EGEMEN SAYIN/EGE TELGRAF- Gün geçmiyor ki bir dolandırıcılık olayı yaşanmasın. Bunun son örneği Konya’da yaşandı. Sosyal medya üzerinden satışa çıkarılan 30 bin lira değerindeki cep telefonunu müşteri gibi almayan gelen bir şüpheli, telefonu bıçak zoruyla gasp etti. Akılalmaz olayda, H.Ç. isimli şüpheli, 30 bin lira değerindeki cep telefonunu satmak için sosyal medya üzerinden ilana koydu. Bir süre sonra H.Ç. ile müşteri olarak irtibata geçen bir kişi cep telefonunu satın almak istediğini ve buluşarak teslim alabileceğini söyledi. Bunun üzerine adrese giden H.Ç., telefonu almak isteyen şahısla buluştu. Bir süre telefonu inceleyen şahıs bıçak çekerek H.Ç.’nin bacağına dayadı ve ardından telefonu alarak olay yerinden kaçıp kayıplara karıştı. Şüphelilerin peşine düşen ekipler, saatler içinde şüphelilerden telefonu gasp eden S.Y.'yi suç aleti bıçak ile birlikte gözaltına aldı. Emniyet Müdürlüğü yetkilileri “İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde art niyetli şahısların ve dolandırıcıların özellikle bu platformları takip ediyor, bu nedenle vatandaşların mağduriyet yaşamamaları için yapılan alışverişlerde temkinli davranması gerekiyor. İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde para veya ürünü almadan alış-satışın yapılmaması ve elden yapılan alışverişlerde kalabalık yerlerin, AVM’lerin ve güvenli ortamların tercih edilmeli” şeklinde uyarıda bulundu.  

NELER VAR NELER…

Konya’da yaşanan bu akılalmaz olay sonrası dolandırıcılık türlerini araştırdık. İşte detaylar…  

Ön ücret / Ön ödeme dolandırıcılığı

Mağdurdan, hiçbir zaman sağlanmayan finansal hizmetler için ön ödeme yapması istenir. Mağdurlar genellikle bu ön ücretler için art arda işlemler yapar. Yaygın kullanılan yöntemler arasında kredi kartı, hibe, kredi, miras ve yatırım bulunur.

Antivirüs dolandırıcılığı

İyi bilinen bir bilgisayar veya yazılım şirketinden olduğunu iddia eden bir kişi, mağdurun bilgisayarında bir virüs tespit edildiğini söyleyerek temas kurar. Mağdura kredi kartı veya para havalesi ile yapılacak küçük bir ücret karşılığında virüsün temizleneceği ve bilgisayarın korunacağı söylenir. Gerçekte bilgisayarda virüs yoktur ve kurban, koruma için gönderdiği parayı kaybetmiştir.  

Yardım kuruluşu iddiasıyla dolandırıcılık

Mağdur ile genellikle e-posta, posta veya telefonla temasa geçilerek yakın zamanda meydana gelen bir doğal afet veya acil durum (örneğin sel, fırtına veya deprem gibi) sonucu zor durumda kalanlara yardım için para havalesi yoluyla bağışta bulunulması istenir. Meşru yardım kuruluşları hiçbir zaman bir kişiye para transferi hizmeti aracılığıyla bağış gönderilmesini istemez.

Aci̇l durum dolandırıcılığı

Mağdur, acil durumdaki arkadaşlarına veya sevdiklerine yardım için para göndermesi için kandırılır. Sevdiklerine karşı duydukları doğal endişenin istismar edilmesi nedeniyle kurbanlar hızlıca parayı gönderir.  

İsti̇hdam dolandırıcılığı

Mağdur, bir iş ilanına yanıt verir ve olmayan bir işe alınarak kendisine işle ilgili masrafları için sahte çekler gönderilir. Çek tutarı, kurbanın harcamalarını aştığından kurban kalan tutarı havaleyle geri gönderir. Çek karşılıksız çıkar ve kurban tüm tutardan sorumlu olur.

Gasp

Dolandırıcıların, kurbanın borçlu olduğunu iddia ederek yasalara aykırı bir biçimde kurbandan zorla para, mülk veya hizmet almak için kurbanı ölümle tehdit etmesi, zorla alıkoyması veya kurbandan başka taleplerde bulunması ve bu taleplerin yerine getirilmemesi durumunda kurbanı tehdit etmesidir.

