Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan İklim Değişikliği Eylem Planı Millî Eğitim Bakan Yardımcıları Petek Aşka...

Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan İklim Değişikliği Eylem Planı Millî Eğitim Bakan Yardımcıları Petek Aşkar, Sadri Şensoy ve Nazif Yılmaz’ın katılımıyla Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Konferans Salonu’nda yapılan toplantıyla kamuoyuna tanıtıldı Millî Eğitim Bakan Yardımcısı Petek Aşkar Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) son araştırmasının iklim değişikliğinin en kötü etkilerini önlemek ve gerekli dönüşümü yapmak için 11 yıldan daha az zamanın kaldığını gösterdiğine dikkat çekti. Aşkar konuşmasında kitlesel sorunların çözümünde eğitimin özel bir role sahip olduğunun altını çizerken çevre bilincine sahip öğrencilerin iklim krizi ve sürdürülebilir kalkınma gibi konularda daha güçlü bir sorumluluk duygusuyla hareket etmelerine yardımcı olduğunu, sorumluluk duygusunun harekete geçmesi için de ilk olarak ekolojik düşünme becerisinin yerleşmesinin önemli olduğunu kaydetti. Millî Eğitim Bakan Yardımcısı Petek Aşkar, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı’ndan (PISA) tarafından yapılan çalışmaların 2018 yılında OECD ülkeleri genelinde öğrencilerin ortalama yüzde 78’inin küresel çevreye karşı sorumlu olmanın kendileri için önemli olduğunu, yüzde 79’luk bölümün ise iklim değişikliği ve küresel ısınma hakkında bilgi sahibi olduklarını söyledikleri bilgilerini de paylaştı. Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer’in tanıtım kitapçığında yaptığı açıklama da; Bugün hemen hemen tüm çevre bilimciler, dünyanın doğal dengesinin bozulduğu ya da değiştiği konusunda çalışmalarını şekillendirmektedir. Bu kapsamda ulusal ve uluslararasıortak bir kanaat çerçevesinde düzeyde hazırlanan birçok farklı raporda yer alan iklim değişikliği kavramı, her bir bireyin, toplumun ve ülkelerin karşılaştığı en önemli çevre meselesi olarak karşımıza çıkmaktadır. İklim değişikliği, fosil yakıtların yakılması sonucunda atmosfere büyük miktarlarda sera gazlarının salınmasıyla dünyanın fiziki ve biyocoğrafya özelliklerinin hızla değişmesi başta gelmek üzere, sanayi süreçleri, ulaştırma, arazi kullanımı, arazi kullanımı değişikliği ve ormansızlaşma gibi çoğu insan kaynaklı nedenlerden dolayı, artışa bağlı olarak iklimde meydana gelen değişiklikleri ifade etmektedir. Bu yerküre'nin ortalama yüzey sıcaklıklarındaki değişiklikler; kuraklık, sıcak hava dalgaları, çölleşme, yağışlardaki dengesizlik, su baskınları (taşkın ve seller), tropikal siklonlar, fırtına kabarmaları, kış fırtınaları, hortum vb. klimatolojik ve meteorolojik olaylardaki artışlarla gün yüzüne çıkmaktadır. Ülkemizde de karmaşık fiziki coğrafya şartlarına ve küresel ısınmaya bağlı olarak görülen doğal afetlerin yaşanma sıklığının artışı bilim insanlarının iklim değişikliği hususundaki ortak görüşlerini destekleyen göstergeler arasında yerini almaktadır. EĞİTİM Kitlesel olarak karşılaşılan ve bireyleri kaygılandıran problemlerin çözümünde eğitim önemli bir yere sahiptir. Toplumun dirençliliğinin artırılması için eğitim sisteminin erken çocukluktan başlayarak Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları doğrultusunda, Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim bakış açısı ile güncellenmesi; toplumun başta iklim krizi (kuraklık, kıtlık, afetlere dirençlilik vb.) ve iklim göçleri olmak üzere 21. yüzyılın