24 Şubat 2023 tarihinde yüzde 8,5 indirilen faiz oranı, yeni ekonomi yönetiminin göreve gelmesi ve enflasyonla mücadele kapsamında aldığı kararlar ile 23 Haziran 2023 tarihinde başlayan faiz artırımları kapsamında, yüzde 45 seviyesine geldi. Faiz artırımlarıyla birlikte ekonomide normalleşme süreci başladı. Ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti ile mevduat faizi, politika faizi ile enflasyon ve faiz ile kur arasındaki denge yeniden oluşturulmaya çalışıldı ve bu süreç devam ediyor. Bu noktada son dönemde kredi faizleri oldukça yüksek seviyelerde seyrediyor ve bu durum işletmeler için ciddi bir finansal sorun oluşturuyor. Yüksek kredi faizleri, işletmelerin borçlanma maliyetlerini artırarak kar marjlarını daraltıyor ve büyüme potansiyellerini olumsuz etkiliyor. Ayrıca yatırım yapma fırsatları ve rekabet güçleri azalıyor. Uzun vadeli sürdürülebilir büyümeyi zorlaştırıp ekonomik kalkınmaya da darbe vuruyor.
Mart ayının sonunda gerçekleşecek yerel seçimler sebebi ile ekonomi yönetiminin sıkılaşma kapsamındaki bazı adımları seçim sonrasına bıraktığı düşünüldüğünde, seçimden sonraki dönemde ekonomik yavaşlama kaçınılmaz olacağından, bu durum şirketlerin nakit akışında bozulmalara sebep olacak ve likiditesini iyi yönetemeyen şirketleri oldukça zorlayacak.
Türkiye’de özellikle KOBİ segmentindeki şirketlerin çoğu işletme sermayesi finansmanı amacı ile kredi kullanıyor fakat krediye erişim sırasında karşılaşılan zorluklar firmaların nakit akışında problem yaratıyor. Şirketlerin mali durumunu değerlendirmek için kullanılan temel göstergelerden biri olan cari oran; şirketin likidite durumunu yani kısa vadeli mali yükümlülüklerini karşılayabilme yeteneğini gösterir. Genellikle 1,5-2 arasında olması istenir ve 1’in altında olduğu durumlarda işletmenin kısa vadeli borçlarını karşılayamayacak durumda olduğunu ifade eder. Türkiye’de son dönemde: tekstil sektörü için 1,40; turizm için, 1,27; hizmet sektörü için 1,19; ticaret için 1,10 düzeylerindedir. Bu rakamlar şirketler üzerindeki borç yükünü açıkça göstermektedir. Ülkemizdeki ödeme vadeleri ise 60-120 gün arasındadır, paranın maliyetinin çok yüksek olduğu bu dönemde alım satım vadelerinin dikkatli yönetilmesi de göz ardı edilmemelidir.
Firmaların varlıklarını devam ettirmek ve bu zorlu dönemi aşmak için, Merkez Bankası tarafından bireysel ve ticari kredilere yönelik farklı faiz uygulamaları yapılarak işletmelerin finansman maliyetlerini azaltacak daha ılımlı bir yaklaşım benimsenebilir. Ayrıca bankalar, kredi verme ve risk değerlendirme süreçlerinde daha sağlıklı ve objektif bir yaklaşım ile daha iyi risk yönetimi sağlanarak işletmelerin kredi faizlerini belirlemede daha makul oranlar uygulanabilir. İşletmelerin kredi faizlerinden bağımsız olarak finansman ihtiyaçlarını karşılamak için alternatif finansman kaynaklarına yönelmeleri önemlidir. Özellikle risk sermayesi yatırımları, kitle fonlaması ve devlet destekli teşvikler gibi kaynaklar, işletmelerin finansman çeşitliliğini artırarak kredi faizlerinden daha az etkilenmelerini sağlayabilir.
Türkiye'deki ekonomik istikrarın sağlanması ile enflasyonun kontrol altına alınması ve döviz kurlarındaki dalgalanmaların minimize edilmesi, kredi faizlerinin daha sürdürülebilir seviyelere çekilmesini sağlayacaktır. Bu nedenle, makroekonomik politikaların istikrarlı ve öngörülebilir bir şekilde uygulanması önemlidir. Yüksek kredi faizleri, işletmelerin finansal performansını ve büyüme potansiyellerini olumsuz yönde etkileyen önemli bir sorundur. Ancak uygun finansal politikaların ve önlemlerin alınmasıyla bu sorunun üstesinden gelmek mümkündür. Hem kamu hem de özel sektörün iş birliği içinde hareket ederek, işletmelerin finansman maliyetlerini azaltacak ve ekonomik büyümeyi destekleyecek çözümler bulunabilir.
Gelecek hafta verilerin açıklanacağı takvimden önemli olanları aşağıda paylaşıyorum.
Ekonomik veri takvimi
04 Mart 2024, Pazartesi Türkiye TÜFE (Aylık-Yıllık)
04 Mart 2024, Pazartesi Türkiye Yurt İçi ÜFE (Aylık-Yıllık)
05 Mart 2024, Salı Almanya Hizmet/Bileşik PMI
05 Mart 2024, Salı Euro Bölgesi Hizmet/Bileşik PMI
05 Mart 2024, Salı Euro Bölgesi ÜFE (Aylık-Yıllık)
05 Mart 2024, Salı ABD Hizmet Sektörü PMI
06 Mart 2024, Çarşamba Almanya Dış Ticaret Dengesi
06 Mart 2024, Çarşamba Euro Bölgesi Perakende Satışlar
07 Mart 2024, Perşembe Çin Dış Ticaret Dengesi
07 Mart 2024, Perşembe Euro Bölgesi Faiz Oranı
07 Mart 2024, Perşembe ABD Dış Ticaret Dengesi
08 Mart 2024, Cuma Almanya Sanayi Üretimi (Aylık-Yıllık)
08 Mart 2024, Cuma Euro Bölgesi GSYH(Dönemsel-Final)
08 Mart 2024, Cuma ABD İstihdam Verileri
Ekonomi ve finans sözlüğü
Açık piyasa işlemleri (APİ): Finansal piyasalarda merkez bankalarının finansal aktörlerle yapmış oldukları borç alma ve verme işlemleridir. Bu işlemler piyasaya geçici olarak likidite verilmesi veya piyasadan geçici olarak likidite çekilmesine neden olur.
Faiz: Borç ve getiri bazında iki anlamı ifade eder. Bir borç anlaşmasının sonucu ya da üretim amaçlı girdi olarak kullanılan sermayenin gelir oranıdır.
