Seyahate olan talep pandemi sonrası dönemde yeni bir rekor daha kırdı. Küreselde seyahat edenlerin sayısı artıkça ulaşım endüstrisine olan talep de paralellik gösteriyor.
Hava yolu şirketleri ve havalimanı işletmecisi firmalar bu hareketli dönemde hem müşteri memnuniyetini artırmak için yoğun mücadele verirken hem de seyahat edenleri para harcamaya teşvik edecek yeni formüller geliştiriyor.
Alışveriş merkezine dönen havalimanları, rahat dinlenme alanları, şık kafeler ve restoranlar derken dünyada havalimanlarını keşfetmek için heyecanlanan niş bir kitle de oraya çıktı. Bu çerçevede İstanbul Havalimanı örneği gibi örneklerin artacağı, havalimanlarının misafirlerinin deneyimini artıracak, daha kaliteli zaman geçirecek alternatifler yaratarak bu modeli daha fazla gelire dönüştürmek için fırsatları takip edeceği öngörülüyor.
2025 yılı ilk üç ay itibarıyla yaklaşık 300 milyon uluslararası seyahat, yani geceleme amaçlı turistik hareket yaşandı. Bu, geçen yılın aynı dönemine göre % 5’lik bir artışa (yaklaşık +14 milyon) karşılık geliyor ve 2019 öncesi dönemi (% 3 artışla) da geride bırakıyor.
2025, global turizm açısından hızlı büyüme yılını işaret ediyor. İlk üç ay hem sayısal hem de gelir bazlı toparlanmada etkileyici bir dönem olarak değerlendiriliyor. Uluslararası seyahatlerdeki bu 1,45 milyar civarındaki büyüme, turizm sektörü için istihdam, ekonomi ve sürdürülebilir kalkınma açısından güçlü sinyaller veriyor.
2025 itibarıyla dünyada 1,45 milyar uluslararası yolcu seyahati gerçekleşmesi bekleniyor. Daha fazla yolcu, daha fazla potansiyel müşteri demek.Uçuş öncesi güvenlik ve pasaport kontrolleri nedeniyle yolcular artık havalimanlarında daha fazla zaman geçiriyor. Bu da alışverişe ve tüketime daha fazla zaman ayrılması anlamına geliyor.
Vergisiz alışveriş avantajı ve global markaların prestijli sunumları, havalimanlarını alışveriş için cazip hale getiriyor. Özellikle kozmetik, içki, elektronik ve hediyelik eşya kategorileri başı çekiyor.
DENEYİM MERKEZİ
Uluslararası havalimanlarında zincir restoranlar, gurme kafeler, barlar ve yerel mutfak temsilcileri hızla artıyor. Yolcular artık havalimanlarında 'sadece atıştırmak' değil, deneyim yaşamak istiyor.
Havalimanı işletmecileri için gelirler iki ana kategoriye ayrılarak değerlendiriliyor. Aeronautical (Havacılık geliri), uçak iniş–kalkış ücretleri, yolcu başı ücretler vb. gibi ücretleri kapsıyor. Non-Aeronautical (Ticari gelirler), kiralar, mağaza satış payları, otopark, reklam, duty-free, yeme-içme gelirleri vb. gibi gelirlerden oluşuyor.
2023 verilerine göre, bazı büyük havalimanlarında toplam gelirin % 40 ila % 60’ı ticari faaliyetlerden elde ediliyor. Bu alanda en çok ticari gelire sahip havalimanları ise Heathrow (Londra), Changi (Singapur) ve Dubai International.
Peki, Türkiye’de durum nasıl?İstanbul Havalimanı2024’te 76 milyon yolcu ağırladı.
400’den fazla mağaza, kafe ve restoranla Türkiye’nin en büyük alışveriş alanlarından biri haline geldi. DutyFree alanı 53 bin metrekare ile dünyanın en büyüklerinden biri. Havalimanının ticari gelirlerin toplam gelire oranı % 45 civarında. Özellikle yeme-içme ve alışveriş hacminde her yıl çift haneli büyüme yaşanıyor.
Havalimanları artık 'uçuş yapılan yerler' değil, alışveriş, yeme-içme ve deneyim merkezleri. Yolcu başına düşen harcama miktarı dünya genelinde hızla artıyor. Dünyanın en hareketli havalimanlarından biri olan Londra Heathrow’da bir yolcu ortalama 45 sterlin harcıyor.Bu ticari gelirler, havalimanı işletmecileri için sürdürülebilir finansman anlamına geliyor.Tüketim trendleri havalimanı tasarımlarını da etkiliyor; artık terminal planlamalarında ticari alanlar öncelikli konumlandırılıyor.
