2023 yılına kuzeyimizde halihazırda geçen yıldan bu yana devam eden sıcak savaşla girdik. 2023 yılının ilk dört ayını geride bırakırken Ukrayna meselesi, uluslararası ilişkilerde ve hem ulusal hem de...
2023 yılına kuzeyimizde halihazırda geçen yıldan bu yana devam eden sıcak savaşla girdik. 2023 yılının ilk dört ayını geride bırakırken Ukrayna meselesi, uluslararası ilişkilerde ve hem ulusal hem de uluslararası gündemin merkezinden uzaklaşmaya başladığını görürüz. Ulusal gündemimiz 6 Şubat 2023 günü aniden dış politikadan iç meselelere doğru yöneldi. Yaşanan büyük bir afetin getirdiği kayıplar kuzeyimizdeki savaştan artta kalır değildi. Sonra cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerine yöneldi algımız. Aslında sadece bizim değil, dünyanın pek çok ülkesinin gözü kulağı ülkemizdeki seçimlerden gelecek haberlerde. Ulusal gündemimizde bunlar olurken, uluslararası mecralarda neler oldu, neler değişti 2023’ün ilk çeyreğinde.
NATO’NUN BAKIŞ AÇISI
Tıpkı bizde olduğu gibi, dünya kamuoyunun gündemi de Ukrayna’dan bira da olsa uzaklaştı. Avrupa kendi iç sorunlarıyla yüzleşmekte ve Zelenski’nin taleplerinden artık sıkılmaya başladıkları aşikâr. Atlantik ötesi NATO’nun son genişlemelerine ve Türkiye’deki seçimin sonuçlarına odaklanmış durumda. Diğer taraftan Asya ve Orta Doğu’da çok daha önemli değişimler gerçekleşmekte. Giderek daha fazla ülke, kendi bölgesel ve toplumsal sorunlarına çözüm arayışına girmiş durumda. En dikkat çekici örnek; Suudi-İran uzlaşması oldu bu süreçte. Bu konunun önemini arttıran diğer bir durum ise bu uzlaşıya Çin’in arabuluculuk etmiş olduğu. Ortadoğu’nun nasıl hızla değiştiği açıkça gözlenebilir. Tahran ve Riyad arasındaki çekişmenin ortasında kalan Yemen, yıllardır bir iç savaşın içinde. Artık bu savaş sadece Yemenlilere zarar vermekle kalmıyor, olumsuz etkilerinin bölgeye yayılması kaçınılmazdı. Nihayet diplomatik uzlaşı sağlayan ve düzelmeye başlayan Riyad-Tahran ilişkilerinin olumlu havası da tüm bölgeye sirayet edecektir. ABD’nin geleneksel müttefiki Suudiler, artık bölgenin sorunlarına bölgesel iş birliğiyle çözüm bulunabileceğini düşünüyorlar.
PARAMETRE
Orta Asya’ya baktığımızda burada da hızlı bir değişim parametresi görürüz. Orta Asya ülkelerinin kalkınmalarının önceliklerini ve biçimlerini yeniden düşünmeleri gerekir. Kolektif Batı ile Rusya çatışıyor, Çin’in küresel etkisi hızla artıyor, yeni çatışma dinamikleri ortaya çıkıyor – Sudan-. Bu durumda halen çözüme kavuşturulmamış geçmiş sorunları olan Orta Asya devletleri bu çok karmaşıklaşan dünya siyasal gündeminde kendi çıkarlarına öncelik vermeleri gerekir. Bölgede sürdürülebilir istikrarın sağlanması acil durumlardan biri; zira Afganistan barındırdığı çatışma dinamikleriyle potansiyel tehlike yaratmaya devam ediyor. Yeni bir dünya düzeni kuruluyor; bu süreçte en önemli unsur bölgesel istikrar ve bölge ülkeleri arasında karşılıklı güvenin sağlanması, güçlendirilmesi. Bunun sağlanabilmesi için de bölgesel iş birliği her zamankinden çok daha önemli. Bölgesel iş birliği, çatışma çözümü ve güvenlik bağlamında üzerinde titizlikle durulması gereken bir konu. Sadece politik ve diplomatik iş birliği değil; aynı zamanda ekonomik, akademik, askeri, bilimsel, kültürel iş birlikleri de öne çıkarılmalı.
