Türkiye’nin sorunu. Kaldı ki biz de gelirleri ve giderlerini karşılayan özel bütçeli bir kuruluşuz. Aynı esnaf daha sonra ‘Cami yıkılıyor neden yaptırmıyorsunuz?’ diye soruyor. Peki, paramız olmadıktan sonra nasıl yaptıracağız? Genel olarak herkes etkilendi, devletimiz bu konuda elinden geleni yaptı. Biz de Vakıflar Genel Müdürlüğü olarak elimizden geleni yaptık ama bu zammı da çalışmalarımızı yerine getirmek durumunda olduğumuz için yansıtmak zorunda kaldık” diye konuştu. Yağmur Gülü / Özel Haber