EGEMEN SAYIN/ EGE TELGRAF- Ölümsüzlüğün simgesi
zeytin ağacı, ülkemizin en önemli tarım ürünlerinden biri. Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü'nce 2022 yılında yüzde 71 artış ile 2 milyon 976 bin 654 ton olan zeytin ve yüzde 79 artış ile 421 bin 717 tona ulaşan zeytinyağı üretiminin, tüm zamanların rekoru olarak kayıtlara geçtiği kaydedildi. Buna göre, Türkiye sofralık zeytin üretiminde dünya lideri, zeytinyağı üretiminde İspanya'dan sonra dünya ikincisi konumuna yükseldi.
Son 20 yılda zeytin ağacı varlığı 99 milyondan yüzde 91 artış ile 189 milyona ulaştı. Zeytin ağacı varlığındaki artışla birlikte üretimde de önemli ölçüde artış yaşandı.
2022 yılı zeytin ve zeytinyağı üretimi tüm zamanların rekor üretimi olup Türkiye, sofralık zeytin üretiminde dünya lideri, zeytinyağı üretiminde İspanya'dan sonra dünya ikincisi konumuna yükseldi. Sofralık zeytin ihracatı son 20 yılda 36 bin 598 tondan yüzde 157 artış ile 94 bin 76 tona, aynı dönemde zeytinyağı ihracatı 25 bin 645 tondan yüzde 75 artış ile 40 bin 214 tona yükseldi.
Zeytinin ana hastalığı olan halkalı leke veya kuşgözü lekesi olarak bilinen hastalığa, Spilocaeaoleaginea(Castagne) S. Hughes isimli fungus neden oluyor. Bu
hastalık başta Güney Ege (
Aydın, Muğla,
İzmir, Manisa) olmak üzere, zeytin yetiştirilen Akdeniz ve Marmara Bölgesi’nin en yaygın ve yıkıcı hastalığı. Özellikle kıyı şeridinde deniz, göl ve göletlere yakın zeytin alanlarında ve sulanan, yüksek nemli ve ağır topraklarda halkalı leke hastalığı her geçen yıl şiddetini artırıyor. Zeytin çeşitleri hastalığa duyarlılık açısından farklılık gösterebiliyor. Hastalığın ilk belirtileri ilkbaharda yaprakların üst yüzeylerinde görülen siyahımsı-gri renkte yuvarlak noktalar şeklindeki lekeler. Bu noktaların bulunduğu yerde renk açılır, daha sonra çevresinde normal yaprak renginde bir halka oluşur. Bunu dıştan ikinci bir açık renkli halka çevirir. Sonra tekrar koyu renkli bir halka oluşur. Bu görünüm nedeniyle hastalığa “halkalı leke hastalığı” adı veriliyor.
Aydın’da, hasat sezonu biterken
üreticileri yeni sezon hazırlığı telaşı sardı. Zeytin bahçelerinde budamadan ilaçlamaya kadar yapılan çalışmalarla yoğunluk yaşanırken Buharkent İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, üreticileri zeytinde halkalı leke hastalığı konusunda uyardı. Yetkililer, yağışlı ve rüzgarlı havalarda ilaçlama yapılmaması, sabahları çiğ kalktıktan sonra ilaçlama yapılması, kullanılacak ilaçların ağacın tüm aksamı kaplayacak şekilde uygulanmasına, insan ve çevre sağlığı açısından gerekli önlemlerin alınmasına dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.
MÜCADELE NASIL OLMALI?
Zeytin halkalı leke hastalığı ile mücadelede kültürel önlemler önemli bir yer tutuyor. Ağır, su tutan topraklarda, havasız ve nemli yerlerde zeytinlik tesis edilmemeli. Su tutan arazilerde tesis edilen zeytinliklerde drenaj kanalları açılarak fazla su akıtılmalı. Gübreleme ve sulama, tekniğine uygun yapılmalı. Fazla azotlu gübre kullanılmamalı. Kireç bakımından zayıf topraklar kireçlenmeli veya kireçli gübre kullanılmalı. Ağaçlar havalanacak ve ışık alacak şekilde budanmalı, kuru dal ve dalcıklar budanarak temizlenmeli.Yere dökülen lekeli yapraklar toplanıp yakılmalı veya derince sürülerek toprağa gömülmeli.
Yaprakta belirtileri görüldüğünde bahçenin ilaçlanması çok önemli. Kış yağmurları öncesinde bir uygulamayı takiben bahar öncesi de yağış devam ederse bir ilaçlama gerekli.