ekolojik, politik, toplumsal, teknolojik gelişmelerine ve yeşil dönüşüm sürecine acilen hazırlanması gerekmektedir. Bu çerçevede eğitim, hem emisyon azaltımı hem de iklim krizine uyum için kritik önemdedir. Çocuklarımızın erken yaşta bilinçlendirilmesi konusu eğitimin ilk basamağıdır. İklim değişikliği farkındalığının oluşturulmasında erken yaşta başlayacak eğitim bu konudaki sürdürülebilirliğin oluşmasında büyük katkı sağlayacaktır. Bu kapsamda ülkelerin iklim değişikliği eğitimini teşvik etmesi ve bireylerin iklim değişikliği konusundaki farkındalıklarının artırılması kaçınılmaz hâle gelmektedir Mevcut insan kaynağından eğitim yolu ile azami ölçüde yararlanabilmek ülkelerin rekabet gücünü artırdığı gibi toplumların yaşam koşullarını da düzenlemektedir İklim değişikliği eğitimi, okul öncesinden yükseköğretime kadar her kademede ve öğretim sürecinde kendi kimliğini oluşturmaya başlamıştır. Bu bağlamda, iklim sisteminin temel ilkelerini an etkilerini en aza indirebilecek, bilinçli kararlar alabilecek ve sürdürülebilir toplumların oluşmasına yardımcı olacak şekilde hareket edecek, çevresel tutum ve davranışları gelişmiş duyarlı bireyler yetiştirmek iklim değişikliği eğitiminin en temel görevidir. Bakanlığımızca 15-18 Mart 2022 tarihleri arasında gerçekleştirilen“İklim Değişikliği Eylem Planı Çalıştayı”nda resmi/özel okul ve kurumlarda iklim değişikliğine yönelik çözüm önerileri sunmak amaçlanmıştır. Çalıştay sonucunda iklim değişikliğinin etkileri ;Eğitim kurumlarında farkındalık ve bilinçlendirme çalışmalarının yapılması,İklim değişikliğine bağlı olarak gelişebilecek afetlerde alınması gereken önlemler,Çevre ve halk sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri,Enerji verimliliği ve enerji tasarrufu,Su kaynaklarının korunması ve su tasarrufu diye belirtilmiştir. 7 ANA BAŞLIK Bakanlık tarafından yayınlanan plana göre İklim Değişikliği Eylem Planı paydaşlarla ortak çalışmalar planlamak ve çözüm önerileri geliştirmeyi amacıyla 7 ana başlık belirlendi. Bu başlıklar ise şu şekilde sıralandı; *İklim değişikliğinin etkileri hakkında eğitim kurumlarında farkındalık ve bilinçlendirme çalışmalarının yapılması, *İklim değişikliği sonucunda oluşabilecek afetler ve bu afetlere karşı alınabilecek önlemler, *Enerji verimliliği ve enerji tasarrufu, *Su kaynaklarının korunması ve su tasarrufu, *Hava, su ve toprak kirliliği, *Geri dönüşüm ve sıfır atık, * İklim değişikliğinin çevre ve halk sağlığı üzerine etkileri YAPILACAK ÇALIŞMALAR * 2025 sonu itibarıyla her tür ve seviyedeki öğretim programları, sürdürülebilir kalkınma amaçları doğrultusunda çevre ve iklim değişikliği konularına uyumlu olacak şekilde güncellenecek, *Öğretim programları ve eğitim materyallerinin çevre ve iklim değişikliği ile uyumunu değerlendiren bir envanter hazırlanacak. Hazırlanan envanter raporu kapsamında ders kitapları da güncellenecek. *Tüm kurum ve kuruluşlarla güçlü iş birlikleri yapılarak temiz enerji kullanımı artırılacak, okulların çevre dostu olması sağlanacak. *Öğrenme ortamlarının iklim değişikliğine karşı fiziksel kapasitesi güçlendirilecek. *Okul ve kurumlarda temiz enerji kullanım payı artırılacak. *Yenilenebilir enerji kaynaklarının üretiminin mümkün olduğu kurumlar ve okullar tespit edilecek. Belirlenen eğitim binalarında yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili altyapı çalışmaları yapılacak. *Okul binaları çevre dostu olacak şekilde dönüştürülecek, tüm eğitim kurumlarına