İsmail Kazım ERKMEN/EGE TELGRAF- Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal’in Türk Milletine emanetlerinden en önemli ikisi bugün İzmir’in Karşıyaka ilçesinde yer alıyor. Onlardan ilki Atamızın annesi Zübeyde Hanım’ın anıt mezarı. “En büyük annenin kabri” bugünlerde ziyaretçilerle dolup taşarken, ikinci emanet de hayattaki ilk ve tek eşi Latife Hanım’ın bir süre yaşadığı ve bugün müze olarak ziyaret edilen Latife Hanım Köşkü ve Müzesi. Ancak, bir zamanlar yerli ve yabancı çok sayıda ziyaretçi ağırlayan müze köşk 30 Ekim 2020’de yaşanan Büyük İzmir Depremi’nin ardından ziyarete kapatılarak tadilata alındı. Depremden zarar gördüğü gerekçesi ile tadilata alınan tarihi binada, aradan 3,5 yıla yakın bir zaman geçmesine rağmen başlatılan o tadilat bir türlü bitirilemiyor. Köşk-müze öylece mahzun mahzun vaziyette ziyarete açılacağı günleri bekliyor.
ÇEVRESİNDE KÖTÜ BİR GÖRÜNTÜ VAR
Latife Hanım Mahallesi, Bahriye Üçok Bulvarı No:5, 35600 Karşıyaka adresindeki müze köşkün bahçesinde, 100 metre mesafedeki Karşıyaka Belediyesi tarafından işletilen bir kafesi mevcut. Yarım kalan tadilat nedeniyle köşkün etrafında biriken molozlar ve kum tepeleri ile tahta ve kalaslardan oluşan inşaat malzemeleri gelişigüzel vaziyetleri ile oldukça kötü bir görüntü oluşturdu. Latife Hanım Köşk Kafe’de dinlenmek ve vakit geçirmek için gelen Karşıyakalılar ve misafirler, içeriye bu moloz kalıntıları arasından geçti.
BALMUMU HEYKELLER KORUNDU MU?
Latife Hanım Müze Köşkü tadilat yüzünden ziyaretlere kapalı olduğu için şimdilerde içeride ne yaşandığı da bilinmiyor. Köşkü daha önce gezenler bilirler ki, zamanın özelliklerini taşıyan odalarda Ulu Önder Atatürk, annesi Zübeyde Hanım ve ilk ve tek eşi Latife Uşaklıgil’i birebir tasvir eden balmumu heykeller yer alıyor. Heykeller eski başkanlardan Cevat Durak zamanında Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin önceki Başkanı Prof. Dr. Yılmaz Büyükerşen tarafından özenle çalışılarak vücuda getirilmişti.
TADİLAT NEDEN YARIM KALDI?
Latife Hanım Köşkü ve Müzesi’nin Karşıyaka Belediyesi’nin sorumluluğunda olduğu ifade ediliyor. Son 31 Mart Mahalli Seçimlerinden önce Karşıyaka Belediye Başkanı olan Dr. Cemil Tugay’ın detaylarını çok iyi bildiği olayda, yaşanan 30 Ekim 2020 Büyük İzmir Depremi’nde zarar gördüğü belirlenmişti. Koruma Kurulu’nun güçlendirilmesine karar verdiği için ziyaretlere resmen kapatılan köşk müzenin daha ne kadar bu halde kalacağı meçhul.
BAŞKAN TUGAY’A ÇAĞRI YAPTILAR
Karşıyaka Belediye Başkanlığı görevinden 31 Mart’ta aday olduğu İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na seçilen Dr. Cemil Tugay’ın şimdi artan imkanlarla bu konuya el atacağından emin olduklarını belirten Karşıyakalılar, “Her gün bu manzarayı görüp üzülüyoruz. Bu görüntüler inanın Karşıyakamız’a yakışmıyor. Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Cemil Tugay’dan bu olaya en kısa zamanda el atmasını bekliyoruz. Onun bu işi çözeceğinden ve müzenin tekrar eski günlere dönerek ziyaret açılacağından eminiz” dediler. Karşıyakalılar yine belediye başkanı seçtikleri Behice Yıldız Ünsal’ın da konuya duyarsız kalmayacağı görüşünde birleşiyor.
YAYINLANMADAN ETKİLİ OLAN HABER!
