<span style="font-family: Arial, serif;">Cumhuriyetimizin Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün Türk Kapısı, Doğu Cephesinde gösterdiği başarılarla bilinen asker-siyasetçi Kazım Karabekir Paşa'nın ise Şark Kapısı olarak nitelendirdiği Nahçıvan, 1921 Kars Anlaşması'nda Türk heyetinin ısrarları sonucunda Azerbaycan egemenliğine bırakıldı.</span> <span style="font-family: Arial, serif;">Aradan geçen 100 yılda seyahat kültürünün gelişmesi, ulaşım imkanlarının artması ve farklı coğrafyalara seyahat eden kişi sayısının artmasına rağmen doğu sınırımızın yanı başımızdaki komşumuz Nahçıvan'ı hala yeteri kadar tanıyabilmiş, keşfedebilmiş değiliz.</span> <span style="font-family: Arial, serif;">Başkenti Nahçıvan olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, başkent hariç 7 idari bölgeden oluşuyor. Bu idari bölgelere Azeri dilinde rayon deniliyor. Başkent Nahçıvan dışındaki idari bölgeler (rayonlar) Babek, Şerur, Kengerli, Ordubad, Culfa, Şahbuz ve Sederek. </span> <span style="font-family: Arial, serif;">Azerbaycan kültürü, tarihi ve siyasetinde her zaman söz sahibi olmayı başaran Nahçıvan'ı 3-4 günlük kısa bir sürede keşfedebileceğinizi sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Doğaçlama bir şekilde gelişen İzmir'den Nahçıvan'a olan kısa ziyaretimiz, bu küçük ama her bir noktasında bizi şaşırtan ülkede birkaç gün daha fazla kalmamızı sağladı. </span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Haydar Aliyev Müzesi: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Azerbaycan'ın unutulmaz lideri Haydar Aliyev, Nahçıvan'ın yetiştirdiği en önemli isim. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin üçüncü cumhurbaşkanı, Nahçıvan Yüksek Meclisi'nin üçüncü başkanı olan Haydar Aliyev, aynı zamanda Azerbaycan'ın görevdeki cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in babası. </span> <span style="font-family: Arial, serif;">Azerbaycan'da 'ümummilli lider' ve 'ulu önder' unvanlarını taşıyan Haydar Aliyev'in çocukluk ve gençlik dönemi, ailesi, eğitim, siyasi ve askeri yaşamından kesitler bulabileceğiniz </span><span style="font-family: Arial, serif;"><b>Haydar Aliyev Müzesi</b></span><span style="font-family: Arial, serif;"> (Heydar Aliyev Muzeyi), Nahçıvan kent merkezinde uğranması gereken ilk duraklardan biri. </span> <span style="font-family: Arial, serif;">Haydar Aliyev Müzesi, 5 ayrı bölümden oluşuyor ve müzede Aliyev'in kişisel eşyaları, kıyafetleri, kendisine takdim edilen hediyeler, fotoğraf ve belgelerden oluşan 5 bine yakın eser sergileniyor. Nahçıvan'daki tüm müzelere giriş ücretsiz. Müze çalışanları oldukça ilgili ve ziyaretçilere ücretsiz rehberlik de yapıyor. Müzenin önündeki meydanda yer alan Haydar Aliyev'in görkemli anıtına da göz atmadan müzeden ayrılmayın.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Nahçıvan Devlet Halı Müzesi: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Nahçıvan Devlet Halı Müzesi (Naxçıvan Dövlet Xalça Muzeyi), Haydar Aliyev Müzesi'ne 50 metre mesafede, kent merkezinde mutlaka görmeniz gereken müzeler arasında. Resmi olarak 1998 yılında kurulan müze Mart 2010'dan bu yana yeni binasında hizmet veriyor.</span> <span style="font-family: Arial, serif;">Nahçıvan seyahatimde beni en çok etkileyen müzelerden biri olan Halı Müzesi'nde 3 bin 500'den fazla eser sergileniyor. Bu eserlerden 331'i ise halılardan oluşuyor. Farklı dönemlerden onlarca etkileyici halının sergilendiği müzede keçe, kilim, hasır ve kazık halılar ile rengarenk işlemeli el dokuması halı çeşitlerinin birçoğu Azerbaycan'ın milli kültürünün yansımasını gösteriyor. Nahçıvan'daki tüm müzelerde olduğu gibi halı müzesine de giriş ücretsiz.