Engellinin aracını kullanabilecek yakınları kimlerdir?
Yeni tebliğ ile bu uygulamada, yerli imalat konusu gündeme gelmiş ve farklı uygulamaya tabi tutulmuştur.
Özel tadilatı olmayan, yurt içinden alınan araçlar için;
* Bu araçların kullanımına bir kısıtlama getirilmemiştir. Ruhsat sahibinin yakınları veya başka kişiler tarafından da kullanılabilecektir ve ayrıca kullanacak kişinin noter tasdikiyle yetkilendirilmiş olması koşulu aranmamıştır.
Özel tadilatı olmayan yurt dışından ithal edilen araçlar için:
* Engelli kişinin eşi,
* Üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımları,
* Noter onayı ile engelli kişiye refakat edebileceği onaylanmış sürücü belgesine sahip bir şahıs olabilecektir.
Tadilata konu olabilecek düzenlemeler neler olabilir?
Kişilerin engellilik durumuna göre bazı tadilatların yapılması gerekmektedir. Aracın otomatik vitesli olması tek başına, tadilat gerektirmeden kullanılabileceği anlamını taşımamaktadır. Bu araçlarda da özellikle aracı hareket ettirecek ve durduracak sistemlerde engellinin engeline uygun tadilatların yapılması koşulu bulunmaktadır. Söz konusu tadilatlar neler olabilir, örneğin;
*aracın gaz, fren, debriyaj pedallarında sabit düzenleme yapılması,
*bacakların engel durumuna göre ilave düzenek takılması,
*vites kolu manuel ise direksiyona monte edilmesi,
*koltukların kullanıcının engeline göre kalıcı şekilde sabit düzenlemeye tabi tutulması, vb.
Bazı değişiklikler ise engel durumuna doğrudan yardımcı olmayacağı düşüncesi ile gerekli tadilat olarak kabul edilmemektedir. Bunlara da örneğin, cama su püskürtme mekanizmasının yerinin değiştirilmesi gibi hususlar.
Özel tüketim vergisi muafiyetinin katkısı nedir?
2024 Yılında 1.591.255 TL olarak belirlenen ve uygulanan özel tüketim vergisi muafiyet üst limiti, 2025 yılında 2.247.114 TL olarak belirlenmiştir. Yüzde 43,93 artırılmıştır. Engelli bireyler vergiler dahil fiyatı bu rakamı geçmeyen ve motor hacmi 1,6 litreyi geçmeyen sıfır kilometre otomobilleri özel tüketim vergisi ödemeden satın alabileceklerdir. Oysa sağlıklı bireyler, otomobillerin silindir hacmine, üretildiği yere, yerli ve yabancı katkı payına göre yüzde 45 ile yüzde 200 özel tüketim vergisi ödeme yükümlülüğüne tabi tutulmaktadırlar. Bu da gerçekten büyük bir maliyet getirmekte ve görüldüğü üzere otomobil bedelinin çok çok üzerinde rakamların özel tüketim vergisi olarak ödenmesi sonucunu getirmektedir.
Bazı araçlar, motor silindir hacmi önemsenmeden özel tüketim vergisinden muaf tutulmuşlardır. Bunlar; özel tüketim vergisi ve tüm vergiler dahil bedeli 330,800 TL altında olan binek otomobiller, arazi taşıtları gibi araçlardır. Bunların dışında motor silindir hacmine göre değerlendirildiğinde ise;1,6 ve altında motor hacmi olan binek otomobiller, tüm motorsikletler ile motor silindir hacmi 2800’ü geçmeyen panelvanlar, açık/kapalı kasa kamyonetlerdir.
Hazine ve Maliye Bakanlığının (Gelir İdaresi Başkanlığı) ÖTV Uygulama genel tebliğinde değişiklik yapılmıştır. Buna göre, ÖTV kanununun 7. Maddesi uyarınca; Malul ve engelliler için kayıt ve tescile tabi yerli katkı oranı en az yüzde 20 den yüzde 40’a çıkarılmak suretiyle üretimde yerli katkının önemi artırılmıştır. Otomobillerdeki yüzde 40 lık katkı oranı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan güncel beyanlara göre belirlenecektir. Araç alanların yanlış beyan vermeleri durumunda, yasal haklardan yararlanmaları mümkün olamayacaktır. Ayrıca, iktisap tarihinden itibaren 5 yıl geçtikten sonra araç satışı veya devri yeni bir istisna hakkı sağlamayacaktır. Söz konusu tebliğ 15 Ocak 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
Özel tüketim vergisi muafiyetli araç alımında şehir eşi veya çocuklarından birisi, eşi ve çocuğunun olmaması durumunda ise anne veya babasından yalnızca biri ve bir defalık olmak üzere yararlanabilecek.
Arabulucu Avukat Nurdan Heris
