Nisan ayının başında sadece paket servis hizmeti vermeye başlayan, Mayıs itibarı ile de işletmelerini tamamen kapatmak zorunda kalan restoran ve kafeterya işletmecileri bir başka sıkıntıyla daha karşı karşıya kaldı. Son günlerde boşluğu fırsat bilen hırsızların işyerlerine dadandığını ve mallarını korumanın derdine düştüklerini açıklayan Yalı İşadamları ve İşletmeciler Derneği Başkanı Rıfat Erdal, "Yasaklarda biz sokağa çıkamazken, birtakım yağmacılar dükkanlarımıza dadandı. Psikolojisi bozulan işletme sahipleri bunca zorluğun üzerine bir de bu dertle uğraşıyor. Yasağa rağmen işyerimize gelip mecburen hırsızlara karşı nöbet tutuyoruz" dedi. 17 günlük tam kapanmanın ilan edilmesiyle birlikte karşı karşıya kaldıkları yeni zorlukları Ege Telgraf ile paylaşan Yalı İşadamları ve İşletmeciler Derneği Başkanı Rıfat Erdal, "Biz bu süreçte esnaf olarak dükkanlarımızı kapattık. Sadece paket servis de işletme giderlerimizi karşılamadığından ötürü kafeterya ve restoranlarımızı açmadık. Ama yine de dükkanlarımıza gitmek zorunda kalıyoruz. Yasak olmasına rağmen çıkıp işyerimize gidiyor ve mecburen bekçilik yapıyoruz. Yasaklar başladığından bu yana esnafın artan bir sorunu var. O da hırsızlık olayları. Dükkanlarımızın camlarını kırıyorlar. İçeri girip ne var ne yoksa çalıyorlar. Ve tüm bunlar yasaklar olmasına rağmen, bu tam kapanma günlerinde meydana geliyor. Yasaklarda bizim dışarı çıkmamız yasak iken, hurdacı görüntüsündeki birtakım şahıslar yağmacılık yapmaya çıkıyor. Bunlar bu işten ekmek yiyen dürüst insanlar değil. Yeni türeyen art niyetli kişiler ve hırsızlık yapmak üzere yasağı tanımadan sokağa çıkıyorlar. Ve elleri de boş gezmiyorlar. Ellerinde canavar gibi profesyonel seviyedeki alet edevat ile dükkanların kapısını, kilitlerini kırıp işyerlerine giderecek cesareti kendilerinde buluyorlar. İşyerlerinin kapalı olması ve bu terk edilmişlik havasını da fırsat bilerek dükkanların havalandırma sitemleri, klimalar, mutfaktaki tezgahlarına, demirbaş tabak çanaklara kadar her şeyi söküp almışlar. Yakında iş makineleriyle gelecekler diye korkuyoruz. Esnaf yapacak işim yok, niye dükkanıma geleyim diyor. Ortalık da boş kalınca buraya dadandılar. Biz her şeyi geçtik, şimdi dükkanlarımızı, malımızı korumanın derdine düştük. Peki tek başımıza ne kadar malımızı koruyabiliriz? Bu konuda yetkili mercilerden yardım bekliyoruz" diyerek restoran ve kafeterya sahiplerinin ortak sitemini dile getirdi.
“DESTEK NEDEN YOK?”
Başkan Erdal, kapanma kararı öncesinde esnafa yönelik bir paket açıklanmamasını da eleştirdi ve şunları ifade etti: "Geçtiğimiz gün yine bir kahveci intihar etti. Artık işin çivisi çıktı. Bu kaçıncı oldu? Şimdi esnafa destek adı altında birtakım açıklamalar yapıldı. 1100 lira para dağıtılacağından söz ediliyor. Daha henüz bir şey belli değil. Dağıtılan kimse yok. Bu parayı alan da olmadı. Başvurular yapılacak deniyor. Ama izin kağıtları için bile e devlet sistemine giriyorsunuz, tıkanmış durumda, alamıyoruz. Benim işyerime 7-8 bin lira arasında elektrik faturası geliyordu. Kapalı olmamamıza rağmen son ayda 4 bin liraya yakın bir fatura geldi. Sadece dolaplarımız açıktı. Paket servis verdiğimiz günlerde 1300-1400 lira su faturası ödedik. Yani bu para kiraya ya da personel giderlerimize, sigorta ödemelerine ve vergilere zaten yetmiyor. Tam kapanma ilan edilmeden önce esnafa yönelik bir paket açıklanmalıydı. Bizim kredi borçlarımız ve taksitlendirmelerimiz vardı. Gerek SGK ödemeleri olsun, gerekse diğer vergiler olsun Şubat ayında taksitlendirilmişti. Ama bizim gibi açık olmayan ve işyerini kapatmak zorunda kalan esnaf geliri olmadığından bunları halen ödeyemedi. Kafeterya ve restoranlar gibi işletmeler bu durumda dağa çok mağdur olan esnaf gurubu.
YAPILANDIRMA OLABİLİRDİ
Daha önce de söylemiştik, bununla ilgili bir yapılandırma getirilebilirdi. En azından biz önümüzü görünceye kadar, en az bir yıl kadar bir süre bize bir şans tanınabilir. Geriden gelen borçlarımız sırtımızda artık bir kambur oldu. Esnaf eski borçları yine ödeyemeyecek, yine çıkmaza girecek. Esnaf olarak bizim yasaklardan sonra toparlanmamız zaten mümkün değil. En az 8 ay, yani yılbaşına kadar bu durumdayız. Haziran'dan sonra açılsak bile vatandaşların korkusunu gideremeyiz. Hadi diyelim açıldık yüzde 30 kapasite ile, yine mesafe kurallarıyla açılacağımızdan gelirimiz de düşük seviyede kalacak. Yüzde yüz kapasiteyle çalışırken bile yüzde 30 kar elde edebiliyorduk. Nasıl kendimizi toparlayalım? Kiralarımızı bile çıkartamayız ki. Bugün en iyi ihtimali düşünelim, her şey yolunda gitse, vaka sayıları düşse, aşılamada istenen noktaya gelsek bile esnaf olarak bizim eskiye dönüp toparlanmamız en erken 1,5 yılı bulur. İşletme sahiplerinin psikolojisi bozuldu. Biz kendimizi nasıl toparlayacağız? Artık kapalı olan dükkanların masa ve sandalyeleri beklemekten çürümüş durumda. Pislikten koltuklarımız kullanılamaz hale geldi. Şimdi dükkanlarımızı açmaya kalksak yeniden işyeri açar gibi masraf edip, tadilat yapmak zorundayız. Bir de bunun gideri çıkacak."
Erman Şentürk / Özel Haber
