Bir önceki yıl yapılan önemli başarımların ardından 2023’ün çok daha iyi bir yıl olacağını tahmin ediyorduk ancak çoğu kişi bu kadarını beklemiyordu. 2023 yılı Türk savunma sanayisi adeta altın değerinde bir yıl oldu. Özellikle havacılık alanında ciddi atılımlar gerçekleştirildi. Gelin bu yıl gerçekleşen başarılara kısaca bir göz atalım.
2023 yılında kara gücü
Türk savunma sanayisi 2023'teki ilk teslimatı elektronik harp alanında gerçekleştirdi. Taşınabilir Elektronik Taarruz Sistemi Projesi kapsamında milli imkanlarla tasarlanıp üretilen MERTER Sırt Tipi Taktik Saha Elektronik Taarruz Sistemi güvenlik güçlerine ilk defa teslim edildi. Yenilenen ve seri üretim aşamasına geçiş yapan “Yeni Altay Tankı” için de önemli gelişmeler yaşandı. Yeni Altay, testler için Türk Silahlı Kuvvetleri’ne teslim edildi. Kara Kuvvetleri Komutanlığı için önemli bir yere sahip olan Fırtına obüslerinin yeni neslinin teslimatları yoğunlaştırıldı. Havelsan tarafından geliştirilen Ağır Sınıf İKA olarak tanımlanan Kapgan, yılın başlarında ilk atış testini gerçekleştirdi.
Türk savunma sanayisi bünyesinde geliştirilen yerli motorlu ilk 8X8 askeri araç ARMA II, 6 bin kilometrelik sürüş testiyle seri üretime hazır hale getirildi. 8x8 Tekerlekli Kurtarıcı Araç Projesi ile 8x8 Tekerlekli Konteyner Taşıyıcı Araç (DROPS) Projesi kapsamında ilk teslimat gerçekleştirildi. YÖRÜK 4X4 taktik tekerlekli zırhlı araç, Türkiye'deki ilk görevine Cumhurbaşkanlığında başladı. Türkiye'nin ilk ağır sınıf paletli insansız zırhlı aracı ALPAR tanıtıldı.
Türk mühendisleri tarafından tasarlanarak geliştirilen ve Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine girecek ilk seri üretim yerli ve milli kara aracı motoruna "TUNA" ismi verildi. İlk kez VURAN 4X4 araçlarına entegre edilen motorların ilk parti sevkiyatları tamamlandı.
2023 yılında hava gücü
Savunma sanayisi sadece kara kuvvetleri için çalışmadı. Geride bıraktığımız yılda ağır sınıf taarruz helikopteri ATAK-2, insansız savaş uçağı ANKA-3, insansız hava aracı Bayraktar TB3 ve Türkiye'nin ilk jet motorlu eğitim uçağı HÜRJET'in ilk uçuşları gerçekleştirildi. Yerli ve milli ilk helikopter motoru TS1400, GÖKBEY helikopteri ile gökyüzüne yükseldi. T925 Genel Maksat Helikopteri ilk kez Paris Airshow'da sergilendi. Milli Muharip Uçak projesinde geliştirilen uçağa KAAN adı verildi. KAAN’ın bu yıl uçması planlanıyordu ancak Ocak 2024’e sarkmış durumda. Öte yandan insansız sistemlerde önemli gelişimler gördük. İnsansız savaş uçağı Bayraktar KIZILELMA, TEKNOFEST 2023'te bir ilki gerçekleştirerek halka açık bir hava gösterisinde, insanlı jet uçağı SoloTürk ile yakın kol uçuşu yaptı. TUSAŞ HÜRJET, Türk Yıldızları ile tarihi uçuşa imza attı. Taarruz, eğitim gibi görevleri yanında akrobatik gösteri uçağı olarak da kullanılabilecek HÜRJET, ilk kez Türk Yıldızları ile uçuş gerçekleştirdi.
Bu yıl dünyada ilk kez bir SİHA'dan seyir füzesi atışı gerçekleştirildi. Bayraktar AKINCI, ÇAKIR füzesi ile hedefini tam isabetle vurdu. GÖZDE mühimmatının ilk atışlı testleri, F-16 ve Bayraktar AKINCI platformlarından gerçekleştirildi.
