Memduh Ün, Türk sinemasına senarist, yapımcılık dahil olmak üzere her alanda emek verdi. Daha çok ortalama piyasa fil...

Memduh Ün, Türk sinemasına senarist, yapımcılık dahil olmak üzere her alanda emek verdi. Daha çok ortalama piyasa filmleri ile öne çıktı. Ama Beşiktaşlı olduğunu pek az kimse bildi Türk sinemasının şüphesiz usta bir yönetmeniydi. Benim notlarımda daha çok “Ağrı Dağı Efsanesi”, “Zıkkımın Kökü” ve “Bütün Kapılar Kapalıydı” filmleriyle yer alıyor. Orhan Kemal uyarlamalarını da not düşmem lazım. Bir bakalım Memduh Ün neler yapmış… 1920’de İstanbul’un Kasımpaşa'da dünyaya geldi. Babası polis Mustafa Ün, annesi bir deniz yüzbaşısının kızı olan Makbule Ün’dür. 1937’de Vefa Lisesinden mezun oldu. 1938 yılında girdiği İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesindeki eğitimini üçüncü sınıfta bıraktı. Ortaokulda futbolla tanışan ve Langa Genç Takımı’nda futbol oynayan Ün, 1940-1942’de BJK Beşiktaş'ta yer aldı. 1941 yazında Ankara Demirspor’ da oynadı. Takımı 1942-43 sezonunda Ankara ligi şampiyonu oldu. Askerliğini 1946’da Ankara’da tamamladıktan sonra İstanbulspor takımının antrenmanlarına katıldı, ardından İETT Futbol Takımı’na geçti. Futbol hayatı devam ederken bir yandan da Eskişehir Şeker Fabrikası'nda, TCDD'de ve Elektrik İdaresinde memurluk yaptı. Damga ile başlayan yolculuk 1947'de amatör oyuncularla çalışmak isteyen yapımcı Hürrem Erman’ın "Damga" filminde oynaması teklifi üzerine Turhan Ün takma adıyla bu filmde oyuncu olarak yer aldı. 1949’da Cahide Şen ile evlendi. Bu evlilikten bir oğlu, bir kızı dünyaya geldi İETT’de memurluk yapmayı sürdüren Ün, 1949’da Karadeniz Postası filmi ile ikinci kez oyunculuk yapma fırsatı yakaladı. Ardından arkadaşı Arşavir Alyanak ile birlikte senaryosunu yazdıkları Hayat Acıları (1951) adlı filmi çekerek ile yapımcılık deneyimini gerçekleştirdi. Arşavir ve Ün, ticari başarı sağlayan bu filmin bütün haklarını Ceylan Film’e satarak kendi yapım şirketleri olan Yakut Film’i (1951) kurdular. 1954’e kadar Yakut Film’in ve başka şirketlerin filmlerinde oyunculuk yapmaya devam eden Ün, 1954'te yönetmenliğe geçti. İlk filmi Düşman Aşıklar’ ın uğradığı ticari başarısızlık ile hayal kırıklığı yaşadı. Ertesi yıl melodram kalıbına uygun temalar kullanarak yaptığı Yetim Yavrular ile başarıyı yakaladı ve 1959’a kadar koyu melodram filmleri yapmayı sürdürdü. Bu dönemdeki filmlerinin çoğunda Muhterem Nur başrol oyuncusu olarak rol aldı. Üç Arkadaş’ın başarısı Ün, 1958'de Üç Arkadaş filmiyle melodram kalıbının dışına çıkarak sinema dilini değiştirdi. Film, Türkiye sinemasının en iyi filmlerinden biri olarak kabul edildi. Bu filmdeki başarısı sayesinde Film Dostları Derneği’ne davet edilen sanatçı, Türk sinemasının önemli yönetmenleri arasına katıldı. Bu dönemde Fatma Girik’ le yaşamaya başladı ve çiftin birlikteliği hayat-boyu devam etti. 1960 yılında çektiği Ayşecik filmi ile Türkiye sinema tarihinin çocuk yıldızlar dönemini başlattı. Ayşecik’le kazandığı başarının ardından Arşavir Alyanak ile Yakut Film’de ortaklığı