Memduh Ün, Türk sinemasına senarist, yapımcılık dahil olmak üzere her alanda emek verdi. Daha çok ortalama piyasa fil...
Memduh Ün, Türk sinemasına senarist, yapımcılık dahil olmak üzere her alanda emek verdi. Daha çok ortalama piyasa filmleri ile öne çıktı. Ama Beşiktaşlı olduğunu pek az kimse bildiTürk sinemasının şüphesiz usta bir yönetmeniydi. Benim notlarımda daha çok “Ağrı Dağı Efsanesi”, “Zıkkımın Kökü” ve “Bütün Kapılar Kapalıydı” filmleriyle yer alıyor. Orhan Kemal uyarlamalarını da not düşmem lazım. Bir bakalım Memduh Ün neler yapmış…1920’de İstanbul’un Kasımpaşa'da dünyaya geldi. Babası polis Mustafa Ün, annesi bir deniz yüzbaşısının kızı olan Makbule Ün’dür.1937’de Vefa Lisesinden mezun oldu. 1938 yılında girdiği İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesindeki eğitimini üçüncü sınıfta bıraktı.Ortaokulda futbolla tanışan ve Langa Genç Takımı’nda futbol oynayan Ün, 1940-1942’de BJK Beşiktaş'ta yer aldı. 1941 yazında Ankara Demirspor’ da oynadı. Takımı 1942-43 sezonunda Ankara ligi şampiyonu oldu. Askerliğini 1946’da Ankara’da tamamladıktan sonra İstanbulspor takımının antrenmanlarına katıldı, ardından İETT Futbol Takımı’na geçti. Futbol hayatı devam ederken bir yandan da Eskişehir Şeker Fabrikası'nda, TCDD'de ve Elektrik İdaresinde memurluk yaptı.Damga ile başlayan yolculuk1947'de amatör oyuncularla çalışmak isteyen yapımcı Hürrem Erman’ın "Damga" filminde oynaması teklifi üzerine Turhan Ün takma adıyla bu filmde oyuncu olarak yer aldı. 1949’da Cahide Şen ile evlendi. Bu evlilikten bir oğlu, bir kızı dünyaya geldi İETT’de memurluk yapmayı sürdüren Ün, 1949’da Karadeniz Postası filmi ile ikinci kez oyunculuk yapma fırsatı yakaladı. Ardından arkadaşı Arşavir Alyanak ile birlikte senaryosunu yazdıkları Hayat Acıları (1951) adlı filmi çekerek ile yapımcılık deneyimini gerçekleştirdi. Arşavir ve Ün, ticari başarı sağlayan bu filmin bütün haklarını Ceylan Film’e satarak kendi yapım şirketleri olan Yakut Film’i (1951) kurdular. 1954’e kadar Yakut Film’in ve başka şirketlerin filmlerinde oyunculuk yapmaya devam eden Ün, 1954'te yönetmenliğe geçti. İlk filmi Düşman Aşıklar’ ın uğradığı ticari başarısızlık ile hayal kırıklığı yaşadı. Ertesi yıl melodram kalıbına uygun temalar kullanarak yaptığı Yetim Yavrular ile başarıyı yakaladı ve 1959’a kadar koyu melodram filmleri yapmayı sürdürdü. Bu dönemdeki filmlerinin çoğunda Muhterem Nur başrol oyuncusu olarak rol aldı.Üç Arkadaş’ın başarısıÜn, 1958'de Üç Arkadaş filmiyle melodram kalıbının dışına çıkarak sinema dilini değiştirdi. Film, Türkiye sinemasının en iyi filmlerinden biri olarak kabul edildi. Bu filmdeki başarısı sayesinde Film Dostları Derneği’ne davet edilen sanatçı, Türk sinemasının önemli yönetmenleri arasına katıldı. Bu dönemde Fatma Girik’ le yaşamaya başladı ve çiftin birlikteliği hayat-boyu devam etti.1960 yılında çektiği Ayşecik filmi ile Türkiye sinema tarihinin çocuk yıldızlar dönemini başlattı. Ayşecik’le kazandığı başarının ardından Arşavir Alyanak ile