İzmir Büyükşehir Belediyesi (İzBB) İZSU Genel Müdürlüğü’nün 2022 yılı eylül ayı olağanüstü toplantısı Kültürpark 4 No’lu holde Başkan Vekili Mustafa Özuslu’nun yönetiminde gerçekleşti. Toplantıda, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu esasları doğrultusunda hazırlanan ekli İZSU Genel Müdürlüğü 2022 Mali Yılı Üçüncü Ek Bütçe Taslağı ve eklerinin karara bağlanması görüşüldü. Mecliste ayrıca İZSU ile İZDOĞA A.Ş arasında tesis kiralanmasına ilişkin yapılacak protokol de tartışmalara neden oldu

‘İZDOĞA’ TARTIŞMASI

İZSU ile İzmir Büyükşehir Belediyesi Çevre Korunması İyileştirmesi Müşavirlik ve Proje Hizmetleri Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi (İZDOĞA A.Ş.)  arasında Menderes’teki Şaşal Kaynak Suyu ve Şişeleme Tesisi’nin kiralanması ve mevcut tesisin iyileştirilmesi için yapılacak protokolün görüşmeleri de mecliste tartışmalara neden oldu. Söz konusu önerge ile ilgili söz alan AK Parti Grup Başkan Vekili Özgür Hızal, “İzBB’yi yöneten siyasi aklın bir kafa karışıklığı içerisinde olduğunu düşünüyorum. Belediyeler yasa ve yönetmeliklerle yönetilir. Ancak dönem dönem bunların arkasından dolanarak yasal olmayan düzenlemelerle karşı karşıya olabiliyoruz. Bunu biz kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında İZBETON’a verdiğimiz bir devirde gördük. Bu devre iki yönüyle itirazımız var. Birincisi, protokolün maddelerinden birisi devir yasağı koymakla beraber de bu yasağı delen bir de husus konulmuş. Yüzde 49 hisseye sahip olacak şekilde ortak alan tanınmış. İzBB’nin bir tesisinin İZDOĞA denilen şirkete devredecek, o şirket bu tesisin yüzde 49’unu bizim ve Sayıştay’ın denetimi dışında bizim denetleyemeyeceğimiz üçüncü bir şirkete ortak alarak devredebilir. Bunun temelinde esasında başka bir problem var: İzBB’nin belediye iştirakleri bir amaçla kurulmuştur. İZBETON’un kuruluş amacı İzmir’deki asfaltlama ve kaldırım benzeri çalışmaları yapmaktır. İZDOĞA’nın kuruluş amacı Körfez kirliliğinin önüne geçmek. Geldiğimiz noktada İZDOĞA kuruluş amacının çok farklı noktalarına gelmiş bir şirket haline gelmiş” dedi.

‘HAYALİ VE FANTASTİK…’

Konuyla ilgili Grand Plaza A.Ş.’nin ürettiği Badem Su ürününü örnek gösteren Hızal, “Bu suyu Grand Plaza üretiyor. Dönem dönem eleştiriyoruz ama Grand Plaza’nın kuruluş amacı yiyecek, içecek su ve benzeri faaliyetler. Bayilik sistemi ve bir yeterliliği var. Bu tesislerin bugün önümüzde İZDOĞA’ya verilmesini şaşkınlıkla karşılıyoruz. İZDOĞA’nın başında başkanın yine fantastik fikirli danışmanlarından biri olan Güven Eken var. İzBB Başkanı Soyer göreve geldiğinde tamamen bilimsel gerçeklerin dışında İZSU’nun da bürokrasisinin bilgisi dışında olduğunu düşünerek, Körfez’in kendi kendini temizleyeceğini söyledi. Arkadaki akıl Güven Eken. Üç yıl geçti ama İzBB Başkanı Tunç Soyer Körfez’de yüzebiliyor mu, tabii ki hayır. Yüzerse sağlığından endişe duyarız. Ardından İzmir’de koku problemi olduğunu söyledik. Önce inkar ettiniz, şimdi kabul ediyorsunuz. İnkar etmenizin asıl sebebi bu şirketin başındaki Güven Eken. Hayali ve fantastik fikirlere sahip danışmanlarla koca bir şehri yönetmeye kalkarsanız gülünç duruma düşersiniz. Şu anda da maalesef ki gülünç duruma düşüyorsunuz. Elinizde Grand Plaza diye bir şirket var, tesisleri belli bir aşamaya gelmiş. Grand Plaza’yı elinizin tersi ile itiyorsunuz karşımıza İZDOĞA’yı çıkarıyorsunuz. ‘O da belediye şirketi, bu da belediye şirketi’ denildi. O zaman bundan sonra asfaltlamayı da Grand Plaza yapsın. Bu İzmirliler’in menfaatine olmayan bir durum, doğru bir yaklaşım değil. Bu tesisi İZDOĞA’ya değil, Grand Plaza’ya verin oy birliği verelim. Ancak İZDOĞA’nın başındaki kişi Başkan’ın danışmanı olduğu için bu tesis ona verilmek isteniyor” ifadelerini kullandı.