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Mümine Hatun Türbesi: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Mümine Hatun Türbesi, Nahçıvan kent merkezinde 12. yüzyıldan kalma görkemli bir kümbet. Büyük Selçuklu atabeylerinden İldenizoğulları döneminde 1186 yılında inşa edilen türbe, atabeyliğin kurucusu Şemsettin İldeniz'in karısı Mümine Hatun için oğlu Kızıl Arslan tarafından yaptırılmış. Türbenin mimarı ise Nahçıvan'da farklı eserlere de imza atan Acemi Bin Ebubekir.</span> <span style="font-family: Arial, serif;">Tamamen tuğladan inşa edilen türbe 25 metre yüksekliğinde. Selçuklu döneminin İslam mimarisinin tüm özelliklerini yansıtan türbenin etrafını çevreleyen kuşatma duvarı ile çifte minareli taç kapısı günümüze ulaşmayı başaramamış. Tarihi belgeler ve arşivlerdeki anlatım ve fotoğraflara bakılarak aslına uygun şekilde restore edilen kümbetin yanı başında koç ve koyun şeklindeki mezar taşlarının sergilendiği bir de açık hava müzesi bulunuyor.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Han Sarayı (Xan Sarayı): </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Han Sarayı, Nahçıvan Hanlığı'nın idari merkezi olan, 1747 yılında Haydar Kuli Han tarafından kurulan hanlığın izlerini taşıyan en önemli yapı. Günümüzde Han Sarayı, Devlet Tarih ve Mimarlık Müzesi olarak ziyaret edilebilen saray, I. Kalbalı Han tarafından inşa ettirilmiş. 23 Ekim 2010 tarihinde müzeye dönüştürülen yapının içerisinde 8 salonda 900'den fazla eser sergileniyor. Müzede sergilenen eserler arasında Nahçıvan hanlığına ait arşiv belgeleri, fotoğraflar, Nahçıvan hanlarının seceresi ve haritalar bulunuyor.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Nahçıvan Kalesi: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Nahçıvan Kalesi, Nahçıvan kent merkezinin güneydoğusunda yer alıyor. Yerel halk arasında Toprak Kale ve Köhne Kale gibi isimlerle anılan kalenin inşa tarihi net olarak bilinmiyor. Bazı tarihçiler kalenin Sasani hükümdarlarından III. Yazdegird tarafından yaptırıldığını düşünüyor. 1957 ile 1959 yılları arasında kale çevresinde yapılan arkeolojik kazılarda bulunan kalıntılar kale içerisindeki müzede sergileniyor.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Hüseyin Cavid'in Evi Müzesi: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Hüseyin Cavid'in Evi Müzesi, Azerbaycan edebiyatının en önemli isimlerinden, şair ve oyun yazarı Hüseyin Cavid'in doğduğu evde kurulu. 1981 yılında müze olarak düzenlenen evde Hüseyin Cavid'in kişisel eşyaları, hayatından kesitler sunan fotoğraflar, eserleri, yazdığı ve sahnelenen oyunların afişleri, hatıraları ve ev eşyaları bulunuyor. Müzenin bahçesi rengarenk çiçeklerle dolu. Müzeye giriş ücretsiz.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Hüseyin Cavid'in Anıt Mezarı: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Hüseyin Cavid'in anıt mezarı, Azerbaycan'ın ünlü şairi ve oyun yazarı Hüseyin Cavid'in müze olarak düzenlendiği doğduğu evin yanı başında konumlanıyor. 1882 yılında Nahçıvan'da doğan Hüseyin Cavid 1906-1910 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde aldığı üniversite öğreniminin ardından döndüğü memleketinde dönemin baskıcı rejiminin istediği doğrultuda eserler yazmadığı için Sibirya'ya sürgüne yollandı.