Sahte çek dolandırıcılığı

Kurbanlara genellikle bir dolandırıcılık faaliyetinin parçası olarak bir çek gönderilerek çeki paraya çevirmesi ve bu parayı istihdam harcamaları, internet alışverişleri, bilinmeyen alışveriş işlemi vb. için kullanması istenir. Çek sahtedir (taklittir) ve kurban, çekten kullanılan tüm tutarı ödemekle yükümlü olur. Unutmayın, paraya çevrilerek hesabınıza aktarılan bir çekin parası, çek resmi olarak tahsil edilene kadar kullanılmamalıdır ve bu işlem haftalar sürebilir.

Torun dolandırıcılığı

Bu dolandırıcılık, acil durum dolandırıcılığının bir türüdür. Mağdurun sıkıntıda olan bir torunu, sağlık uzmanı, polis memuru veya avukat gibi davranan bir kişi, mağdurla iletişime geçer. Bu durumlarda dolandırıcılar kurbanlara torunlarının acil bir durumda olduğunu (hapisten çıkmak için kefalet, sağlık masrafları, acil olarak seyahat için gereken para vb.) ve hemen para havalesi gerektiğini söylerler. Esasında acil bir durum söz konusu olmayıp torununa yardım için para gönderen mağdur parasını kaybeder.

Kimlik hırsızlığı

Kimlik hırsızları, kişisel bilgileri (ör. Sosyal Güvenlik numarası, banka hesap bilgileri ve kredi kartı numarası) kullanarak başka bir kişi gibi davranır. Böylece kredi hesabı açabilir, mevcut bir hesabı boşaltabilir, vergi beyannameleri hazırlayabilir veya sağlık sigortası yaptırabilir.

Göçmenlik sahteciliği

Mağdur, göçmenlik görevlisi olduğunu iddia eden birinden, mağdurun göçmenlik kaydında bir sorun olduğunu söyleyen bir telefon alır. Hikâyeyi daha da inandırıcı kılmak için, konuşmaya mağdurun göçmenlik durumuna ait kişisel bilgiler ve gizli detaylar eklenebilir. Kurbanın kaydındaki sorunları gidermek için derhal ödeme yapılması talep edilir ve hemen havaleyle ödeme yapılmazsa kurban, sınır dışı edilme veya hapse atılmakta tehdit edilebilir.

İnternet alışverişi dolandırıcılığı

Bu dolandırıcılık türünün potansiyel kurbanları Craigslist, eBay, Alibaba, Gumtree, carsales.com vb. web siteleri üzerinden belirli bir şey (örn. evcil hayvan veya otomobil) alan veya satan kişiler olurken, dolandırıcılar sahte bir web sitesi kurarak veya gerçek bir web sitesinde düşük fiyatlı sahte ilanlar vererek meşru satıcı gibi davranan kişiler olur. Dolandırıcılar sizden havale, ön yüklemeli para kartı veya para transferiyle ödeme yapmanızı ister. Para gönderildikten sonra kurbana herhangi bir ürün veya hizmet sağlanmaz. Dolandırıcılar ayrıca, satış fiyatından daha yüksek bir tutarda para göndererek meşru bir alıcı gibi davranıp satıcıdan aradaki farkı para transferiyle kendisine geri göndermesini ister.

Piyango / Ödül dolandırıcılığı

Mağdura bir piyango, ödül veya çekiliş kazandığı ve kazançlara ilişkin vergileri veya ücretleri karşılamak için para göndermesi gerektiği söylenir. Kurbana kazandığı paranın bir kısmı için bir çek gönderilir. Çeki alan kurban banka hesabına yatırır ve talep edilen parayı gönderir. Ardından çek karşılıksız çıkar.

Para katlama dolandırıcılığı

Sosyal medya yoluyla birçok kişi bu eski kısa yoldan zengin olma dolandırıcılığının tuzağına düşüyor. Bu yöntemde dolandırıcılar “para katlama” yoluyla 100 doları 1.000 dolar yapabileceğini iddia ediyor. Bu dolandırıcılık yönteminin vaadi, yatırımcıların para sistemindeki açıklardan faydalanarak birkaç yüz dolar yatırıp binlerce dolar kazanabilmesi. Dolandırıcılar kurbanın parasına eriştikten sonra genellikle kurbanın sosyal medya hesabını ve telefon numarasını engelliyor. Böylece kurban dolandırıcıyla bir daha iletişime geçemiyor.

Askeri personel

Askeri personel, çeşitli nedenlerle dolandırıcılar için cazip bir hedeftir. Askerlere olan yaygın hayranlığı istismar eden dolandırıcılar, askeri personel gibi davranarak insanlardan kendilerine para göndermelerini ister.

