İzmir Büyükşehir Belediyesi (İBB) mayıs ayı olağan ikinci meclis oturumu Başkan Tunç Soyer’in yönetiminde Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde (AASSM) gerçekleşti. Toplantıda İBB ile İBB’ye bağlı ESHOT’un 2021 Mali Yılı Kesin Hesabı ve Taşınır Mal Kesin Hesabı görüşüldü. Kesin hesap raporlarına CHP ve İYİ Parti onay verirken, AK Parti ve MHP grubu ret verdi. Raporlar oy çokluğu ile kabul edildi. Toplantının başlangıcında İBB 2021 Mali Yılı Kesin Hesabı hakkında bilgilendirmelerde bulunan Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı CHP Meclis Üyesi Bülent Sözüpek, İBB’nin, bağlı kuruluş ve şirketleri 2021 yılında kişi başına 947 TL yatırım yaptığını söyledi. Sözüpek, “2021 Mali Yılı için 9 milyar TL teklif edilmiştir. Öngörülen ödeneğin 8 Milyar 793 Milyon TL’sinin harcandığı görülmüştür. 2021 Mali Yılı gider bütçesinin gerçekleşme oranı yüzde 97,70’tir. Bütçe Giderlerinin bir önceki yıla göre artış oranı 16,87’dir. Bütçe gideri ve borç ödemeleri birlikte toplam harcama 9 Milyar 770 Milyon TL’dir. Toplam harcamanın net ödeneğe göre gerçekleşme oranı yüzde 108,55’tir. İBB, bağlı kuruluşları ve hissedarı olduğu şirketler 2019-2021 mali yılları arasında toplam 11 Milyar 530 Milyon TL yatırım yapmıştır. İBB, bağlı kuruluş ve şirketleri 2021 yılında kişi başına 947 TL yatırım yapmıştır. Merkezi hükümet ise 2021 mali yılı içerisinde kişi başına 730 TL yatırım yapmıştır. 2019 nisan ayından itibaren Belediyelere ortak hizmet projesi kapsamında sağlanan nakit destek tutarı 49 Milyon 273 Bin TL, kamulaştırma gideri olarak sağlanan destek ise 123 Milyon 400 Bin TL olmak üzere toplam destek tutarı 172 Milyon 673 Bin TL’dir. Kent içi ulaşım hizmetinin kalite ve devamlılığını sağlamak amacıyla ESHOT Genel Müdürlüğü’ne 980 milyon TL yardım yapılmıştır” diye konuştu.

‘Başarılı bir hizmet yılı’

ESHOT Genel Müdürlüğü’nün 2021 Mali Yılı Kesin Hesabı hakkında söz alan Ulaşım Komisyonu Başkanı CHP Meclis Üyesi Raşit Dirim ise şunları söyledi: “Toplam hat sayımız 363’e ulaştı. Akaryakıt fiyatlarındaki artışa rağmen İBB, 1 Ocak 2022’ye kadar ulaşım tarifesinde artışa gitmemiştir. Ayrıca, dar gelirli vatandaşlarımıza ekonomik anlamda destek olmak amacıyla 90 dakika aktarma imkanı sunan sistemi 120 dakikaya çıkardık. ESHOT 2019 yılında akaryakıt giderlerini bilet satış gelirleriyle karşılayabiliyorken 2021 aralık ayında aylık 10 milyon, 2022 mart ayında ise 32 milyon akaryakıt gideriyle karşı karşıya kalmış ve buna finansman sağlamak durumunda kalmıştır. ESHOT’un 2021 Yılı Kesin Hesabı’nda gerçekleşme oranlarına baktığımızda gelir bütçesinde yüzde 96, gider bütçesinde yüzde 95 olduğunu görmekteyiz. ESHOT’un 2021 yılında başarılı bir hizmet yürüttüğü ortada…”