</span> <span style="font-family: Arial, serif;">Sürgünde olduğu Sibirya'nın Magadan şehrinde 1941 yılında vefat eden Hüseyin Cavid'in naaşı 1982 yılında, doğumunun 100. yılında Haydar Aliyev'in olağanüstü mücadelesiyle Sibirya'dan getirilerek doğduğu evin yanı başındaki anıt mezara yerleştirildi. Nahçıvan'ın en çok ziyaret edilen noktalarından biri olan anıt mezar tüm heybetiyle ziyaretçilerini karşılıyor.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Devlet Bayrakları Müzesi: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Devlet Bayrakları Müzesi, Bayrak Meydanı adı verilen devasa bir parkın içerisinde, Nahçıvan'a hakim bir tepede konumlanıyor. 22 Ağustos 2014 yılında hizmete açılan müzede Nahçıvan'da günümüze kadar hüküm süren devletlerin bayrakları sergileniyor. Bu devletlerin haritaları, sembolleri ve armaları gibi onlarca farklı sembolü görebileceğiniz müzeye Bayrak Meydanı'ndan bir dizi merdiveni tırmanarak ulaşabiliyorsunuz. Müzenin girişinde yer alan devasa Azerbaycan bayrağı Nahçıvan'ın birçok noktasından rahatlıkla görülebiliyor.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Nahçıvan Devlet Tarih Müzesi: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Nahçıvan Devlet Tarih Müzesi, 1924 yılında etnografya müzesi olarak kurulmuş. 1968 yılında müzede yapılan düzenlemenin ardından devlet tarih müzesine dönüştürülen yapıda Nahçıvan'ın kadim tarihini yansıtan 50'den fazla eser ile etnografik sembolleri görebilirsiniz.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Milli Değerler Müzesi: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Milli Değerler Müzesi, Nahçıvan'a ait milli değerlerin korunması, öğrenilmesi ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla kurulan oldukça küçük, butik bir müze. Atatürk Caddesi üzerinde yer alan müzede etnografik eserler, geleneksel giysiler, tuzdan yapılmış heykeller ve çeşitli biblolar sergileniyor.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Milli Yemekler: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Milli Yemekler, Nahçıvan kent merkezinde gastronomi tutkunlarının mutlaka uğraması gereken duraklardan biri. Hem Nahçıvan hem de Azerbaycan mutfağından onlarca lezzeti bulabileceğiniz Milli Yemekler, geniş bir bahçe içerisinde hizmet veriyor. Uygun fiyatlı menüsüyle karnınızın ve gözünüzün kesinlikle doyacağı Milli Yemekler'de yemek servisi de geleneksel giysileri giyen garsonlar tarafından yapılıyor.</span> <span style="font-family: Arial, serif;">Milli Yemekler'de tadına bakma fırsatı bulduğum Nahçıvan lezzetleri çorba, yaprak dolması, kükü, perperen, arzuman köftesi, şah pilavı, han kebabı ve lüle kebabı oldu. Yemeğin üzerine getirilen çay ve çaya eşlik eden mürebbe (reçel) çeşitleri ise dört dörtlüktü.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Saat Meydanı: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Saat Meydanı, Nahçıvan kent merkezinde yakın dönemde faaliyete geçen dinlence ve eğlence merkezi. İçerisinde geniş bir meydan, otel, restoranlar, pub, hediyelik eşya satış mağazası, sinema da bulunan Saat Meydanı, ismini meydanın girişinde bulunan Saat Kulesi'nden alıyor.</span> <span style="font-family: Arial, serif;">Nahçıvan'ın en lüks otellerinden biri olan Saat Meydanı Hotel'e de ev sahipliği yapan Saat Meydanı'nda Köşebaşı isimli Türk restoranın yanı sıra Gürcü restoranı Batumi Restoran, Çin restoranı ve İngiliz barı da bulunuyor.