Ülkemizde çalışanların sigortalı olması yasal düzenlemelerle zorunlu olup çalışanların yasal hakları ve i

Ülkemizde çalışanların sigortalı olması yasal düzenlemelerle zorunlu olup çalışanların yasal hakları ve işverenin yasal yükümlülükleri, çalışanın işe alınmasıyla birlikte başlamaktadır. Hizmet sözleşmesi yapılan işveren emrinde çalışan sigortalının yasal düzenlemelerden faydalanabilmesi için işverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na yasal sürede bildirilmeleri ve bununla ilgili prim belgelerini düzenleyerek kuruma vermeleri gerekir. Sigortalılar, işe başlamalarıyla herhangi bir işleme gerek kalmadan sigortalı sayılır. Kayıt dışı istihdam ise yasal kayıtlara girmeden çalışma ve çalıştırma diyebiliriz. Güncel hayatta karşılaştığımız en önemli kayıt dışılık ise deneme süresinde sigortalılığın bildirilmesi olarak karşımıza çıkıyor. 5510 SS ve GSSK 8'inci maddesinde düzenleme de yasal hakkımız var: 5510/8.Maddesi ikinci fıkra; ''Sigortalılar, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde, sigortalı olarak çalışmaya başladıklarını kuruma bildirirler. Ancak, sigortalının kendini bildirmemesi, sigortalı aleyhine delil teşkil etmez'' Sigortalılar çalışmaya başladıkları bildirimleri Sosyal Güvenlik il veya merkez müdürlüklerine gitmeden e-devlet hesapları üzerinden 2018 yılından beri yapabiliyorlar. Sigortasız çalışanların kendilerini e-devlet üzerinden bildirme imkânı: Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 11/01/2018 tarihli E.217673 sayılı genel yazısında; “Sigortalıların çalıştıklarını bildirilmesine yönelik işlem, ‘Sigortalı Bildirim Belgesi’nin çalışmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde sigortalı tarafından düzenlenip posta yoluyla kuruma gönderilmesi ya da doğrudan kurumumuza müracaat edilerek yapılmakta iken bu uygulamanın “türkiye.gov.tr”, işyerlerinde çalışmaya başlayan sigortalılar, çalışmaya başladıklarını, e-devlet sistemi üzerinden 1 ay içinde SGK’ya bildirebileceklerdir. https://www.turkiye.gov.tr adresine girip ‘E-Hizmetler>> Sosyal Güvenlik ve Sigorta>> Sosyal Güvenlik Kurumu>> Sigortalılık Uygulamaları>> 4A/(SSK) Sigortalılarının Kendini Bildirmesi’ üzerinden SGK’ya bildirim yapabilirler. KADİM servisleri devreye girer: Buna göre, işverenlerince işe giriş bildirgesi verilmemiş olanlar ile bildirilen işe giriş tarihi ile işverenin bildirdiği işe giriş tarihi farklı olanların öncelikle ilgili işveren ve sigortalı ile iletişime geçilerek araştırılması, yapılan araştırma sonucunda edinilen belgelerden işverenin bildiriminin doğru olduğuna kanaat getirilenler haricindeki bildirimlerin KADİM servislerince denetime yönlendirilmesi, denetime gönderilenler hakkında denetim raporuna göre işlem yapılması gerekiyor. 5510 sayılı Kanun’da düzenlemeye ihtiyaç var: 5510/8.Maddesinin ikinci fıkrasına; ''Ancak, sigortalının kendini bildirmemesi, sigortalı aleyhine delil teşkil eder'' ifadesine yer verilmesi gerekir. İleride ortaya çıkan uyuşmazlıklarda ve hizmet tespit davalarında delil teşkil etmesi yönünde bir düzenlemeye gidilebilinir idi. Kaynağından kayıt dışının önüne geçilmiş olacaktır. Sigortalının kendini bildirmesi ile işveren de çapraz olarak denetlenme imkanı ortaya çıkacaktır. İdari para cezası öngörülür mü? 5510 SS ve GSS Kanunu ruhuna aykırı olur. Neden mi? Çünkü idari para cezası sigortalı işçiye uygulanmaz. İşveren konumunda olan kişilere idari yaptırım uygulanır. Bu yüzden sigortalı bir ay içinde kendisini SGK bildirimi yapmaması halinde idari yaptırım öngörülmemiştir. Bu konuda en önemli yaklaşım ise işçinin kendini bildirmesi ile birlikte hizmet tespit davalarında karine teşkil edilmesi gelmesi gerekir. Şayet işveren bildirimi ile işçinin bildirimi arasında uyumsuzluk olması halinde dava aşamasına girmeden ek bildirge verilmesi, işe girişin ek bildirge ile yeniden düzenlenmesi, bu usule göre de idari para cezaları konusunda düzenlemeye yer verilmesi gerekir.