Safanur ÖZTÜRK/EGE TELGRAF- Yapılan araştırmalar insanlar gibi hayvanların da psikolojisinin bozulabildiğini söyledi. Özellikle evcil hayvanlarda depresyon, PTSD (travma sonrası stres bozukluğu), anksiyete bozuklukları, bağımlılık ve OKB (obsesif kompulsif bozukluk) meydana geldiği gözlemlenirken doğal ortamından koparılan hayvanların birçoğunun da psikolojisinin bozulabileceği ortaya çıktı. Psikolog ve hayvan terapisti Sena Depecik, sorunların stres, travma, yetersiz bakım, ayrılık, terk edilme, yalnızlık, hastalık, yaşlılık veya genetik yatkınlık gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabileceğine dikkati çekti.
İŞTE BELİRTİLERİ…
Belirtilerin türden türe ve canlıdan canlıya değişiklik gösterdiğinin altını çizen Depecik, “En yaygın belirtiler arasında şunlar yer alabilir: Davranış değişiklikleri (örneğin aşırı havlama, saldırganlık, saklanma, iştahsızlık, uygunsuz idrar yapma veya dışkılama), uyku problemleri, kendine zarar verme, tuvalet eğitiminde gerileme ya da bozulma, korku ve endişe, depresyon. En sık görülen problemler arasında, ayrılık kaygısı, saldırganlık, fobiler ve obsesif kompulsif bozukluklar yer alıyor. Bunların dışında, hormonal değişiklikler, biyolojik problemler, beslenme eksiklikleri ve bazı ilaçlar da problemlere yol açabilir” dedi.
‘İŞ BİRLİĞİ ÖNEMLİ’
Sorunlar karşısında hayvanların davranışsal ve zihinsel süreçlerini incelediklerini belirten Depecik, “Problemlerin kaynağını teşhis etmek için çeşitli yöntemler kullanıyorum. Bu yöntemler arasında gözlem, davranış analizi, anketler ve röportajlar yer alıyor. Gerekirse veteriner hekimlerle de iş birliği yapıyorum. Hayvanlarla iletişim kurmak, insanlarla iletişim kurmaktan farklıdır. Hayvanlar sözlü dil kullanmaz. Bu nedenle özellikle beden dili olmak üzere ses tonu ve davranışlar gibi sinyalleri yorumlamak önemlidir. Hayvan psikoloğu olarak, hayvanların davranışlarını gözlemleyerek ve onlarla sakin ve nazik bir şekilde etkileşime girerek problemleri çözmek için çalışıyorum. Tabii ki bu süreçte hayvan sahipleri ile iş birliği içinde olmak da oldukça önemlidir” açıklamasında bulundu.
Hayvanların psikolojik problemlerinin sadece hayvanları değil, aynı zamanda sahiplerini de olumsuz etkilediğini belirten Depecik, “Bu problemler, evde düzensizliğe, huzursuzluğa ve strese yol açabilir. Ayrıca hayvan sahiplerinin zamanını ve maddi durumunu da önemli ölçüde etkileyebilir. Hayvan psikolojisi, hayvanların refahı ve sahiplerinin mutluluğu için önemli bir alandır. Eğer hayvanınızda herhangi bir davranış değişikliği veya psikolojik problem gözlemlerseniz, bir hayvan psikoloğuna danışmanız en doğru yoldur” ifadelerini kullandı.
‘PSİKOLOJİLERİ BOZUK’
Psikolojik sorunlarının klinik belirtileriyle anlaşıldığını söyleyen veteriner hekim İlhan Ogün Yenigün, “Etrafa koku bırakma, bir şeyleri kemirme, alakasız şeyleri yalama, dışkılarını yeme, kumlarını dışarı atma, mama kaplarını dökme, iştahsızlık ve sık sık kusma durumları yaşanabiliyor. Genelde kan tahlili ile anlaşılıyor. Tahlilde, psikolojisi bozuk olan hayvanların kan değerlerinde düşme; stres kaynaklı vücutta var olan savaşlarında da artma görüyoruz” dedi.
Sorunların temel sebebinin sahibinin onunla ilgilenmemesi ve verilen düzenin dışına çıkılması olduğunu belirten Yenigün, “Gelen vaka oranına baktığımızda 10 hayvandan 7'sinde psikolojik sıkıntı belirtilerine rastlıyoruz fakat bunların 4 tanesi klinik belirti veriyor. Her hayvan genelde streslidir ama komple bir ‘psikolojik sorun’ dememiz için klinik semptomları veriyor olması daha anlamlı. Gelen vakaları hayvan psikoloğuna hemen göndermiyoruz. Çünkü veteriner hekimler ne yazık ki bir hayvanın her şeyi; diş hekimi, psikoloğu, cerrahı oluyor. Hayvan psikolojisi ile ilgilenen hocalarımız var. Duruma göre onlara yönlendiriyoruz” ifadelerini kullandı.