Bayraktar AKINCI'nın ateşlediği KKS/ANS güdümlü İHA-230 füzesi, Karadeniz üzerinde 140 kilometre mesafedeki noktaya başarılı şekilde vurdu. Baykar'ın milli ve özgün olarak geliştirdiği KEMANKEŞ mini akıllı seyir füzesi, Edirne Keşan'da icra edilen ilk atış testini başarıyla tamamladı.
Kamikaze insansız hava aracı DELİ, harp başlığıyla yapılan atış testlerini başarıyla tamamlayarak göreve hazır hale getirildi. ASELSAN ve TÜBİTAK SAGE ile ortak olarak geliştirilen GÖZDE güdüm kiti bu yıl ayrıca envantere girmeye başladı.
Gökdoğan ve Bozdoğan füzelerinin F-16 uçakları PO-III konfigürasyonuna entegre edilmesi ile Göktuğ füzelerinin düşük ölçekli ilk üretim tedariklerinin gerçekleştirilmesine başlandı. F-16 Blok-30 ÖZGÜR-2 ve F-16 Blok 40/50 ÖZGÜR-2 projelerine yönelik sözleşme imzalandı.
2023 yılında deniz gücü
Dünyanın ilk silahlı insansız hava aracı gemisi ve Türkiye'nin en büyük askeri gemisi TCG ANADOLU, Türk donanmasının hizmetine sunuldu. MİLGEM Projesi'nin devamı niteliğindeki İSTİF sınıfı fırkateynler kapsamında 3 yeni gemi için sözleşme imzalandı, inşa çalışmalarına başlandı.
Açık Deniz Karakol Gemisi Projesi kapsamında TCG AKHİSAR ve TCG KOÇHİSAR gemileri denize indirildi. Deniz platformlarının ana silahları arasında yer alan 76/62 milimetre Milli Deniz Topu'nun ilk teslimatı Açık Deniz Karakol Gemisi için yapıldı.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığının ihtiyacını karşılayacak Zırhlı Amfibi Hücum Aracı (ZAHA) Projesi'nde ilk teslimat yapıldı. Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine girecek ilk ULAQ SİDA, yerli motorlarla deniz testlerine başladı. Türkiye'nin ilk yerli ve milli akıllı deniz dip mayını MALAMAN seri üretime hazır hale getirildi.
Ancak tüm bunların yanında deniz kuvvetleri için yılın en epik anı 100. Yılda yapılan geçiş töreniydi. Donanmanın Çanakkale’yi çıkarak İstanbul boğazına gelişi ve gerçekleştirilen tören büyük bir gurur yaşattı diyebiliriz. TCG ANADOLU’nun Türk donanmasını İstanbul boğazında selamlaması her açıdan önemli bir mesajdı.
2023 yılınsa savunma sanayisinin ihracat hacmi
Yıl boyunca çok önemli ihracat başarılarına imza atıldı. Geçen yıl 4,4 milyar dolarla ihracat rekoruna imza atan savunma ve havacılık sanayisi, bu yılın 11 ayında 4,8 milyar dolara ulaşarak rekor tazeledi. Ancak 6 milyar dolarlık hedefin tutturulamadığını da belirtmek gerekiyor.
Baykar, Suudi Arabistan'da Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük savunma ve havacılık ihracatı sözleşmesine imza attı. Bayraktar AKINCI, Türk savunma sanayisinin ihraç ettiği insansız hava araçlarına eklendi. Yıl içinde sözleşme imzalanan ülke sayısı 8'e ulaştı. Milli İHA'lara güç veren askeri turbodizel motoru PD170 ilk ihracat başarısına imza attı. İnsansız hava aracı BAHA ve TOGAN ilk defa Afrika'ya ihraç edildi.
2023 yılında bazı önemli gelişmeler daha gerçekleşti. Bunlardan birisi ASELSAN ASELFLIR-500 oldu. ASELSAN, Kanada’nın ambargosu sonrasında elektro-optik keşif, gözetleme ve hedefleme sistemlerindeki ihtiyacı çözmek için ASELFLIR-500’i test etti. Nurol Teknoloji, Alman seramik ham madde üreticisi Industriekeramik Hochrhein'ın çoğunluk hissesini, CANiK ise Birleşik Krallık'ın köklü savunma sanayisi şirketlerinden AEI Systems'ı satın aldı.