Türk bilim insanları, akciğer kanserini erken evrede tespit edebilmek için ses analizini kullanan devrim niteliğinde bir teknoloji geliştirdi. Ankara Üniversitesi'ndeki (AÜ) bilim insanları, yapay zeka destekli bir uygulama ile hastaların konuşma seslerini inceleyerek akciğer kanserini çok daha erken bir aşamada tespit etmeyi hedefliyor. Bu yenilikçi teknoloji, kanserin erken teşhisinde büyük bir adım olarak görülüyor.
Akciğer Kanseri Erken Teşhis İçin Ses Analizi
Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Haydar Ankışhan’ın öncülüğünde geliştirilen bu uygulama, akciğer kanserinin genellikle son evrelerde fark edildiğini ve bu yüzden hastaların yaşamlarını yitirebildiğini belirtiyor. Yapılan araştırmalar, kanserin erken teşhisinin tedavi şansını ciddi şekilde artırabileceğini gösteriyor. Doç. Dr. Ankışhan, projede kullandıkları ses analizi yöntemleriyle, akciğerin anatomik yapısı ve kan dolaşım sistemlerini göz önünde bulundurarak sesin akciğer kanseri hakkında bilgi verebileceğini açıkladı. 1,5 yıl süren çalışmalar sonucunda, akciğer kanserinin birinci evresinde bile, yüzde 90’ın üzerinde doğrulukla tespit edilebileceği sonucuna varıldığını belirtti.
Yapay Zeka ile Ses Verilerinin Analizi
Uygulamanın çalışma prensibi, tamamen doğal ortamlarda kaydedilen seslerin yapay zeka teknikleriyle işlenmesine dayanıyor. Doç. Dr. Ankışhan, bu verilerin anlamlılık düzeyinin belirlenmesi için özel algoritmalar geliştirdiklerini ve sesin ayrıştırılabilirliğini inceleyerek doğru sonuçlara ulaştıklarını ifade etti. "Verileri ilgili yöntemlerle doğru bir şekilde eğiterek, ses değişimlerinin tespit edilmesini sağlıyoruz" dedi. Sonuçlar, akciğer kanserinin erken teşhisinde umut verici bir potansiyele işaret ediyor.
Yüksek Doğruluk Oranı ile Güvenilir Sonuçlar
Çalışmaya katılan AÜ Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Mustafa Yenigün, erken teşhisin akciğer kanseri tedavisindeki en önemli faktör olduğunu belirtti. Bu çalışmanın, hem düşük maliyetli hem de hastaların radyolojik görüntüleme yöntemlerinden zarar görmeden yapılabilen bir alternatif sunduğunu vurguladı. Çalışmada 50 hasta ve 50 sağlıklı kişiden oluşan bir grup kullanılarak, her bir kişiden 2 dakikalık bir konuşma kaydedildi. Ardından bu sesler üzerinden yapılan analizlerle, yüzde 90 ila yüzde 92 doğruluk oranı ile kanser tespiti yapıldı.
Ses Değişiklikleri Kanserin İpucu Oluyor
Doç. Dr. Yenigün, akciğerlerdeki kitleler ve nodüllerin hava yollarında değişikliklere sebep olduğunu ve bunun da sesin frekansını ve rezonansını etkilediğini söyledi. Uygulama, ses analizindeki bu değişiklikleri tespit ederek, potansiyel bir kanser kitleyi işaret eden erken uyarılar veriyor. Yenigün, ses değişikliklerinin ciddi boyutlara ulaşması durumunda, uygulamanın "bu evrede patolojik bir akciğer kanseri olabilir" uyarısı verdiğini belirtti.
Gelecekte Yaygın Kullanım Bekleniyor
Uygulamanın ne zaman geniş çapta kullanılabileceğiyle ilgili ise tahmini bir süre verildi. Doç. Dr. Yenigün, 2-3 yıl içinde daha fazla veri toplandıktan sonra, bu teknolojinin bir tarama programı olarak devreye girebileceğini açıkladı. Ancak hukuki ve mediko-legal engellerin aşılması gerektiğini de sözlerine ekledi. Eğer bu süreçler sorunsuz geçerse, 1-2 yıl içinde klinik uygulamalarla daha fazla hastaya ulaşılması bekleniyor.
Türk bilim insanlarının geliştirdiği bu yapay zeka destekli ses analizi uygulaması, akciğer kanserinin erken teşhisinde büyük bir yenilik yaratabilir. Erken evrede kanseri tespit edebilme potansiyeli, hastaların yaşam süresini uzatmak ve tedavi şanslarını artırmak için önemli bir adım. Bu teknoloji, sadece Türkiye’de değil, dünya genelinde de sağlık alanında devrim yaratma potansiyeline sahip.