Ege Telgraf’ın yukarıda detaylarını okuduğunuz haberi, daha yayınlanmadan etkili oldu. Sorumlu gazetecilik gereği Karşıyaka Belediyesi’ne yönelttiğimiz, “Karşıyaka Belediyesi yetkililerine… 1- Köşkün kullanımı Karşıyaka Belediyesine mi ait? 2- Köşk şu anda tadilatta. Tadilatı kim yapıyor? 3- Köşkteki tadilat ne zaman ve neden başladı? 4- Şu anda hangi aşamada? Ve neler yapılıyor. Ne zaman bitecek? 5- Köşk ile ilgili ne gibi plan ve düşünceleriniz var?” sorularına cevap alamadık ama, Karşıyaka Belediyesi ekiplerinin gece el ayak çekildikten sonra sessiz sedasız köşkün etrafını temizledikleri günün ilk ışıklarıyla ortaya çıktı. Biz özel haberimizi yine de yayınladık. Zira, köşkteki tadilat hala yarım ve başlamış değil. Sadece birtakım kötü görüntüler temizlenmiş. Yine de bu temizliği yapan ve yaptıran herkese teşekkür ederiz.
LATİFE HANIM KİMDİR?
17 Haziran 1898 tarihinde İzmir'de doğdu. İzmir’in tanınmış ailelerinden Uşaklıgil Sülâlesi'ne mensuptur ve yazar Hâlit Ziyâ Uşaklıgil'in kuzenidir. Mustafa Kemal Atatürk ile Latîfe Hanım, 29 Ocak 1923 tarihinde, Muammer Bey’in Göztepe'deki Uşakîzâde Köşkü'nde dinî nikâhla evlendiler. Yeni devletin başkenti Ankara’ya gelerek Çankaya’da ilk cumhurbaşkanlığı konutu olarak kullanılan Pembe Köşk’te yaşadı. Eşinin isteği üzerine meclisteki oturumları izlemeye giden Latife Hanım, Türkiye Büyük Millet Meclisi binasına giren ilk kadın oldu. Pek çok yurt gezisinde eşine eşlik etti. 17 Aralık 1922 tarihinde, Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın annesi Zübeyde Hanım, sağlık sorunları nedeniyle ve Latife Hanım'ı da görmek arzusuyla İzmir'e gitti. Uşakîzâde Âilesi'ne ait köşkte (bugün Karşıyaka’da Latîfe Hanım Müzesi) 28 gün Latîfe Hanım'ın konuğu olan Zübeyde Hanım, 14 Ocak 1923 tarihinde vefat etti. O sırada Batı Anadolu gezisinde olan Mustafa Kemal Paşa, 27 Ocak'ta İzmir'e varıp annesinin Karşıyaka'daki mezarını ziyaret etti. Gazi Mustafa Kemal Paşa ile Latîfe Hanım’ın evliliği, 5 Ağustos 1925 tarihinde sona erdi. Boşanma haberi, 12 Ağustos 1925 tarihinde hükûmet bildirisi ile duyuruldu. Ölümüne kadar iki yıl yurt dışında ve 48 yıl zaman zaman İzmir’de, zaman zaman da İstanbul’da yaşadı. Yaşamı boyunca evliliği ve eşi hakkında konuşmayı da yazmayı da kesinlikle kabul etmedi; ikinci kuşak yakınlarına da aynı yönde vasiyette bulundu. 12 Temmuz 1975 tarihinde İstanbul'da 76 yaşındayken meme kanserinden hayatını kaybetti. Dönemin İstanbul Valisi Namık Kemal Şentürk'ün gayretiyle kara, hava ve deniz birliklerinden oluşan bir şeref kıtasının katıldığı cenazesi 13 Temmuz 1975 tarihinde Teşvikiye Camii'nden kaldırıldı, Edirnekapı Mezarlığı'ndaki aile mezarlığına defnedildi. Cenaze için devlet töreni yapılmadı; naaşının üzerine bir Türk bayrağı örtülerek defnedildi.
TARİHİ ANILARLA DOLU KÖŞK
Latife Hanım Köşkü, Atatürk'ün eşi Latife Hanım'a ait. Atanın annesi Zübeyde Hanım'ın son günlerini yaşadığı ve 14 Ocak 1923'te vefat ettiği ikametgah olması bakımından da ayrı bir değer taşıyor. Zübeyde Hanım 1922 yılının Aralık ayı ortalarında tren yolu ile Karşıyaka’ya getirilmiş ve bir hasır koltukla Uşakizade Ailesinin istasyon arkasındaki bu köşküne taşınmıştı. Köşk, eski zamanlarda bahçe içindeki çam ve palmiye ağaçları, havuzu ve yel değirmeni ile tanınmaktaydı. Bir dönem Adliye Binası ve en son dershane olarak hizmet veren köşk 2005 yılında Karşıyaka Belediyesi tarafından kamulaştırıldı. 2008 yılında ise Latife Hanım Anı Evi olarak Karşıyakalıların hizmetine açıldı. Aslına uygun olarak restore edilen anı evinde; Mustafa Kemal Atatürk, annesi Zübeyde Hanım ve eşi Latife Hanım’ın balmumu heykelleri bulunmaktaydı.