Eleştirileri sıraladılar

Cumhur İttifakı grubundan da konuyla ilgili eleştiriler geldi. AK Parti grubu adına söz alan meclis üyesi Erhan Çalışkan, “Olmaz bir şey olup bu sene İBB’de gelir umulandan fazla gider umulandan daha az olmuş. 864 milyon lira gelir yüksek çıkmış. Burada en önemli gelir kalemi yüzde 38 merkezi hükümetten alınan pay artışından kaynaklı. Evet giderler arttı ancak terazinin bu tarafına baktığınızda merkezi hükümetten beklemediğiniz bir gelir artışı olmuş. Harmandalı’ndaki çöp tesisinden üretilen elektrikten de 130 milyon lira katkı payı almış ve bu da bütçemize gelmiş” dedi. ESHOT ile ilgili görüşlerini belirten AK Partili meclis üyesi Fikret Mısırlı "ESHOT'ta 1 milyar 200 bin TL varlığımız, 1 milyar 200 bin de borcumuz var. ESHOT'un durumun ne olduğunu anlatmak için bunu söyledim. ESHOT, İZTAŞIT uygulamasında 2021 yılında 16 milyon TL'yi sübvanse etmiş. 1 milyon 189 bin kişiyi taşınmışız. Yani Gültepe'deki bir vatandaşımız belki hiç gitmediği Kiraz'a giden vatandaşın parasını ödemiş oluyor. Bir diğer konu Karşıyaka'da otogara giden var mı, yok. Otogara giden vatandaşlar minibüslere 7,5 TL veriyor. ESHOT'un da fiyata denk geliyor. Vatandaş minibüsün konforunu mu tercih eder, yoksa ESHOT'un dolaşan sistemini tercih eder? Bu konuda çalışmalar yapılması gerekiyor. Biz bu uygulamalarla vatandaşa özel araçları özendirmek ziyade bir şey yapmıyoruz" diye konuştu. Bütçe kitapçığını incelediğini ve yanlışlıkları gözlemlediğini kaydeden MHP'li meclis üyesi Hakan Şimşek, "Tabir-i Caizse matruşka gibi her açtığımız sayfa bir örnek çıktı. Bu rakamların hiçbiri İzmirli vatandaşlarımızı ilgilendirmiyor. Onları ilgilendiren şey yöneticilerin kendilerinin refahını artıracak ne yapıyor, ya da proje ürettiğine bakıyor. İzmir'in sorunlarının ne oranda çözüleceği İzmir halkının tercihi olacaktır” açıklamalarında bulundu.

‘Dövizdeki artış nedeniyle’

“Toplam gelirimiz; 8 milyar 185 milyon lira… İç borçlanma 996.4 milyon lira, dış borçlanma 388.9 milyon lira… Giderlerimize baktığımızda toplam giderimiz 8 milyar 793 milyon lira… İç borç geri ödeme 531.9 milyon lira, dış borç geri ödeme; 445.4 milyon lira… Bu tablo aslında gerçekten İBB için bir iftihar vesilesidir” sözleriyle açıklamalarına başlayan Başkan Soyer ise, “Gerçekleşme oranlarına baktığınızda bütçenin performansını değerlendirirsiniz. Dünyanın her yerinde böyledir. Bütçenin başarısı, öngördüğünüz yıl gerçekleştirdiğiniz performansın oranıyla ölçülür. Burada bir başarı tablosu olduğunu ifade etmek gerekir. Borcumuzla ilgili; 2019 yılında var olan borçtan 3 misli kadar bir borçlanma yapıldığı algısı yaratılmak isteniyor. Bu doğru değil. 2019 yılında Belediyemiz ve bağlı kuruluşlarımız, şirketler dahil toplam borç stokumuz; 790 milyon Euro idi. Bugün itibarıyla bu borç stoku yüzde 5 arttı, 830 milyon Euro’ya çıktı. Sadece artış yüzde 5’tir. Ancak döviz kurundaki artış nedeniyle yaşanan bir tablodur. Sadece İBB’nin değil, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin her vatandaşının bu döviz artışından etkilendiğini görmemek mümkün değil. Dolayısıyla bizim rakamlarımızın reel olarak bu şekilde artmış olması İBB’nin bütçesindeki yanlış irade veya harcamadan değil, Türkiye’nin içine düştüğü ekonomik krizden kaynaklanıyor. Biz bu 3 yılda; 356 milyon Euro toplam borçlanmışız, 340 milyon Euro borç geri ödemesi yapmışız. Yani bizim borçlandığımız kadar borç geri ödemesi yaptığımızı da takdirinize sunmak isterim” dedi. İZTAŞIT’ın Türkiye’de örneği görülmemiş bir başarı hikayesi olduğunun altını çizen İBB Başkanı Tunç Soyer, “Türkiye’de sadece İBB’nin uyguladığı bir model…  Hem kooperatifçiliği destekleyen hem ESHOT’un yükünü azaltan hem de vatandaşı memnun eden bir model… Trafiği rahatlatmak gibi bir sonucu da var. Kısaca, ESHOT Genel Müdürlüğümüz yaptığı otobüs alımlarıyla, uyguladığı HALKTAŞIT Sistemi, İZTAŞIT modeli ile Türkiye’ye örnek olmaktadır. Tüm İzmirliler şundan müsterih olsun; Türkiye’de en başarılı toplu taşım hizmeti İzmir’de ESHOT ile verilmektedir. İBB olarak ayrım yapmadan hizmet götürmeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.