Muğla'nın Seydikemer ilçesine bağlı Girmeler Mahallesi'nde yürütülen arkeolojik kazılar, Batı Anadolu tarihine ışık tutuyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Akdeniz Üniversitesi'nin desteğiyle, Prof. Dr. Taner Korkut'un başkanlığında ve Prof. Dr. Burçin Erdoğu'nun alan sorumluluğunda sürdürülen çalışmalarda elde edilen bulgular, bölgedeki ilk yerleşimlerin sanılandan çok daha erken tarihlere uzandığını ortaya koydu.
14 BİN YILLIK GEÇMİŞE SAHİP BİR YERLEŞİM
Girmeler'deki kazılar, mağara girişleri ve yok edilmiş bir höyüğün tabanında yürütülüyor. Kazı alanı sorumlusu Prof. Dr. Burçin Erdoğu, bölgede ilk yerleşimin yaklaşık 14 bin yıl öncesine kadar gittiğini belirtti. Erdoğu, bu çalışmayla en erken yerleşim tabakalarını tespit ederek kültürel katmanları anlamayı amaçladıklarını söyledi.
BATI ANADOLU’DA TARIMIN İLK İZLERİ
Kazılarda elde edilen bulgular, Batı Anadolu’da tarımın başlangıcına işaret ediyor. MÖ 9. binyıla tarihlenen dönemde insanların yuvarlak planlı kulübelerde yaşadığı ve ilk defa tarımı denemeye başladıkları anlaşıldı. Prof. Dr. Erdoğu, avcı-toplayıcı yaşam tarzının yanı sıra tarım faaliyetlerine de geçildiğine dikkat çekerek şu değerlendirmede bulundu: “Bu süreç çok önemli çünkü Batı Anadolu’da tarımın bu kadar erken bir tarihte başladığına dair ilk kez bu denli net bulgulara ulaşıyoruz. Daha önce, bölgedeki ilk yerleşimlerin MÖ 7. binyılda göç ya da kolonizasyon yoluyla ortaya çıktığı düşünülüyordu. Ancak Girmeler kazısı bu görüşü temelden sarsıyor.”
ANADOLU GENİNE AİT EN ESKİ İSKELETLER BULUNDU
Kazı alanında bulunan mezarlarda, Batı Anadolu’da şimdiye kadar bilinen en eski insan iskeletlerine ulaşıldı. Bu iskeletler üzerinde yapılan antik DNA analizlerinde, Orta Anadolu'da “Anadolu geni” olarak bilinen Pınarbaşı iskeletleriyle benzer genetik yapılar tespit edildi. Erdoğu, bu bulgunun Girmeler'deki topluluğun Batı Anadolu’daki tüm ilk yerleşik tarımcıların atası olduğunu ortaya koyduğunu ifade etti. Girmeler, Batı Anadolu’da ilk kez seramik, çanak çömlek yapımına geçildiğini gösteren önemli veriler sunuyor. Yerleşimin kenarında ise toplantılar, törenler ve ritüel aktiviteler için kullanıldığı düşünülen üç özel yapı ortaya çıkarıldı. Bu yapılar, sönmüş kireç ve taş parçalarından oluşturulan terrazzo zeminlere ve geometrik desenlere sahip. Bu özel yapılardan birinin altından çıkan gömüler ise Batı Anadolu arkeolojisinde bir ilk olarak kayda geçti. Prof. Dr. Erdoğu, bu bulgunun bölgedeki erken dönem kültürel yapıları daha iyi anlamaya yönelik önemli bir kapı araladığını vurguladı.
