Yalan söylemek, yalnızca ahlaki bir sorun yaratmakla kalmaz, aynı zamanda kişiyi ruhsal olarak da yıpratıcı bir duruma sokar. Yalanın, kişiler üzerinde bıraktığı etkiler oldukça derindir ve bazen fark edilmesi oldukça kolaydır. İletişim uzmanları, yalancıları tespit etmenin aslında düşündüğünüzden çok daha basit olduğunu belirtiyor.
Amerikalı hukukçu ve iletişim uzmanı Jefferson Fisher, yalancıların verdiği tepkilerdeki dilsel ipuçlarına dikkat edilmesi gerektiğini vurguluyor. Özellikle "asla" ve "her zaman" gibi kesinlik içeren ifadeler, yalancıların sıkça kullandığı dil yapılarıdır. Örneğin, bir kişi size “O gün araç kullanırken mesajlaştın mı?” sorusuna "Hayır, ben asla araç kullanırken mesaj atmam" şeklinde net bir cevap veriyorsa, bu bir soru işareti olabilir. Çünkü çoğu insan bir kere de olsa, telefonuna bakma alışkanlığına sahiptir. Bu tür mutlak ifadeler, kişinin gerçeği gizlemeye çalıştığını gösterebilir.
YALANIN HIZI: HIZLI YANITLAR DİKKATİ ÇEKER
Yalan söyleyen kişilerin cevapları genellikle hızlı ve ezbere olabilir. Fisher’a göre, soruya verilen yanıtların hızına dikkat etmek önemlidir. Eğer kişi hiç düşünmeden hemen cevap veriyorsa, bu, daha önceden hazırlanmış bir yalanın işareti olabilir. Fisher, bu durumda soruyu yavaşça tekrarlamayı öneriyor. Çünkü kişi yeniden yanıt verirken, daha önce fark etmeyebileceği çelişkili detaylar ortaya çıkabilir.
PSİKOLOJİK ETKİLER: YALAN SÖYLEMEK ÖZGÜVENİ DÜŞÜRÜR
Hollanda'da yapılan bir çalışmaya göre, düzenli olarak yalan söyleyen kişilerin özgüven seviyeleri daha düşüktür. Katılımcılardan, günlük davranışlarını gözden geçirmeleri istendiğinde, %22'si kendi yararına, %8'i başkalarını korumak amacıyla yalan söylediklerini kabul etti. Yalan söyleyenler, bu davranışlarını hatırladıkça daha kötü hissettiklerini belirttiler. Yalan söyleme alışkanlığı, kişide psikolojik bir yıpranma yaratabilir ve özgüven kaybına neden olabilir.
