29.03.2025 arife günü başlayan Ramazan bayramı,30-31.03/01.04.2025 tarihleri arasında olacaktır.
Çalışma Hayatında İş Kanunu -Basın İş Kanunu-Deniz-İş Kanunu-Borçlar Kanunları’na göre değerlendireceğiz.
4857 sayılı İş Kanunu’nda:
4857/44’üncü Maddesi ile birlikte;
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Bu günlere ait ücretler 47. maddeye göre ödenir denilmiştir. Toplu yada bireysel iş sözleşmesinde kararlaştırılmış olması gerekiyor. Sözleşmelerde hüküm yok olması halinde işçinin onayı gerekiyor. Onay vermesi halinde bu çalışmalara katılıyor.
Ücret ödemesi ise kanunda sınırları belirlenmiştir.
4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.
Ücretin kararlaştırılmış şekillerine göre ödeme esasları nedir?
a)Maktu aylık ücret kararlaştırılmasında 1 günlük ücret,
b)Parça başı, akort, yüzde usulü veya götürü ise çalıştığı günlere bölünerek bulunan ücret
c)Saat ücreti ile çalışanlarda ise saat ücretinin 7,5 ile çarpımı ile günlük ücret tayin edilir.
Genel tatil ücretleri giydirilmiş esasa göre mi uygulanır?
Genel tatil ücretleri çıplak ücreti esas alarak ödenecektir. Bayramda mesaiye zamlı ücret!
Bayramda çalışanlar fazla mesai yaparlarsa ücretlerinin bayramın zamlı ücretiyle birlikte yüzde 50 zamlı olarak ödenmesi gerekiyor. 2025 yılında 29.03.2025 günü akdi tatil işyerlerinde şayet cumartesi günü çalışmaları yüzde 50 zamlı ödeniyorsa, arife günü 1/2 kalan çalışma süresi de işçi lehine yüzde 50 artırımlı ödenir, bireysel ve TİS bu ödemeler artırımlı ödenebilir. Bayramın ilk günü pazar günü çalışana yüzde 50 artırımlı fazla mesai(Bireysel ve TİS artar),bayramın ikinci ve üçüncü günü çalışanlara 1 yevmiye,7,5 saat aşan çalışmalara yüzde 50 artırımlı fazla mesai(haftalık 45 saat kuralı alt/üst limitine göre, bireysel ve TİS belirlenir.)
İş sözleşmesinde bayramda çalışması zorunlu ise işçi çalışmalıdır
İş sözleşmesinde bayramda çalışılacağına ilişkin bir düzenleme yoksa işçinin işyerine gelmesi gerekmiyor. İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesinde işçinin bayram günlerinde çalışacağına ilişkin düzenleme varsa, işverenin istemesi durumunda işyerine gelip çalışmak durumundadır.
İşveren serbest zaman kullandıramaz
4857/47. maddesinde kesin belirleyici hüküm vardır. Bu günlerde diğer çalışanlar tatil yapar iken, diğer işçi tatil yapmayarak çalışırsa çalıştıkları günler karşılığında bir günlük ücret alacaklardır. 47 maddesinde açıkça o günlerde çalışan işçi lehine düzenleme yapılmış, işçinin bu fedakarlığından dolayı ödül olarak bir günlük ücret ödenmesini emretmiştir.
Özel düzenlemeye tabi olanlar bayram da çalışmaz
Çocuklar çalıştırılamaz. Çalışma mevzuatına göre çocuk işçi, 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiyi, genç işçi15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişiyi, ifade eder. Çocuk ve genç işçiler, bayramlarda çalıştırılamazlar. Lise öğrencisi 18 yaşını tamamlamış ise bayramda çalıştırılabilir. Bayramlarda çalıştırılamayan çocuk ve genç işçilerin ücretleri çalışma karşılığı olmadan ödenir. İşveren bayramda çalışmayana ücret ödemem diyemez.
Denetimde ortaya çıkarsa İPC uygulanır
|
RAMAZAN BAYRAMI ÇALIŞMASINDA CEZA ALMAYIN! |
||||
|
GÜN |
TANIM |
SAAT |
TANIM |
4857 TABİ |
|
29.03.2025 |
ARİFE |
13'de Başlar |
Çalışma Günü |
1/2 yevmiye |
|
30.03.2025 |
1. GÜN |
|
Pazar Hafta Tatili |
%50 artırımlı |
|
31.03.2025 |
2. GÜN |
|
P.tesi |
1 yevmiye |
|
01.04.2025 |
3. GÜN |
23:59 biter |
Salı |
1 yevmiye |
İş müfettişleri tarafından uygulama da 102/a göre ücret ile kanundan veya TİS’den veya iş sözleşmesinden doğan ücretin kasten ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde her işçi ve her ay için 2 bin 179 TL.
İşverenleri Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne şikayet edebilir, haklı nedenle kıdem tazminatı isteyebilir, işçilik alacağı olarak iş mahkemelerinde dava konusu yapabilir. Bunun içinde ispat edici belgelerin bulunması şartı ile yerine getirebiliriz. Dava öncesi arabuluculuğa gidilecektir.
Zaman aşımı süresi
Ücret alacağı olduğundan 5 yılık zaman aşımı süresine tabidir.
Basın İş Kanunda:
5953 ek madde1 düzenlemeye yer verilmiştir.
Bu kanuna göre gazetecinin, ulusal bayram, genel tatiller ve hafta tatilinde çalışılması fazla saatlerde çalışma sayılmaktadır. Her bir fazla çalışma saati için verilecek ücret, normal çalışma saati ücretinin yüzde 50 fazlasıdır. Fazla mesai günde üç saati geçemez. Fazla çalışmalara ait ücretin, o ayın ücret bordrosu birlikte ödenmesi mecburidir.
İdari para cezası
Kanunun ek 1 inci maddesinde yazılı fazla saatlerle çalışma ücretlerini gazeteciye ödemeyen veya mezkur maddede yazılı zam hadlerinden daha aşağı hesap etmek suretiyle ödeyen işverene, ödemediği fazla saat ücretleri tutarının veya eksik ödediği ücretler tutarının beş katı kadar idarî para cezası verilir.
Deniz iş hukukunda:
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde, bir iş karşılığı olmaksızın bir günlük ücreti tutarında tatil ücreti, ücret ödeme şekline bakılmaksızın ayrıca ödenir.
Bu kanununa tabi olarak çalışanların şayet bayramlarda çalışması halinde fazla mesai olarak dikkate alınarak yüzde 25 artırımlı ödeme gerekmektedir.
İdari para cezası
24 bin 17 TL’den aşağı olmamak üzere iki katı tutarında İPC uygulanır.
Esnaf yanında çalışanlar yönünden uygulama
6098 Sayılı Borçlar Kanuna tabi olan esnaf yanında çalışanlar için bu konuda net bir düzenlemeye rastlanmamaktadır.Yaptığımız değerlendirmelerde bu günlerde çalışmaları halinde yüzde 50 artırımlı fazla mesai uygulaması ya da çalışan bu günler karşılığında ücretli izin kullandırılması görülmektedir.
İdari Para Cezası uygulaması olmamaktadır. Ücret alacağına girdiği için 5 yıl zamanaşımına tabidir.
Vergi cezası ve SGK İPC
Ücret farkından dolayı stopaj eksik yatması nedeni ile bir kat vergi ziyaı cezası, gecikme faizi SGK ek bildirge, İPC ve gecikme cezası uygulanır.Asgari ücret teşvikinden yasaklı duruma geçilir.
