Türkiye ekonomisi son yıllarda, tercih edilen faiz politikası ve global etkiler ile enflasyon, döviz kuru, büyüme, sanayi üretimi ve cari denge gibi önemli makroekonomik göstergelerde sık sık dalgalanmalarla karşı karşıya kaldı. Bu dalgalanmaların ekonomi üzerindeki etkilerini en aza indirmek ve istikrarı sağlamak amacıyla, faiz politikalarını belirlemekte kritik rol oynayan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yeni yönetimi, 2023 yılı haziran ayı itibari ile faiz artırımlarına başladı ve alınan son kararla politika faizi yüzde 50 olarak belirlendi. Ayrıca yüzde 3 oranında faiz koridoru uygulanması tercih edildi.
TCMB'nin aldığı faiz artırım kararlarının, özellikle sanayiciyi ilgilendiren ticari kredi faizleri üzerindeki etkileri ve bunun iş dünyasına yansımaları, reel sektör ve piyasa katılımcıları açısından büyük önem taşıyor. Politika faizi, bankaların merkez bankalarından borçlandığı faiz oranı olup, üzerine operasyonel maliyetler ve kendi marjlarının eklenmesi ile kredi faizleri belirleniyor. Doğal olarak alınan her faiz artırım kararında bankaların faiz maliyetleri arttığından tüketici kredileri ve ticari kredilerde uygulanan faiz oranları da artıyor ve bu durum işletmelerin finansman maliyetlerini doğrudan etkiliyor. Özellikle özvarlığı yetersiz ve faaliyetlerinde dış kaynak kullanımı yoğun olan küçük ve orta ölçekli işletmeler için, finansman maliyetlerinin artması, üretim ve yatırım yapma kapasitelerinin sınırlanması anlamına geliyor.
Borsa İstanbul verileri baz alındığında, ülkemizde şirketlerin ortalama yüzde 15 kar marjı ile çalıştığını söylemek mümkündür. Son dönemde ticari kredi faizleri ise yüzde 70’lerin üzerine çıkmıştır. Sanayicinin artan personel, emtia, enerji maliyetleri ve daralan ihracat pazarı sorunlarının yanında karşı karşıya kaldığı yüksek kredi faizleri, yeni projelere ve genişlemelere olan ilgisini azaltacaktır. Bu da ekonomik aktivitede bir daralmaya ve işsizlik oranlarında artışa neden olacak, işletmelerin finansman koşullarındaki zorluklar, ekonominin büyüme potansiyelini kısıtlayacak ve iş dünyasındaki güveni azaltacaktır. Ayrıca, TCMB'nin sıkı para politikası uygulamaları, piyasalarda belirsizlik ve risk algısını artırdığından, politika yapıcıların tutarlı ve öngörülebilir adımlar atması, iş dünyasının güvenini sağlamak için önemi olacaktır. İş dünyası için birinci öncelik ekonomik politikaların istikrarlı bir şekilde uygulanması ve piyasa koşullarının önceden tahmin edilebilir olmasıdır.
Sonuç olarak, Türkiye'de Merkez Bankası'nın faiz politikalarının ticari kredi faizleri üzerindeki etkileri, iş dünyasında; üretim yönetimi, büyüme ve istihdam açısından kritik bir öneme sahiptir. Ticari kredi faizlerindeki artışlar, işletmelerin yatırım kararlarını ve genişleme planlarını etkileyebilir, bu da ekonomik aktiviteler üzerinde baskı oluşturabilir. Ancak, tutarlı ve öngörülebilir politika adımları atılarak iş dünyasının güveni sağlanabilir ve ekonomik istikrar desteklenebilir.
Gelecek hafta verilerin açıklanacağı takvimden önemli olanları aşağıda paylaşıyorum.
Ekonomik veri takvimi
01 Nisan 2024, Pazartesi Türkiye İmalat Sektörü PMI
01 Nisan 2024, Pazartesi Çin İmalat Sektörü PMI
01 Nisan 2024, Pazartesi ABD İmalat Sektörü PMI
02 Nisan 2024, Salı Euro Bölgesi İmalat Sektörü PMI
02 Nisan 2024, Salı Almanya TÜFE (Aylık-Yıllık)
02 Nisan 2024, Salı Türkiye Dış Ticaret Dengesi
03 Nisan 2024, Çarşamba Türkiye TÜFE (Aylık-Yıllık)
03 Nisan 2024, Çarşamba Euro Bölgesi İşsizlik Oranı
03 Nisan 2024, Çarşamba Euro Bölgesi TÜFE (Aylık-Yıllık)
04 Nisan 2024, Perşembe ABD Dış Ticaret Dengesi
05 Nisan 2024, Cuma Euro Bölgesi Perakende Satışlar
05 Nisan 2024, Cuma ABD İşsizlik Oranı
Ekonomi ve finans sözlüğü
Finansal istikrar: Finansal piyasalarda, bu piyasalarda faaliyet gösteren kurumlarda ve ödeme sistemlerindeki istikrarı ve şoklara karşı dayanıklılığı ifade etmektedir. Bu alanlardaki istikrar genelde finansal sistemin sağlıklı ve istikrarlı işlemesini, dolayısıyla ekonomideki kaynakların üretken bir şekilde tahsisini ve risklerin uygun bir şekilde yönetim ve dağılımını beraberinde getirmektedir. Finansal istikrarsızlığın ise ekonomide önemli sorunlar yaratacağı bilinen bir olgu olup, yaşanan finansal krizlerin yüksek maliyeti finansal istikrarın önemine işaret etmektedir (TCMB).
Faiz koridoru: Faiz koridoru merkez bankalarının gecelik borç alma ve verme faizleri arasındaki pencere olarak tanımlanmaktadır (TCMB).