Gizli müşteri yoluyla dolandırıcılık

Dolandırıcı, bir istihdam web sitesi aracılığıyla kurbanla iletişime geçer veya kurban istihdam fırsatına ilişkin bir ilana başvurarak havale hizmetini kullanır. Dolandırıcı genellikle kurbana bir çek göndererek paraya çevirmesini ve paranın içinden kendi ücretini alarak kalan kısmı havaleyle geri göndermesini ister. Kurban parayı gönderir, dolandırıcı parayı alır ve çek karşılıksız çıktığında kurban, tüm tutardan sorumlu olur.

Fazla ödeme iddiasıyla dolandırıcılık

Dolandırıcı, mağdura bir hizmet veya ürün için ödeme olarak geçerli görünen bir çek gönderir. Tipik olarak çekin tutarı, kurbanın almayı beklediği tutardan fazladır ve dolandırıcı, kurbana fazla olan tutarı havaleyle kendisine göndermesini söyler. Çek karşılıksız çıktığında mağdur tüm miktardan sorumlu olur.

Kimlik avı

Banka veya kredi şirketi gibi güvenilir bir kuruluştan gelmiş gibi görünen bir mesaj yoluyla kurbandan kişisel bilgileri veya parolaları istenir. Şifre çalma bir dolandırıcılık teşebbüsü olup genellikle e-posta yoluyla (ayrıca telefon veya SMS yoluyla da olabilir) size ait kişisel bilgileri çalmak veya bilgisayarınıza zararlı kod veya yazılım yerleştirmek amacıyla yapılır.

Yakın ilişki kurma yoluyla dolandırıcılık

Mağdur, genellikle sosyal medya, çevrimiçi forum veya flört web sitesinde tanıştığı biriyle kişisel bir ilişkisi olduğuna inandırılır. Mağdur, duygusal olarak kendisini ilişkiye kaptırmış olup para gönderdiği şahsı genellikle nişanlısı olarak tanımlar.

Kiralık mülk dolandırıcılığı

Mağdur, kiralık bir mülk için depozito gönderir ve kiralık mülke hiçbir zaman erişemez. Bazı durumlarda mağdur mülkün sahibi de olabilir; böyle bir durumda bir kiracı mülk sahibine bir çek göndererek mülk sahibinden çekin bir kısmını havaleyle geri göndermesini ister ve çek karşılıksız çıkar.

Sosyal ağ dolandırıcılığı

Siber suçlular sosyal medya hesaplarınıza erişim elde ettiğinde, yakın arkadaşlarınıza ve ailenize de erişebilir. Suçlular ve dolandırıcılar, insanların çevrimiçi ortamda paylaştığı kişisel bilgilerden yararlanarak söz konusu kişilerin arkadaşlarından ve aile fertlerinden, genellikle para göndermelerini istemek gibi nitelikli ve hedefe yönelik taleplerde bulunabilir.

SMS/SMS ile kimlik avı

Aciliyet uyandıran, bir bağlantıya tıklamanızı isteyen, sizi ele geçirilmiş bir siteye yönlendiren veya anlık dikkatsizliğinizden faydalanarak size karşı kullanılabilecek kişisel bilgileri paylaşmanızı isteyen kısa mesajlara karşı dikkatli olun.

Vergi dolandırıcılığı

Bu dolandırıcılıkta kendini bir devlet kuruluşu görevlisi gibi gösteren bir kişi mağdurla temasa geçerek vergi borçları olduğunu ve hapse girmemek, sınır dışı edilmemek veya sürücü ehliyetinin/pasaportunun askıya alınmasını önlemek için hemen para göndermesini ister. Mağdura, vergileri ödemek için bir para transferi göndermesi veya önceden yüklenmiş bir banka kartı satın alması talimatı verilir. Devlet kuruluşları önceden postayla bir ödeme talebi göndermeksizin asla anında ödeme yapılmasını istemezler veya vergi borcu konusunda telefonla aramazlar.

Tele pazarlama

Tele pazarlama, tele pazarlama yoluyla sunulan veya satılan ve genellikle “ücretsiz” ya da önemli oranda indirimli tatil, ödül veya çekiliş dolandırıcılığı için yapılan promosyonlar ve “indirimli ürün” kataloglarıyla ilişkili mal ve hizmetlerin karşılığını ödemek üzere kaynak aktarımı, para transferi veya ön ödemeli bir karta yükleme yapma amacıyla tüketici ve tele pazarlamacı arasında telefonla aramaların yapıldığı ticari işlemlerin neredeyse tamamını kapsar. Sizi tuzağa düşürmek için kullandıkları senaryolar sürekli değişir. Ancak kendinizi en yaygın dolandırıcılık türleri hakkında bilgilerle donatarak kendinizi, arkadaşlarınızı ve ailenizi koruyabilirsiniz.                                          
Editör: TE Bilisim