Geçtiğimiz günlerde TÜİK tarafından açıklanan 2020 yılı Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları işçi cephesinde olumsuz bir etki yarattı. Açıklanan veriler her ne kadar pandeminin işgücü piyasasında yarattığı tahribatı gözler önüne serse de sendikalar raporun istihdam ve işsizlikteki vahim tabloyu gerçek anlamı ile yansıtmadığını savundu. DİSK-AR'ın (Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi) son güncel raporlarını Ege Telgraf ile paylaşan DİSK Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı, “TÜİK artık gülünecek hale geldi, halkın yüzde 99,9'u bu rakamlara inanmıyor” dedi ve ekledi: Bunlar daha iyi günlerimiz. Böyle giderse açlık, yoksulluk ve sefalet artacak.
KOD-29 KARA LEKE Mİ?
Korona virüs (Kovid-19) salgını nedeniyle her üç kişiden birinin işsiz olduğunu savunan DİSK Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı, yaptığı değerlendirmede çok sayıda sektörün ve milyonlarca çalışanın pandemide büyük zarar gördüğünü dile getirdi. Sarı “Çalışan sayısındaki düşüşün esas sebeplerinden bir tanesi, bizim her seferinde karşı çıktığımız ve kaldırılmasını istediğimiz kod-29 adlı uygulamadır. Her ne kadar yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile işten çıkartma yasakları uzatılsa da, işten çıkarmalar hukukun arkasından dolanılarak devam etmektedir. İşverenler yasadaki en ufak boşluğu bile bu şekilde değerlendiriyor.
Kod-29 dediğimiz uygulama ile örgütlenen, hakkını arayan emekçiler, işçiler işsiz kalmakta, patronlar bu yolla personel eksiltmektedir. Bunun açılımı ahlak ve iyi niyet kurallarına uymamak demektir. Ve bu madde işten çıkarma yasaklarına istisna olan bir şeydir. İşverenler de buna dayanarak çalışanlarını topluca işten atmaya devam etmektedir. Bu arkadaşlarımız kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, izin ücretleri, işsizlik ödeneği gibi hiçbir yardım alamamakta ve tüm haklarını kaybetmektedir. Ayrıca işçiler ne yazık ki alınlarına vurulan bu kara lekeyle fişlenmektedir. Bundan sonraki çalışma hayatları boyunca önlerine çıkacak en büyük engel bu olacak ve iş bulmakta güçlük yaşayacaklardır. Pandemi koşullarında çarklar dönsün denilerek işçiler yan yana, sırt sırta çalıştırıldı. Üretim çoğaldı ama salgında birçok işyeri kapalıydı ve tüketim azalmıştı. Haliyle patronlar ürettikleri ve depoladıkları malları piyasaya sürerken işçilerini de kod-29 ile tasfiye ederek işçi maliyetlerini düşürmeye çalışıyor. Bu da doğal olarak işsizliği yukarı çekiyor” iddiasında bulundu.
NEDEN Mİ ARTIYOR?
Sarı, işsizlik oranlarının artmasına yol açan diğer etmenleri ise şöyle sıraladı: İşsizlik rakamlarını yükselten bir diğer etmen de işyerlerinin kapanması. Son dönemde birer hafta ara ile insan hakları acil eylem planı açıklandı, ekonomik reformlar açıklandı. Ama ardından Merkez Bankası Başkanı görevden alındı, dolar tırmanışa geçti. Bir yanda da gözaltılar, parti kapatmalar, milletvekillikleri düşen isimler gündeme geliyor. Adalete güvensizlik artıyor. Bu durumda adaletin olmadığı hiçbir yere yatırımcı gelmez. Yatırımcının gelmediği yerde de fabrikalar, işyerleri birer birer kapanır. Zaten yok olan tarım, tarım işçiliğini de ortadan kaldırdı. Pandemiden kaynaklanan yasaklar turizme de eksi olarak yazıldı. Salgın turizm iş kolundaki mevsimlik çalışanların da işsizler kervanına katılmasına yol açtı. İşsizlik bu sebeplerden ötürü tavan yaptı. Bu böyle gitmez. Bunlar daha iyi günlerimiz. Yakında Hükümet IMF’nin kapısına dayanmak zorunda kalacak. Zaten acı reçetelerle boğuşan, yoksulluk ve açlık sınırlarının da altında Kısa Çalışma Ödeneği gibi ücretler alan emekçiler bundan sonra daha zor günler geçirecek. Sadece doların bir günlük hareketi bile asgari ücret alan çalışanların ücretlerinin yüzde 12 oranında azalmasına yol açmıştır. Tüm bu gelişmeler bizi açlığa, yoksulluğa hatta sefalete sürüklemektedir. Bugün halkımızın yüzde 99,9'u TÜİK'in güvenilir bir kurum olmadığını düşünüyor. Sokağa çıkın, hangi vatandaşa sorarsanız sorun TÜİK kelimesini duyduğunda gülüp geçmektedir. TÜİK artık gülünecek hale düşmüştür."
RAPORDA NELER VAR?
DİSK-AR tarafından yapılan araştırmalar neticesinde önceki gün yayınlanan güncel rapora göre Covid-19 etkisiyle yaşanan toplam iş kaybı ve işsizlik artarak işsiz sayısı 12 milyon 115 bine dayanırken, iş ve istihdam kaybı oranı ise yüzde 34,4'e çıktı. Aynı şekilde geniş tanımlı işsiz sayısı 9 milyon 638 bine, geniş tanımlı işsizlik oranı da 27,4'e yükseldi. Rapora göre, pandeminin de etkisiyle İstihdam 2020 yılında 1 milyon 268 bin kişi azaldı. İşten çıkartma yasakları devam etmesine karşın, iş gücünde meydana gelen bu düşüşün çarpıcı göstergelerinden bir tanesi de çalışma hayatına katılanların sayında meydana gelen düşüş oldu. İşbaşında olanların sayısı 2 milyon 700 bin kişi kadar azaldı, son 1 yılda iş aramayıp çalışmaya hazır olanlarda rakam da 1 milyon 663 bin kadar arttı.
Erman Şentürk / Özel Haber
