Türkiye, OECD ülkeleri arasında haftalık ortalama 45,7 saatlik çalışma süresiyle zirvede yer alırken, çalışanlar fazla mesai yapmalarına rağmen bazen hak ettikleri ücreti alamıyor. Yargıtay, işverenlerin sıklıkla kullandığı “fazla çalışma ücrete dahildir” ibaresine dair kritik bir sınırlama getirdi. Bu karar, işçilerin fazla mesai ücreti haklarını güvence altına alıyor.
Türkiye’de Çalışanlar Fazla Mesaiyi Aşırı Derecede Yapıyor
OECD verilerine göre, Türkiye’deki haftalık çalışma süresi, ortalama 37 saat olan dünya standardının oldukça üzerinde. Türkiye'deki çalışanlar, özellikle yoğun sektörlerde, haftada 45,7 saat çalışırken, iş gücünün yaklaşık %15’i haftada 60 saatten fazla mesai yapıyor. Bu durum, OECD ortalamasının dört katı seviyelerinde seyrediyor.
Fazla Mesai Ücreti Ne Olacak?
Ancak Türkiye’de çalışan birçok kişi, fazla mesai ücretini alamadığını belirtiyor. Bu durum, iş sözleşmelerinde sıklıkla yer alan “fazla çalışma ücrete dahildir” ibaresiyle pekişiyor. Yargıtay, bu ifadeyi yalnızca yıllık 270 saate kadar geçerli kabul etti. Yani bir işçinin yıllık fazla mesaisi 270 saati aştığında, işverenin ek ücret ödemesi gerektiği bildiriliyor.
Yargıtay’ın Kararının Ayrıntıları
Yargıtay’ın verdiği son karara göre, fazla mesai ücreti bir yıllık 270 saatlik sınırla sınırlı. Bu da aylık ortalama 22,5 saatlik mesaiye denk geliyor. Eğer bu sınır aşılırsa, işçiye ekstra ücret ödemesi yapılması zorunlu olacak. Ayrıca, asgari ücretle çalışan işçilerin fazla mesai ücretlerini alamayacağı belirtildi. Yargıtay, asgari ücretle çalışan işçilerin “fazla çalışma ücrete dahildir” ifadesiyle kandırılmasına karşı çıkıyor.
İzin Seçeneği ve Zamanaşımı Süresi
Fazla mesaiye karşılık olarak ücret almak isteyen işçiler, bunun yerine izin de kullanabilirler. Her 1 saat fazla mesaiye karşılık, 1 saat 30 dakika izin verilebilecek. Ancak bu izin hakkı, işçinin yazılı talebiyle ve 6 ay içinde kullanılmak zorunda. İşçiler yalnızca son 5 yıl içinde yapılmış fazla mesai ödemeleri için dava açabilecekler, bu durum da zamanaşımı süresi ile sınırlı.
(Sözcü)
