Tifo, yıllar boyunca dünya çapında önemli bir halk sağlığı sorunu olmuştur ve modern tıbbın ilerlemesine rağmen, bu kadim hastalık hala büyük bir tehdit oluşturuyor. Özellikle Güney Asya gibi gelişmekte olan bölgelerde yaygın olan tifo, son yıllarda artan antibiyotik direnci nedeniyle tedavi edilmesi giderek zorlaşan bir hastalık haline gelmiştir. Tifoya yol açan bakterilerdeki ilaç direnci, küresel sağlık için büyük bir tehlike oluşturuyor.
TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Tifo, Salmonella enterica serovar Typhi (S. Typhi) bakterisi tarafından gâyen bir enfeksiyon olarak bilinir. Ancak, son yıllarda yapılan araştırmalar, bu bakterilerin antibiyotiklere karşı hızla direnç kazandığını gösteriyor. 2022'de yapılan bir çalışma, Nepal, Bangladeş, Pakistan ve Hindistan'dan toplanan 3.500'ün üzerinde tifo örneğini inceledi ve bu suşlarda büyük bir direnç artışı tespit etti. Özellikle, florokinolonlar ve sefalosporinler gibi daha güçlü antibiyotiklere karşı geliştirdiği direnç ile dikkat çeken bu bakteriler, tedavi seçeneklerini ciddi şekilde sınırlıyor.
KÜRESEL YAYILIM
Tifoya neden olan dirençli bakteriler, sadece Güney Asya'da değil, dünya genelinde hızla yayılmakta. 1990'dan günümüze kadar, bu dirençli bakterilerin 200'den fazla uluslararası yayılma örneği olduğu tespit edildi. Bu durum, sadece Asya'da değil, Birleşik Krallık, ABD ve Kanada gibi gelişmiş ülkelerde de vaka sayılarının arttığını gösteriyor. Küresel ölçekte yayılan bu süper bakteriler, sağlık sistemlerini zor duruma sokmakta ve tifo hastalığının tedavisini neredeyse imkansız hale getirmektedir.
TEK ETKİN TEDAVİ
Şu an için tifo tedavisinde etkin olan tek ilaç, azitromisin adlı oral antibiyotiktir. Ancak, bu ilaca karşı direnç geliştiren bakterilerin de hızla yayılması, sağlık otoritelerini alarm durumuna geçirmiştir. Uzmanlar, S. Typhi bakterisinin dirençli suşlarının hızla yayılmasının, özellikle gelişmekte olan ülkelerde büyük bir tehlike oluşturduğunu belirtiyor. Stanford Üniversitesi'nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Jason Andrews, bu durumu acil önlem almayı gerektiren bir tehdit olarak nitelendiriyor.
TİFO VE AŞILAMA ÇALIŞMALARI
Tifo, tedavi edilmediği takdirde ölüm oranı yüzde 20’ye kadar ulaşabilen bir hastalıktır ve her yıl dünya çapında yaklaşık 11 milyon yeni vaka görülmektedir. Bununla birlikte, uzmanlar, tifo konjuge aşıları ile bu hastalığın yayılmasını önlemenin mümkün olduğunu vurgulamaktadır. Ancak, bu aşıların küresel ölçekte erişilebilirliğinin artırılması gerektiği de bir başka önemli mesele olarak öne çıkıyor. Aksi takdirde, tifo tedavisindeki ilaç direncinin artışı, büyük bir sağlık krizine yol açabilir.
ACİL EYLEM
Bilim insanları, azitromisin ve diğer antibiyotiklere karşı gelişen direnç ile mücadele etmek için küresel aşılamanın hızlandırılması gerektiğini belirtiyor. Aksi takdirde, dünya yeni bir sağlık krizi ile karşı karşıya kalabilir. Tifo hastalığının ilaç direnci nedeniyle tedavi edilemez hale gelmesi, sadece gelişmekte olan ülkeleri değil, tüm dünyayı tehdit ediyor.