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Nahçıvan Tren İstasyonu: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Nahçıvan Tren İstasyonu (Dəmiryol stansiyası), büyük bölümü Aras Nehri boyunca İran-Nahçıvan sınırında uzanan demiryolu hattının Nahçıvan kent merkezindeki ana istasyonu. Geleneksel mimarisiyle hoş fotoğraf kareleri yakalayabileceğiniz tren istasyonuna vaktiniz olursa uğramanızı öneririm.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Nahçıvan Turizm Danışma Merkezi: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Nahçıvan Turizm Danışma Merkezi (Turizm İnformasiya Merkezi), geçmişte zaviye-medrese olarak kullanılan, 17. ya da 18. yüzyılda inşa edilen tarihi bir binada hizmet veriyor. 2008 yılında kapsamlı bir restorasyon sürecinden geçen yapı günümüzde kente gelen turistlerin uğrak noktası. Güleryüzlü personelin Nahçıvan turizmi hakkındaki tüm sorularınıza içtenlikle yanıt verdiği merkeze uğrayarak broşür, cd ve tanıtım materyallerini alıp Nahçıvan rotanızı oluşturmak için uzmanlardan yardım alabilirsiniz.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Eğlence Adası (Eylence Adası): </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Eğlence Adası (Eylence Adası), Nahçıvan Çayı'nın yanı başında alabildiğince yemyeşil bir rekreasyon alanı. İçerisinde dönme dolabın da yer aldığı lunapark, kafe, restoran, yürüyüş yolları ve çocuk oyun alanlarının bulunduğu alan geceleri ışıl ışıl oluyor. Nahçıvan'ın sosyal yaşamında en çok tercih edilen yerlerden birine dönüşen Eğlence Adası, benim de bir akşamımı geçirdiğim, nefes aldığım bir yer oldu.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Mustafa Kemal Atatürk Anıtı: </b></span><span style="font-family: Arial, serif;">Nahçıvan'da Atatürk Caddesi üzerinde, Milli Değerler Müzesi'nin tam karşısında yer alan Mustafa Kemal Atatürk Anıtı, Nahçıvan'ı ziyaret eden Türklerin en çok fotoğraf çektirdikleri yerlerden biri. Anıtın üzerinde Mustafa Kemal'in ünlü sözü 'Azerbaycan halkının sevinci sevincimiz, kederi kederimizdir' yazıyor. Nahçıvan'da bulunan Türkiye Cumhuriyeti Başkonsolosluğu milli günlerde resmi törenleri bu anıt önünde yapıyor.</span> <span style="font-family: Arial, serif;"><b>Nahçıvan'a nasıl gidilir? </b></span> <span style="font-family: Arial, serif;">Nahçıvan'a Türkiye'den kara ve hava yoluyla ulaşım sağlanıyor. İstanbul Havalimanından Nahçıvan Uluslararası Havalimanına haftanın 2 günü Türk Hava Yolları'nın (THY) direkt uçak seferleri bulunuyor. İstanbul-Nahçıvan uçuşu 4 saat 10 dakika sürüyor. Türkiye-Nahçıvan arasındaki uçak biletleri çok pahalı olduğundan birçok kişi ulaşım için kara yolunu tercih ediyor. </span> <a name="Bookmark"></a> <span style="font-family: Arial, serif;">Iğdır Dilucu Sınır Kapısı ile Nahçıvan Sederek Sınır Kapısı, Aras Nehri üzerindeki Hasret Köprüsü ile birbirine bağlanıyor. Iğdır kent merkezinden 160 km uzaklıktaki Nahçıvan kent merkezine Iğdır Otogar'dan Iğdırlı Turizm'e ait otobüsler ya da Iğdır Belediye Meydanı'ndan kalkan dolmuşlarla ulaşım sağlanıyor. Otobüs 50 lira, dolmuş ise 100 liraya hizmet veriyor. Sınır kapılarındaki beklemelerle birlikte Iğdır-Nahçıvan arasındaki kara yolu yolculuğu 3-3.5 saat sürüyor. </span> <span style="font-family: Arial, serif;">Ben ulaşım için Iğdır Belediye Meydanı'ndan kalkan dolmuşları tercih ettim. 9 kişilik dolmuşlar kalabalık otobüslere göre sınırı daha kolay ve hızlı geçiyor. Türk vatandaşları Nahçıvan'a vizesiz seyahat edebiliyor. Yurt dışına çıkış harcı 50 lirayı ödemek gerekiyor.</span> <strong>A. Buğra Tokmakoğlu / Özel Haber</strong>