Aftöz ülser ya da aft olarak bilinen ağız içi yaralar, çevresi beyaz kenarları ise kırmızı görünümdedir. Daha çok damak, yanak, diş eti ve dil kısmında görülen bu yaralar, hassasiyete sebebiyet verdiği için yemek yemeyi ve bir şey içmeyi engeller. En sık karşılaşılan ağız problemlerinden biridir. Her 5 kişiden 1’inde görülen AFT basit bir yara olarak görünse de altında hormonal faktörler, mineral yetersizliği, vitamin yetersizliği ve zayıf bağışıklık sistemi sorunları yatabilir. Ciddi olmayan ağız içi yaralar birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçerken ciddi yaralarda tam iyileşme bir ayı bulabilir. Yılda 3 defadan fazla tekrarlayan aft, daha büyük problemlerin belirtisi olabilir.
AFT Neden Olur?
Ağız içi yaraların tam olarak nedeni bilinmese de oluşumunu tetikleyecek birçok faktör bulunmaktadır. Aft nedenleri şu şekilde sıralanabilir:- Vücut direncinin düşmesi ve düşük bağışıklık sistemi
- B12, folik asit, demir eksikliği
- Yanak ısırma alışkanlıkları
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Baharatların ve asidik özelliğe sahip meyvelerin aşırı tüketilmesi
- C ve D vitamini eksikliği
- Kaygı, depresyon ve stres gibi psikolojik nedenler
- Bilinçsiz diş fırçalama
- Çölyak hastalığı, Behçet hastalığı
- Alkol ve sigara gibi zararlı ürünlerin kullanımı
- Gıdalara karşı alerjik reaksiyon
- Hormonal bozukluklar
- Genetik faktörler
AFT Belirtileri Nelerdir?
Ağız içi yaralar, oluşum sürecinin ardından hassasiyete yol açarak kişinin ağzını rahat hareket ettirememesini sağlar. Ağız içi yaraların diğer belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:- Ağzın arka kısmında ve dilde görülen şiddetli yaralar
- Hassasiyet ve ağrı
- Yara oluşumunun öncesinde karıncalanma ve sızlama
- Ağzın içinde yayılan yaralar
- Konuşurken, yemek yerken veya su içerken artış gösteren ağrı
Aft Nasıl Tedavi Edilir?
Basit düzeydeki ağız içi yaralar ortalama bir hafta içinde kendiliğinden iyileşmektedir. Sık tekrarlayan aft ise farklı rahatsızlıkların ilk belirtisi olabilir. AFT teşhis ve tedavi süreci, erken dönemde başlar ise ağrı kontrol altında tutulabilir, iyileşme hızlandırılabilir ve tekrarlamaması için önlemler alınabilir. Aft tedavisinde yaraların şiddetine bağlı olarak anti-inflamatuar topical, antiseptik ve anestezik etkiye sahip ilaçlar reçete edilir. İnatçı aftler için ilaçların enjeksiyon yoluyla kullanımına da başvurulabilir. İlaçların aksatılmadan ve reçete edilen dozda kullanılmasının ardından birkaç gün içerisinde ağrıda azalma ve yararlarda iyileşme görülür. Aftlerin altında başka sebep yatıyor ise ağız ve diş sağlığı doktorları tarafından ek tedaviler uygulanabilir veya diğer sağlık branşlarına yönlendirme yapılabilir. Ağız İçi Yaralara Ne İyi Gelir? Aft, herkesin yaşayabileceği ve uzmanların en sık karşılaştıkları problemlerden biridir. Aft oluşmasını engellemek ve önlemler almak için aşağıdaki önerileri dikkate alabilirsiniz:- Sigara azaltılmalı ve mümkünse bırakılmalı,
- Ağızda kronik travmaya yol açabilecek diş, diş teli ve protez gibi sorunlar var ise tedavi olunmalı,
- Her yemekten sonra diş fırçalanmalı ve mümkünse diş ipi de kullanılmalı,
- Sık tekrarlayan aft sorunu yaşayanlar tahriş edici, sert kabuklu yiyeceklerden uzak durulmalı,
- Dengeli şekilde beslenilmeli, ihtiyaç olan besinler menüde bulunmalıdır. Meyve ve sebze tüketimine önem verilmelidir.
- Çok sıcak, baharatlı ve asitli gıdalar tüketilmemeli,
- Bağışıklık sistemini güçlendirici besinler tüketilmeli ve varsa eksiklikler için ek takviyeler alınmalıdır.
