Sivil toplum örgütleri, belediye başkan adaylarına yönelik hazırladıkları bilgi notunda enerji dönüşümünün sağlayacağı tasarrufun kentlerde yaşam kalitesini artıracağını dikkat çekerek belediyelerin hızlıca atabileceği altı adıma yer verdi

“Enerji dönüşümde belediyelerin rolü: 6 fayda, 6 adım’’ başlıklı bilgi notunda, son yıllarda yaşanan küresel enerji krizi ve artan enerji maliyetlerinin  yoksulluğu daha da artırdığına dikkat çekildi. Yerel seçimlere derin bir yoksulluk, deprem riski, iklim krizine bağlı aşırı hava olayları ve çevre sorunlarıyla giriyoruz. Peki gücünü güneş ve rüzgardan alan bir enerji dönüşümü karşı karşıya olduğumuz krizlere karşı nasıl faydalar sağlayabilir?

Enerji dönüşümün belediyeler ve toplum için sağladığı 6 fayda:

1. Tasarruf sağlar.
2. Yerel istihdamı artırır.
3. Enerji krizlerinde direnci artırır.
4. Afet dönemlerinde enerji güvenliği sağlar.
5. Hem iklimi hem çevreyi korur.
6. Toplumu enerji dönüşümün  parçası yapar.

Enerji yoksulluğu nedir?

Enerji yoksulluğu bir hanenin elektrik, ısıtma, soğutma ihtiyaçları için gerekli enerjiye yeterli erişimin olmamasıdır. Enerji yoksulluğuna yol açan başlıca nedenler enerji fiyatlarının yüksekliği, hane içi gelirin düşüklüğü, enerji altyapısının yetersiz oluşu, yapıların enerji verimliliğinin düşük oluşu ve bazı hanelerin enerji kullanımı gerektiren özel ihtiyaçlarının olmasıdır.
Belediyelerin yetki sınırları dahilinde enerji dönüşümüne katkıda bulunmak ve bu dönüşümün sağlayacağı faydaların toplumun geniş kesimleriyle paylaşarak kentlerde yaşam kalitesini artırmak için atabileceği adımlar.
‘‘Enerji dönüşümünde belediyelerin rolü:  Son yıllarda yaşanan küresel enerji krizi ve artan enerji maliyetlerinin yüksek oluşu,yoksulluğu daha da artırdığına dikkat çekildi. Enerji verimliliğinin artırılması ve güneş ve rüzgar kaynaklı yenilenebilir enerjiye geçişin bu sorunlarla mücadelede önemli bir yer tuttuğu belirtilen bilgi notunda, enerji dönüşümünün altı faydası şöyle sıralandı: 

Belediyeler enerji dönüşümüyle;
    *Sağlanan tasarruf, kamu hizmetlerinde ve sosyal politikaların geliştirilmesinde kullanılacak.
    *Fosil yakıtlara bağımlılığı azaltacak.
    *Yerel istihdamı artıracak.
    *Hem çevreyi hem de iklimi koruyacak.
    *Afet dönemlerinde enerji güvenliği sağlayacak.
    *Toplumun enerji dönüşümüne katılımını sağlayacak.

Çatılar neden boş?

Türkiye sadece çatılarında en az 120 GW’lık güneş enerjisi potansiyeli barındırıyor. Bu potansiyel ülkemizin 2022 yılı toplam elektrik tüketiminin yüzde 45’ine denk geliyor. Belediyelerin güneş enerji sistemleri kurması için önünde hiçbir engel yok, aksine birçok avantaja sahipler. Sınırları dahilinde yer alan hastane, okul, spor tesisi, semt pazarı, evlendirme dairesi, sosyal tesis, otopark gibi binaların boş duran çatıları güneş panelleriyle elektrik üretiminde kullanılabilir. 
Türkiye’den iyi örnekler:
Türkiye’de belediyelerin güneş enerji sistemleri kurulumuna ilgisi son yıllarda giderek artıyor. Farklı alan kullanımlarına örnek vermek gerekirse, Gaziantep Belediyesi Engelsiz Yaşam Merkezi’nin çatısına, İzmir Belediyesi Tire’de stadyumun çatısına, Kadıköy Belediyesi Evlendirme Dairesi çatısına, Kayseri'nin merkez Melikgazi Belediyesi semt pazarları ve hizmet binası çatısına, Bayburt Belediyesi Şingah Mahallesi’nde belediyeye ait araziye, Eskişehir Tepebaşı Belediyesi Su Sporları Merkezi çatısına güneş panelleri kurarak hem karbon salımının önüne geçti hem de gelir elde etti. 