Yakut Film’de ortaklığı sona erdi ve Uğur Filmi kurdu. Gişe garantisi olan filmler üretmeye yönelen Memduh Ün, yıldız oyunculara uygun filmler üretti. Ayhan Işık ile polisiye ve komedi filmleri, Fatma Girik ile güçlü erkeksi kadın tipleri üzerinden filmlere çevirdi.Kırık Çanaklar ve edebi uyarlamalar1960'ta Be-ya Film adına çektiği ve Edmond Morris'in Tahta Çanaklar adlı oyunundan uyarladığı Kırık Çanaklar, 2. Türk Film Festivali'nde "En İyi Yönetmen" ve "En İyi Film" ödüllerini aldı. Daha sonra yerli ve yabancı uyarlamalara yönelerek Orhan Kemal, Kerime Nadir, Graham Green, William Irish, Peride Celal gibi edebiyatçıların eserlerini sinemaya uyarladı. Kemal Tahir'in senaryosunu yazdığı Namusum İçin'i yönetti. Film, 3. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Yönetmen ödülünü aldı.1970’li yıllarda yönetmenlikten çok yapımcı kimliği ile filmler üretti. Ağrı Dağı Efsanesi (1975) filmi ile 13. Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Yapımcı ödülü aldı. 1980’li yıllarda Kemal Sunal filmlerinin yapımcılığını üstlendi.Kemal Sunal filmlerinin yapımcısı1990 yılında kendisi finanse ederek çektiği ilk film olan Bütün Kapılar Kapalıydı filmini çekerek daha önceki filmlerinde görülmeyen bir konu ve sinematografiye yöneldi. Bunu Gün Ortasında Karanlık ve pek çok ödül alan Zıkkımın Kökü filmleri izledi. Yönetmenliğini üstlendiği son film Sinema Bir Mucizedir (2005) oldu ancak rahatsızlığı nedeniyle filmi tamamlayamayıp Tunç Başaran’a devretti.Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV Bölümünde öğretim görevlisi olarak çalıştı.Sinema sanatçısı Memduh Ün 16 Ekim 2015 tarihinde tedavi gördüğü Bodrum da 95 yaşında öldü.Memduh Ün, filmleriyle ilgili “Memduh Ün Filmlerini Anlatıyor” kitabını yazdı. Meraklıları yönetmenin bu serüvenini kitaptan uzun uzun okuyabilir. KUTU…KUTU…KUTU…Yönettiği bazı filmlerSinema Bir Mucizedir/Büyülü Fener - 2005Yer Çekimli Aşklar - 1995Zıkkımın Kökü - 1992Bütün Kapılar Kapalıydı - 1990Gün Ortasında Karanlık - 1990Gönül Dostları - 1987Garip - 1986Kaçak - 1982Kanlı Nigar - 1981Devlet Kuşu - 1980Cevriyem - 1978Bir Tanem - 1977Cellat - 1975Ağrı Dağı Efsanesi - 1975Toprak Ana - 1973Murat İle Nazlı - 1972Para - 1972Sezercik Aslan Parçası - 1972Üç Arkadaş - 1971Kara Peçe - 1970Büyük Yemin - 1969Vuruldum Bu Kıza - 1968Zilli Nazife - 1967Son Gece - 1967Aslan Yürekli Kabadayı - 1967Yaprak Dökümü - 1967Fakir Çocuklar - 1966Aslan Pençesi - 1966Altın Çocuk - 1966Vahşi Sevda - 1966Dağ Başını Duman Almış - 1964Öp Annemin Elini - 1964Ağaçlar Ayakta Ölür - 1964Halk Çocuğu - 1964Kanun Karşısında - 1964Yavaş Gel Güzelim - 1963Bire On Vardı - 1963Kısmetin En Güzeli - 1962Üç Tekerlekli Bisiklet - 1962Akasyalar Açarken - 1962Belalı Torun - 1962Güneş Doğmasın - 1961Avare Mustafa - 1961Boş Yuva - 1961Bir Serseri - 1960Kırık Çanaklar - 1960Murada Ereceğiz - 1958Çoban Kızı - 1958Üç Arkadaş - 1958Ayşe'nin Çilesi - 1958Zeynebin Aşkı/Güllü Fatma - 1957Yetim Ömer - 1957Zeynep'ın İntikamı - 1956Piç/Kahpe Dünya - 1956