‘DAR ANLAYIŞINIZA SIĞMAYANLARI…’

Hızal’ın eleştirilerinin ardından söz alan CHP Grup Başkan Vekili Murat Aydın da, “İzBB’nin Başkanı’nın da yönetiminin de bürokratlarının da şirketlerinin de kafası karışık değil. Kafamız çok net, yaptığımız çalışmalar açık” çıkışında bulundu. Yapılan bütün çalışmaların 5 yıllık stratejik planda ortaya koydukları faaliyetler olduğunun altını çizen Aydın, şu ifadeleri kullandı: “Bütün şirketler zaman içinde değişim ve dönüşüm gösterir. Özellikle sermaye şirketleri isimlerinde faaliyet alanlarını tanımlarlar. Her şirket, kendi faaliyet alanını hükümlere göre belirler. Eğer bu hükümlerin dışında bir faaliyet yaparlarsa Ticaret hukuku bakımından denetime ve engellemeye tabii tutulurlar. Dolayısıyla kuruluş amacının dışına çıkması mümkün değil. Sayın Güven Eken dahil bu belediyenin hiçbir çalışanı fantastik fikirli değil. Ayrıca fantastik fikirli olmak da kötü bir şey değildir. Sizin dar anlayışınıza sığmayanları fantastik fikirli olarak görebilirsiniz. Bu o çalışanların değil, sizin eksikliğinizdir. Bütün yöneticiler, gerek merkezi hükümet, gerek ilçe belediyeleri bazı durumlarda kendi bürokratik yapısı dışında danışman, yol gösterici, müşavir insanlarla çalışır. Bunun da amacı kendisinin kurumsal kapasitesini güçlendirmektir. Elbette bu işin eleştirisini yapabilirler ama bunu şirket başındaki şahıs üzerinden eleştirmek yüzeysel ve sığ bir eleştiri biçimidir. Sözün özü, İzBB’nin kendi iştiraki olan bir şirketle uzun zamandır atıl durumda kalmış bir tesisin İzmir halkının kullanımına sunulup sunulmayacağını konuşuyoruz. Ancak anlaşılıyor ki değerli arkadaşların yaklaşımı Sayın Yönetim Kurulu Başkanı’nın şahsına yönelik bir meseleyi alınacak karar özeline indirgemeye çalışmak. İzBB, İZDOĞA ile ve diğer şirketleriyle İzmir halkına hizmet etmeyi sürdürüyor.”

‘AÇIKLAMA TALEP EDİYORUM’

MHP Grup Başkan Vekili Salahattin Şahin de söz konusu önergeyle ilgili tereddütlerinin olduğunu söyledi. “Neden açık ihale yapmadınız?” sorusunu yönelten Şahin, “Özel sektörden çok daha iyi tekliflerin verilebileceğini düşünüyorum. İZDOĞA, belediye şirketi olmasına rağmen gelir getirici ihale kanunu yoluyla kiralama yapılmasının daha doğru olacağını düşünüyorum. Bu konuda hukuki gerekçelerin de belirtilerek bir açıklama yapılmasını talep ediyorum” açıklamalarında bulundu.

‘ULTRA VİRES’ HATIRLATMASI

Konuyla ilgili bir çıkış da Gaziemir Belediye Başkanı Halil Arda’dan geldi. Başkan Arda, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’ndan ultra vires kuralının kaldırıldığını ve böylelikle şirketlerin ana sözleşmelerinde yazan işletme konuları dışında da faaliyette bulunabilmesinin önünün açıldığını hatırlattı. Arda, “Sayın Hızal’ı anlıyorum bir yasal temel oluşturmaya çalışıyorlar ama eksiklikleri var. Kendi çıkardıkları madde ile ultra vires kuralını kaldırdılar. Ultra viresin kaldırılmasıyla bütün ticari şirketler her konuda faaliyet gösterebilir. Türk Ticaret Kanunu’na göre bütün ticari şirketler her türlü faaliyeti gösterebilirler” dedi. Söz konusu gündem maddesi oy çokluğu ile kabul edildi.

ÖZUSLU: SPEKÜLE EDİLİYOR

Görüşmelerin ardından söz alan Başkan Vekili Mustafa Özuslu da, kentte yaşanan koku tartışmalarının speküle edildiğini söyledi. Özuslu, “8 bin yıldır bu şehirde yaşayanlar bu şehri hoyratça alabildiğince kullanmışlar. 1954 yılında bir belediye başkanı ya da adayı, ‘Ey İzmirliler! Bundan sonra lağımlarınız sokağa akmayacak, doğru denize gidecek’ diyor. Kaç yıldır İzmir’de arıtma var; 20 ila 22 yıldır. 8 bin yılın birikimini 20 yıllık arıtma meselesiyle çözmeye çalışıyoruz. Peki o biriken? Körfez’in nasıl temizleneceği konusunda çalışmalar var. Bu daha önce de tartışılan bir şeydi. 8 bin yıl önce Körfez’e giren su miktarı ile, Körfez’i dolaştığı ve terk ettiği süre belli. Oluşumundan beri bu Körfez’e su girer, dolaşır ve çıkar. Sanmasınlar ki bu sirküle olmuyor. Sığlaşma, karasallaşma var mıdır, vardır. Kirli midir, kirlidir. Burada Sayın Tunç Soyer’in ortaya koyduğu iradeye itibar etmek lazım. “Biz Körfez’i temizleyeceğiz, koku meselesini çözeceğiz” diyor. Bu konuda destek olmak lazım, bu İzmir hepimizin. Speküle etmemek lazım; ‘Siyaset yapılmaz’ demiyorum ama eli vicdana koyarak yapılmalı” diye konuştu.