sona erdi ve Uğur Filmi kurdu. Gişe garantisi olan filmler üretmeye yönelen Memduh Ün, yıldız oyunculara uygun filmler üretti. Ayhan Işık ile polisiye ve komedi filmleri, Fatma Girik ile güçlü erkeksi kadın tipleri üzerinden filmlere çevirdi. Kırık Çanaklar ve edebi uyarlamalar 1960'ta Be-ya Film adına çektiği ve Edmond Morris'in Tahta Çanaklar adlı oyunundan uyarladığı Kırık Çanaklar, 2. Türk Film Festivali'nde "En İyi Yönetmen" ve "En İyi Film" ödüllerini aldı. Daha sonra yerli ve yabancı uyarlamalara yönelerek Orhan Kemal, Kerime Nadir, Graham Green, William Irish, Peride Celal gibi edebiyatçıların eserlerini sinemaya uyarladı. Kemal Tahir'in senaryosunu yazdığı Namusum İçin'i yönetti. Film, 3. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Yönetmen ödülünü aldı. 1970’li yıllarda yönetmenlikten çok yapımcı kimliği ile filmler üretti. Ağrı Dağı Efsanesi (1975) filmi ile 13. Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Yapımcı ödülü aldı. 1980’li yıllarda Kemal Sunal filmlerinin yapımcılığını üstlendi. Kemal Sunal filmlerinin yapımcısı 1990 yılında kendisi finanse ederek çektiği ilk film olan Bütün Kapılar Kapalıydı filmini çekerek daha önceki filmlerinde görülmeyen bir konu ve sinematografiye yöneldi. Bunu Gün Ortasında Karanlık ve pek çok ödül alan Zıkkımın Kökü filmleri izledi. Yönetmenliğini üstlendiği son film Sinema Bir Mucizedir (2005) oldu ancak rahatsızlığı nedeniyle filmi tamamlayamayıp Tunç Başaran’a devretti. Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV Bölümünde öğretim görevlisi olarak çalıştı. Sinema sanatçısı Memduh Ün 16 Ekim 2015 tarihinde tedavi gördüğü Bodrum da 95 yaşında öldü. Memduh Ün, filmleriyle ilgili “Memduh Ün Filmlerini Anlatıyor” kitabını yazdı. Meraklıları yönetmenin bu serüvenini kitaptan uzun uzun okuyabilir. KUTU…KUTU…KUTU… Yönettiği bazı filmler Sinema Bir Mucizedir/Büyülü Fener - 2005 Yer Çekimli Aşklar - 1995 Zıkkımın Kökü - 1992 Bütün Kapılar Kapalıydı - 1990 Gün Ortasında Karanlık - 1990 Gönül Dostları - 1987 Garip - 1986 Kaçak - 1982 Kanlı Nigar - 1981 Devlet Kuşu - 1980 Cevriyem - 1978 Bir Tanem - 1977 Cellat - 1975 Ağrı Dağı Efsanesi - 1975 Toprak Ana - 1973 Murat İle Nazlı - 1972 Para - 1972 Sezercik Aslan Parçası - 1972 Üç Arkadaş - 1971 Kara Peçe - 1970 Büyük Yemin - 1969 Vuruldum Bu Kıza - 1968 Zilli Nazife - 1967 Son Gece - 1967 Aslan Yürekli Kabadayı - 1967 Yaprak Dökümü - 1967 Fakir Çocuklar - 1966 Aslan Pençesi - 1966 Altın Çocuk - 1966 Vahşi Sevda - 1966 Dağ Başını Duman Almış - 1964 Öp Annemin Elini - 1964 Ağaçlar Ayakta Ölür - 1964 Halk Çocuğu - 1964 Kanun Karşısında - 1964 Yavaş Gel Güzelim - 1963 Bire On Vardı - 1963 Kısmetin En Güzeli - 1962 Üç Tekerlekli Bisiklet - 1962 Akasyalar Açarken - 1962 Belalı Torun - 1962 Güneş Doğmasın - 1961 Avare Mustafa - 1961 Boş Yuva - 1961 Bir Serseri - 1960 Kırık Çanaklar - 1960 Murada Ereceğiz - 1958 Çoban Kızı - 1958 Üç Arkadaş - 1958 Ayşe'nin Çilesi - 1958 Zeynebin Aşkı/Güllü Fatma - 1957 Yetim Ömer - 1957 Zeynep'ın İntikamı - 1956 Piç/Kahpe Dünya - 1956