2011 yılında 9.48 milyar dolar ile rekor kıran cari açık, 2023 yılı ocak ayında ise 9.85 milyar dolar olarak gerçekleşti. Dolayısıyla ocak ayındaki yıllıklandırılmış cari açık 51.7 milyar dolar ile ma...
2011 yılında 9.48 milyar dolar ile rekor kıran cari açık, 2023 yılı ocak ayında ise 9.85 milyar dolar olarak gerçekleşti. Dolayısıyla ocak ayındaki yıllıklandırılmış cari açık 51.7 milyar dolar ile mart 2011’den beri en yüksek seviyeye çıkmış oldu. Ödemeler dengesi olarak tanımlanan “dış ticaret açığı” ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 38,4 artarak 10.29 milyar dolardan 12.43 milyar dolara yükseldi.
Genel durumu değerlendirmek için yıllar itibari ile dış ticaret verilerini incelemek faydalı olacaktır. Son on yıllık ortalaması yüzde 73.4 olan ihracatı karşılama oranı 2022 yıl sonu verilerinde bu değerin altında kalmıştır. Böylelikle maalesef bir önceki yıla göre yüzde 17 oranında negatif gelişme kaydetmiştir. Bunun sebebi, ihracat bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde13 artarken, özellikle üretim sürecinde enerji ve işçilik maliyetlerinin yükselmesi ile ithalata yönelimin bir sonucu olarak ithalatın, yaklaşık yüzde 34 oranında artış göstermesidir.
Son on yıllık süreçte ihracat yaptığımız ülkeler arasında ilk sırada yer alan Almanya yüzde 8.3 pay ile 2022 yılında da ilk sırada yer almıştır. Yüzde 6.6 pay ile ABD ikinci ve yüzde 5.4 pay ile Irak üçüncü olmuştur. İthalat tarafında ise bir önceki yıla göre yüzde 103 artış ile yüzde 16.2 paya sahip olan Rusya Federasyonu birinci, yüzde 11.4 ile Çin ikinci ve yüzde 6.6 ile Almanya üçüncü sıradadır. Uluslararası standart sanayi sınıflamasına göre; toplam ihracattaki imalat sanayi oranı yüzde 94 olup, motorlu kara taşıtları imalatı yüzde 11.7, ana metal sanayi yüzde 11.1 ve gıda ürünlerinin imalatı yüzde 8.9’luk oran ile ilk üç sırada yer almaktadır. Aynı kategorideki ithalat verilerinde ise toplam ithalattaki imalat sanayi oranı yüzde 72 ve madencilik ve taş ocakçılığı sektörünün oranı yüzde 21 olup, imalat sanayi açılımında ana metal sanayii yüzde 15.6, kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı yüzde 12.8 ve kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı yüzde 6.3 oranı ile ilk üç sırayı oluşturmaktadır. Girişim özellikleri baz alındığında; ihracatın yüzde 41.6’sını ve ithalatın yüzde 61.4’ünü büyük ölçekli girişimler gerçekleştirirken, girişimin ana faaliyetine göre ihracatın yüzde 55.5’ini ve ithalatın yüzde 54.8’ini sanayi sektöründe faaliyetlerini sürdüren girişimler gerçekleştirmiştir. Ayrıca ihracatın yüzde 60.7’si ve ithalatın yüzde 76’sı ilk 500 girişim yapmıştır.
2023 yılının ilk verilerinin açıklandığı bugünlerde, dış ticaret gelişiminde geçmiş yıllardan daha olumsuz sonuçlar alınmaya başlanmış olup, faiz, kur ve enflasyon etkisi ile seyrin bu şekilde devam edeceği beklenmektedir. Tüketim ve ithalata olan talebin kısıtlanması ve ihracatın desteklenmesi ile dış ticaret dengeleri yeniden sağlanabilir. Maliyetlerin düşürülmesi ise ihracatın desteklenmesinde en önemli kriterlerden olup, başta enerji ve finansman maliyetlerine öncelik verilmelidir.
Gelecek hafta verilerin açıklanacağı takvimden önemli olanları aşağıda paylaşıyorum.
Ekonomik veri takvimi:
20 Mart 2023, Pazartesi Almanya ÜFE (Aylık-Yıllık)
20 Mart 2023, Pazartesi Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi
21 Mart 2023, Salı Türkiye Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Aylık-Yıllık)
22 Mart 2023, Çarşamba İngiltere TÜFE (Aylık-Yıllık)
22 Mart 2023, Çarşamba Euro Bölgesi Cari İşlemler Dengesi (EUR)
22 Mart 2023, Çarşamba ABD FED Gösterge Faiz Oranı
23 Mart 2023, Perşembe Türkiye işsizlik Oranı
23 Mart 2023, Perşembe Türkiye TÜİK/TCMB Tüketici Güven Endeksi
23 Mart 2023, Perşembe Türkiye Gösterge Faiz Oranı
23 Mart 2023, Perşembe ABD Cari İşlemler Dengesi (USD)
23 Mart 2023, Perşembe İngiltere Gösterge Faizi
24 Mart 2023, Cuma İngiltere Perakende Satışlar (Aylık-Yıllık)
24 Mart 2023, Cuma Almanya S&P İmalat Sanayi PMI
24 Mart 2023, Cuma Euro Bölgesi S&P İmalat Sanayi PMI
24 Mart 2023, Cuma ABD S&P İmalat Sanayi PMI
Ekonomi ve finans sözlüğü
Dış ticaret dengesi: İhracat ve ithalat arasındaki fark olup, negatif olması durumunda “Dış Ticaret Açığı” olarak adlandırılmaktadır.
Cari denge: İhracat ve ithalat arasındaki farka; turizm, sigorta hizmetleri, mali ve kişisel hizmetler gelir ve giderlerinin ayrıca doğrudan yatırım, portföy yatırımları ve diğer yatırımlardan elde edilen faiz, hisse, kâr payı gibi gelirlerin eklenmesi ile tespit edilir. Negatif olması durumunda “Cari Açık” olarak adlandırılır.