ait binaların yalıtımı yapılacak, bu yapılarda enerji tüketimi düşük cihaz sistemine geçilmesi için çalışmalar yapılacak. *Okul binalarında ve diğer eğitim kurumlarında sera gazları emisyonlarının azaltımına yönelik uygulamalara yer verilecek. Bu kapsamda, sera gazı emisyonlarının azaltımına yönelik gerçekleştirilen uygulama sayısı ve uygulamalara yer veren okul sayıları ile karbon ayak izi hesaplanan okul sayıları takip edilecek. *Farkındalık faaliyetleri kapsamında, “Çevre ve İklim Değişikliği Çalışma Komisyonu” oluşturulacak. Psikolojik danışmanlık ve rehberlik hizmetleri çerçeve planı, çevre ve iklim değişikliği ile sürdürülebilir kalkınma amaçları kapsamında mesleki tanıtım ve rehberlik, yeşil meslekler kavramı çerçevesinde yeniden yapılandırılacak. Okul-gıda sözleşmesi metni hazırlanacak ve okul-gıda sözleşmesi imzalanan okul-kantinci sayısı belirlenecek. Çevre ve iklim değişikliği ile ilgili özgün ve güncel dijital içerikler üretilecek ve hedef kitleye ulaştırılacak. Bu kapsamda, çevre ve iklim değişikliği ile ilgili kaynaklar, iyi örnekler ve uygulamalar ortak bir dijital platformda toplanarak kolay erişimleri sağlanacak. Çevre ve iklim değişikliği ile ilgili terminolojinin yaş ve gelişim düzeylerine uygun olarak her türde anlaşılabilir kılınması için “Çevre ve İklim Değişikliği Sözlüğü” oluşturulacak. Çevre ve iklim değişikliği konusunda farkındalığın artırılması amacıyla bütün taraflarla iş birliği içinde sosyal kültürel faaliyetlerin yaygınlaştırılması sağlanacak. Çevre Koruma Haftası, “Çevre ve İklim Değişikliği Haftası” olarak değiştirilecek. Belirli gün ve haftalar çizelgesine “Dünya Su Günü” eklenecek. 12 Kasım Afet Eğitimi Hazırlık Günü kapsamında iklim değişikliğinin afetlere etkisine yönelik farkındalık etkinlikleri yapılacak. Okullarda iklim atölyeleri ve yakın çevrede millî eğitim tabiat parkı kurularak çevre ve iklim değişikliği konusunda kazanılmış bilgilerin davranışa dönüştürülmesi sağlanacak. Gençlerin ve çocukların iklim girişimcileri olarak okul dışında sosyokültürel etkinliklerde bulunmalarına olanak tanınacak. Bu kapsamda iklim kulüpleri, iklim kampları gibi faaliyetler yapılacak. Çevre ve iklim değişikliği konusunda farkındalığın artırılması amacıyla eğitimler verilecek. Aday öğretmen yetiştirme eğitimleri, sürdürülebilir kalkınma amaçları doğrultusunda ve çevre ve iklim değişikliği kapsamında güncellenecek. Öğretmen, okul yöneticileri ve personeli, il ve ilçe personeline yönelik olarak sürdürülebilir kalkınma amaçları doğrultusunda ve çevre ve iklim değişikliği kapsamında hizmet içi eğitim programları geliştirilecek ve uygulanacak. Toplum temelli eğitim kapsamında iklim okuryazarlığı başta olmak üzere ailelere yönelik farkındalık eğitimleri düzenlenecek. Sağlık Bakanlığından alınan bilgi ve verilere göre iklim değişikliğinin sebep olduğu hastalıklar ile ilgili farkındalık, bilinçlendirme ve kültür oluşturulmasına yönelik eğitimlerinin planlanması yapılacak. Okulların fiziki kapasitelerinde yenilikçi uygulamalar hayata geçirilecek. Bu uygulamalar arasında “sıfır atık kutuları, kompost makinesi, tarım uygulama alanları, sınıflarda hava kalitesi ölçüm cihazları, gri su depolama, okul bahçelerinde verimli sulama yöntemlerinin geliştirilmesi” bulunacak. Enerji Yönetim Birimi çalışanları tarafından okul ve eğitim kurumlarındaki elektrik-su-doğal gaz tüketim miktarlarının izleme-değerlendirmelerine yönelik çalışmalar raporlaştırılacak.