Bugün size bel fıtığı ile çok karıştırılan bir hastalıktan bahsetmek istiyorum. Bel ve sırt ağrısı şikayetleri ile gelen hastaların hikayesini sorguladığımızda, sabahları sıklıkla meydana gelen tutukluğun eşlik ettiği kalça eklem iltihaplanması olan ankilozan spondilit. Halk arasında omurga ya da bel romatizması olarak bilinen ankilozan spondilit, genellikle genç yaşlarda ortaya çıkan; omurgayı ve omurga ile kalça kemiği arasındaki eklemi etkileyen ağrılı, iltihaplı bir romatizma türüdür. Romatizmal bu süreç, omurganın iki yanında ağrı ile hastaları huzursuz edip ayakta uzun süre durduklarında şiddetlenme, sabah tutukluğu, kalçada alevlenmeler şeklinde seyredip ilaçlar ve egzersiz ile kontrol altında tutulabilmektedir. Stres ile belirtilerin şiddetlendiği birçok hasta ile klinikte karşı karşıya kalmıştım. Bu hastalarda, sırt omurgasında da tutulum ve kamburluk gibi postürün bozulduğu semptomlara rastlamak mümkündür. Bu da bize ankilozan spondilit rahatsızlığının kronik, ağrılı ve ilerleyici olduğunu gösteriyor. Sabahları uykudan sonra en az 30 dakika süren sabah tutukluğu, tanı için çok değerli bir bulgudur.
‘TUTUK KALKAR’
Hasta sabah tutuk kalkar, hareket ettikçe ağrı azalmaya ve hareketleri açılmaya başlar; hareketsiz kaldıkça rahatsızlık ve ağrı hissi artar. Bu rahatsızlık ve katılaşma hissi, ilerleyen dönemlerde omuz ve kalça gibi eklemlerde de görülebilir. Tedavi edilmeyen ankilozan spondilit, ciddi yorgunluğa neden olur. Semptomların hafifletilmesi aşamasında, romatoloji uzmanı eşliğinde doğru ilaç kullanımı, diyetisyen eşliğinde antiinflamatuar beslenme desteği ve fizyoterapistler eşliğinde doğru egzersiz programı ile hastaların hayat kalitesini çok uzun yıllar yüksek tutmak mümkün. Hastaların alacağı bazı yöntemler de hastalığın ilerlemesini durdurabilir. Örneğin, düzenli olarak egzersiz yapmak, hem hastanın hareket kabiliyetinin artmasını sağlayarak ağrıları azaltır hem de kişinin uyku kalitesini artırır. Özellikle uyku sonrası şiddetlenen ağrı, fiziksel egzersizle azaltılabilir. Hastalığın şiddetli seyrettiği dönemlerde, hastayı uykudan uyandıracak kadar şiddetli ağrılara sebep olabilen ankilozan spondilit, uyku kalitesini ciddi anlamda olumsuz etkiler. Yoga ve yüzme gibi omurganın uzun ve en sağlıklı pozisyonda kalmasını sağlayan fiziksel aktiviteler de hastalığın ilerlemesini yavaşlatacaktır. Vücutta hastalığa bağlı bazı komplikasyonlar gelişebilir. Sıklıkla görülen komplikasyonlar gözde kızarıklık ve ağrıyla birlikte ortaya çıkan üveit, göğüs kafesinin tutulduğu durumlarda nefes almada güçlük ve kemik dokusu zayıf olan kişilerde kemik çatlakları ve şiddetli enflamasyon nedeniyle gelişen kalp sorunlarıdır. Hastalığı başlatan inflamasyon bağırsakta da olabilir ve inflamatuar bağırsak hastalığı (ülseratif kolit, crohn hastalığı) olarak ortaya çıkabilir.