OY BİRLİĞİYLE GEÇTİ AMA…

İZDOĞA tartışmasının ardından meclis gündeminin üçüncü maddesi olan ek bütçe görüşmelerine geçildi. Geçtiğimiz yıl kasım ayında yapılan bütçe görüşmeleri sırasında İZSU’nun 2022 yılı için öngörülen 3 milyar 800 milyon liralık bütçesi oy çokluğu ile kabul edilmişti. Öngörülen bütçenin belirlenmesinin ardından İZSU Genel Müdürlüğü’nün mayıs ayında yaptığı toplantıda, maliyetlerle ilgili gerçekleşen artışlar ve gelir beklentileri göz önüne alındı ve meclise sunulan 1 milyar 750 milyonluk ek bütçe talebi onaylandı. İZSU, ikinci ek bütçe talebini ise ağustos ayında meclis gündemine sundu. Mecliste tartışmalara neden olan ek önerge sonrası İZSU’nun bütçesine 900 milyon lira daha eklendi. Böylece toplam bütçe 6 milyar 450 milyon liraya çıkmış oldu. Aradan geçen 1.5 aylık zaman diliminin ardından İZSU Meclisi, yeni bir ek bütçe talebiyle toplandı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafından 1 Eylül tarihinde yapılan zam gerekçe gösterilerek İZSU bütçesine 450 milyon lira daha eklendi.

‘AKIL HOCANIZ KİM?’

Önergenin görüşmeleri sırasında söz alan AK Parti Grup Başkan Vekili Hızal, “Bunu her defasında Cumhur İttifakı grubu olarak İzmir’e dair bir eleştiri ortaya koyduğumuzda, karşımıza ‘AK Parti zihniyeti işte budur’ diye çıkılıyor. Üç maddenin olduğu bir olağanüstü meclis gündemi, bunun ikisini oy birliği ile geçiriyoruz ki bunun biri 450 milyonluk ek bütçe. İZSU ile ilgili 4’üncü faz yapım işi ile ilgili 50 milyon kredi önerisi de oy birliği ile geçmişti. AK Parti zihniyeti hiçbir zaman engelleyici bir siyaset yapmıyor. Meclis açıldığında ‘İzmirli’nin lehine olan konularda yanınızdayız ama aleyhine olanlarda karşınızdayız’ demiştim. Bu paraların hiçbiri bize dedelerimizden miras değil; İzmirli’nin parası. Dolayısıyla bu paralarla İzBB ve İZSU, İzmirli’nin derdine derman olmak zorunda” dedi.

“Üç yıl boyunca ‘koku’ dedik, Körfez’e gittik, sorunu gördük” sözleriyle açıklamalarını sürdüren Hızal, şu ifadeleri kullandı: “Çiğli Arıtma Tesisi’nin ne kadar kötü olduğunu gördük. İzmir adına gerçekten üzüldük ve utandık. İzBB Başkanı Soyer çıktı, “Çiğli Arıtma Tesisi eski bir tesis” dedi. Ey arkadaşlar! 25 yıldır bu şehri siz yönetiyorsunuz, neden yapmadınız. Milyarlarca lira bütçe kullandınız, arıtma tesisinde sayısal anlamda lidersiniz ama… Bakırçay’daki su yeterince arıtılmadan bırakılan su yüzünden balıklar öldü. Bunun sorumlusu AK Parti mi? 25 yıldır bu şehri CHP yönetilmiyor mu? 450 milyon liralık ek bütçe istenmesindeki amaç elektrik zammı. Peki, 25 yıldır yönettiğimiz İzmir’de ve İZSU’da yenilenebilir enerji için ne yaptınız? Ya da İzmirli’yi yeraltı ve kuyu suyundan kurtarmak için yeraltı barajı yaptınız mı? Yok. Çevre hassasiyeti bu değildir. Topu topu dört yıl boyunca yaptığınız 100 kilometrelik ayrıştırmayı bile yapamadınız. Dört yılda 100 kilometre ayrıştırma yapamadınız. Şimdi kalkmış ‘8 bin yıllık şehir’ diyorsunuz ama bu şehri 25 yıldır siz yönetiyorsunuz. Akıl hocanız kim, Güven Eken, muhtemelen de size bu 8 binlik aklı da veren kişi odur.” Konuşmaların ardından oylanan önerge meclisten oy birliği ile geçti. Böylelikle İZSU’nun 2022 yılı mali bütçesine 450 milyon lira daha eklenmiş oldu.

YAĞMUR GÜLÜ DAŞTAN