Bu altı faydanın sağlanması için belediyelerin enerji dönüşümü için atabileceği 6 hızlı adım şöyle:

 1. Eylem planlarında enerji dönüşümü önceliklendirilmeli 
Belediyeler, sürdürülebilir enerji eylem planı ve/veya iklim eylem planı aracılığıyla sera gazı emisyonlarını azaltmak için yenilenebilir enerji kullanımını ve enerji verimliliğini artıracağını dezavantajlı grupları gözeterek taahhüt etmeli. 
2. Belediyeler ‘‘Enerji Çözüm Noktaları’’ olmalı
Belediyeler kendi bünyelerinde Enerji Çözüm Masaları kurmalı. Bu masalarda kent sakinleri ve yerel işletmelere elektrik faturası okuma ve enerji verimliliği/tasarrufu hakkında bilgilendirme yapılmalı; yenilenebilir enerji sistemlerine geçiş konusunda rehberlik sunulmalı. 
3. Kamu binalarında yenilenebilir enerji kullanımı artırılmalı
Belediyeler, kamu binalarının enerji ihtiyacını yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılamak için yatırımlar yapmalı. Özellikle semt pazarları, otogarlar, hal binaları, spor tesisleri, okullar, hastaneler gibi kamu yapılarının çatılarına ve otoparklarına güneş panelleri monte edilmeli. 
4. Bürokrasi azaltılmalı ve kapasite geliştirilmeli 
Belediyeler, yenilenebilir enerji projelerinin izin süreçlerini kolaylaştırmalı ve çalışanlarının yenilenebilir enerji izin ve onay süreçlerindeki bilgi ve yeteneklerini artırmalı. 
 5. Tüm yapılarda güneş enerjisi teşvik edilmeli
Belediye sınırları içinde tüm yeni binalar çatı güneş enerji sistemleri kurulumu için hazır binalar olarak inşa edilmeli. Yeni binalar ve tadilat geçirecek eski binaların çatılarına güneş kurulumları teşvik edilmeli ve kademeli olarak zorunlu hale getirilmeli. 
6. Mesleki eğitim ve istihdam artırılmalı 
Belediyeler, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği uygulamaları için eğitim programlarıyla hem teknik eleman hem de bürokrasi ve finansman kaynakları hakkında uzman yetiştirmeli. 
Küresel enerji krizi, artan enerji maliyetleri yoksulluğu derinleştiriyor. Fosil yakıtlara bağımlılık çevre ve halk sağlığı sorunlarına yol açıyor; iklim krizini tetikliyor.

STK’lerden çağrı var: 
*Yenilenebilir enerji dönüşümü, sağladığı tasarrufla kentlerde yaşam kalitesini artırır.
*Kent yoksulluğuyla mücadele eder
*Halk sağlığını, çevreyi, iklimi korur

YUVA

Türkiye Tabiatı Koruma Derneği Ayvalık Temsilciliği olarak yukarıda isimleri yazılı derneklerin /vakıfların hazırladığı , Yenilenebilir enerjiyle hem belediyeler hem toplum kazanıyor adlı bilgi notunu toplumsal sorumluluk kapsamında yürekten desteklemektedir.Emeği geçenlere teşekkür ederim.
Fosil Yakıtların Ötesi (Beyond Fossil Fuels) Kampanyacısı Duygu Kutluay:

Belediyelerin enerji dönüşümüne dair yapabileceği çok fazla proje var, ayrıca toplumun genel ihtiyaçlarını karşılamak adına bu projelerin faydalarını daha etkin paylaşmaları gerekiyor. Özellikle enerji yoksulluğu ve adil sosyal politikalar konusunda, yenilenebilir enerji projelerinin sunduğu fırsatlar daha fazla öne çıkarılmalı. Türkiye’deki belediyelerin bu alandaki mevcut başarılarını genişletmeleri ve enerji dönüşümünü merkeze alan, toplumu da bu dönüşüme dahil eden planlar yapmaları büyük önem taşıyor.

Afet döneminde güneş enerjisinin rolü

6-7 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen depremler bizlere güneş enerji sistemlerinin, afet zamanlarında ne kadar önemli olduğunu gösterdi. Acil müdahale anında, afet koordinasyonu ve enkaz arama-kurtarma alanlarında şebekeden bağımsız elektrik temini, çatılarında güneş enerjisi sistemi bulunan binalar ve acil durum toplanma bölgelerindeki güneş kurulumları ile de sağlanabilir. Bu sistemler depolamalı kurulduğu takdirde 2-4 günlük kesinti halinde bütün apartman sakinlerinin ihtiyaçlarına yönelik elektrik sağlanabilir ya da toplanma alanlarına elektrik temin edebilir. 
Türkiye’de belediyelerin güneş enerji sistemleri kurulumuna ilgisi son yıllarda giderek artıyor. Farklı alan kullanımlarına örnek vermek gerekirse, Gaziantep Belediyesi Engelsiz Yaşam Merkezi’nin çatısına, İzmir Belediyesi Tire’de stadyumun çatısına, Kadıköy Belediyesi Evlendirme Dairesi çatısına, Kayseri'nin merkez Melikgazi Belediyesi semt pazarları ve hizmet binası çatısına, Bayburt Belediyesi Şingah Mahallesi’nde belediyeye ait araziye, Eskişehir Tepebaşı Belediyesi Su Sporları Merkezi çatısına güneş panelleri kurarak hem karbon salımının önüne geçti hem de gelir elde etti. 

Kaynak : https://350turkiye.org/belediye/-Nilay Vardar, Fosil Yakıtların Ötesi (Beyond Fossil Fuels) İletişim Danışmanı